Biologische wijnbouw in Frankrijk wint terrein

Frankrijk is koploper in biologische wijnbouw, maar de sector verandert snel. In dit blog ontdek je feiten, nieuwtjes én een paar inspirerende verhalen uit de Franse wijngaarden met tips om te genieten van Franse biologische wijn en om in deze wijngaarden te wandelen, te fietsen en met je eigen ogen te gaan zien wat er allemaal in de wijngaarden gebeurt...Biologische wijnbouw in Frankrijk, wat betekent het voor jou?Toen ik in 2011 voor het eerst een kort blog schreef over biologische wijnbouw in Frankrijk, was het een verhaal over pioniers en vooral kleine familiedomeinen. Bevlogen eigenaren werden vooral gedreven door idealen en zij waren het die de eerste stappen zetten. Biologische wijn stond toen vooral gelijk aan extra inspanning, risico’s en een nichemarkt. Het was ook in die periode, en de jaren ervoor, dat ik in de Loirestreek een paar wijndomeinen ontdekte waar men al langer bezig was met biologische wijnbouw. Verderop in dit artikel geef ik je mijn tips over de wijndomeinen die zich tussen Tours en Saumur bevinden in de prachtige vallei van de Loire.Veertien jaar nadat ik het blog schreef ziet de wereld van de wijn in Frankrijk er anders uit. Biologische wijnbouw is steeds belangrijker geworden en de kwaliteit is met sprongen vooruit gegaan. De eerste pioniers behoren nu zelfs tot de top en Frankrijk behoort zelfs tot de landen met de grootste oppervlakte met biologisch bewerkte wijngaarden ter wereld. Het landschap van wijn maken veranderde zichtbaar en door de biologische wijnbouw ook het landschap zelf. Waar vroeger vooral machines in de wijngaarden het werk deden zul je nu steeds meer mensen met paarden het werk zien doen. Zoals bijvoorbeeld de foto boven dit artikel. Die maakte ik trouwens in 2004 in de Grand Cru wijngaarden van Chablis dus toen werd er in deze wijngaarden al met respect voor natuur en omgeving gewerkt. Overigens soms ook gewoon uit pure noodzaak omdat sommige hellingen te steil zijn om met machines te bewerkenWaarom paardenvoetjes beter zijn dan een tractorDe foto hieronder maakte ik in de wijngaarden van de Côte d'Or bij Pommard. Ik sprak met de man en vroeg hem waarom hij de wijngaard met een paard ploegde. Zijn antwoord was even simpel als verhelderend. Hij legde mij uit dat als hij het met een tractor of een machine zou doen, de grond eerst door de banden in elkaar wordt gedrukt en dan door de ploeg weer los wordt gemaakt. Met een paard voorkom je dat en daardoor wordt de grond veel losser en bevordert het bodemleven met insecten en wormen wat uiteindelijk de kwaliteit van de grond verbetert en dus de wortels van de ranken in gezondere grond staan. Tegenwoordig zie je het in steeds meer wijngaarden en dat is gewoon heel leuk om mee te maken. Wandel of fiets je ergens in een wijngaard? Stop dan gerust en bekijk het van dichtbij of maak een praatje met de mensen die er aan het werk zijn. Hoeveel hectare biologische wijngaarden zijn er in Frankrijk?Toen ik in 2011 het blog schreef werd er op ongeveer 80.000 hectare biologisch verantwoord gewerkt in de wijngaarden en wijnkelders. In 2024 was dit meer als verdubbeld en werd in 21% van de totale oppervlakte van de Franse wijngaarden biologisch gewerkt. Dat waren ruim 164.500 hectare. Overigens is de groei er uit want mede door corona en economische omstandigheden haken steeds vaker kleine wijnboeren af omdat ze het niet meer kunnen bolwerken. Ook grotere producenten kiezen de laatste jaren vaker uit kostenoverwegingen om van biologische naar traditionele wijnbouw terug te gaan.Frankrijk telt ongeveer 12.000 wijnboeren die biologisch werken of aan het omschakelen zijn. Dat zijn meestal kleine familiedomeinen, maar ook steeds vaker middelgrote en grote bedrijven. Het succes van biologische wijn hangt wel sterk samen met de afzetmarkt. Een wijnboer die een trouwe klantenkring heeft of zelf exporteert naar landen waar biowijn sterk groeit, blijft stabiel. Maar wijnboeren die vooral op de distributie en verkoop door andere partijen leunen, hebben het steeds moeilijker. Volgens experts is in elk geval in Frankrijk de biologische wijnsector volwassen geworden.Tips voor wie biowijn in Frankrijk wil ontdekkenFrankrijk blijft koploper met meer dan een vijfde van alle wijngaarden die biologisch zijn. Wijnboeren die zijn overgeschakeld zien de markt verschuiven want bio verkoopt beter in speciaalzaken, bij wijnboeren zelf en via export. Kortom: biowijn is geen hype meer, maar blijvend. De kwaliteit is met sprongen vooruitgegaan, maar ook bij biologische wijn geldt dat er grote verschillen zijn in kwaliteit en dat het keurmerk biologische wijn lang niet altijd een garantie is voor een goede wijn. Maar hoe ontdek je dan een goed domein of een lekkere biowijn? Hier zijn wat tips:Bezoek kleine domeinen daar is de ontvangst persoonlijker en proef je de passie van de vigneron (wijnboer). Vraag vooral. Hoe werken ze precies op het domein? In de wijngaard, maar ook in de kelder? Koop lokaal, bio-wijnboeren hebben baat bij directe verkoop, en jij krijgt wijnen met een uniek verhaal en met elke fles die jij koopt help je de wijnboer. Proef met aandacht en vergelijk een biologische wijn eens naast een conventionele van dezelfde streek. Je merkt vaak verrassende verschillen. Verder moet je letten op het officiële EU- en het Franse AB keurmerk die je op de etiketten moet kunnen zien. Innovatie dicht bij huis — Stan Beurskens in Zuid-LimburgMaar hoe maak je een afspraak met een wijnboer in Frankrijk? En waar moet je nog meer op letten? Wie denkt dat biologische en duurzame wijnbouw alleen een Franse aangelegenheid is, moet eens naar Zuid-Limburg. Daar vind je Wijngaard St. Martinus in Vijlen, geleid door wijnmaker Stan Beurskens. Toen op 2 september 2019 mijn eerste boek werd gepresenteerd gebeurde dat op dit wijndomein en zorgde Stan voor een rondleiding en wijnproeverij. Een paar maanden eerder had ik hem gesproken en vragen gesteld en de vragen en zijn antwoorden staan in het boek Frankrijk Binnendoor, ontdek het andere Frankrijk. Hij geeft ook zijn tips om in Frankrijk wijn te proeven en te kopen plus een supertip om je wijn veilig naar huis te vervoeren die ik tot de dag van vandaag zelf ook nog steeds gebruik. Stan is niet zo maar iemand maar naast wijnmaker ook wijnconsultant en adviseert wijnbedrijven in Nederland en ver daarbuiten. Hij wordt vaak gezien als een van de pioniers van de moderne Nederlandse wijnbouw. Wijngaard St. Martinus is een van de modernste wijngaarden van Nederland, met focus op duurzaamheid, innovatie en kwaliteit. Stan Beurskens staat bekend om zijn innovatieve aanpak. Zijn wijngaarden gelden als een voorbeeld van hoe technologie en natuur kunnen samenwerken. Hij kiest voor kwaliteit en respect voor de natuur — en zijn wijnen winnen nationale en internationale prijzen. Ik heb wel eens zijn wijn meegenomen naar Parijs waar deze werd ingezet in een blinde proeverij in de wijnwinkel van onze zoon, de caviste in Parijs. Men kon niet geloven dat het Nederlandse wijnen waren!__CONFIG_colors_palette__{"active_palette":0,"config":{"colors":{"c254e":{"name":"Main Accent","parent":-1}},"gradients":[]},"palettes":[{"name":"Default Palette","value":{"colors":{"c254e":{"val":"var(--tcb-color-14)"}},"gradients":[]},"original":{"colors":{"c254e":{"val":"rgb(19, 114, 211)","hsl":{"h":210,"s":0.83,"l":0.45,"a":1}}},"gradients":[]}}]}__CONFIG_colors_palette__ Bekijk het aanbod Vier praktijkvoorbeelden over biologische wijn in FrankrijkIn alle wijnstreken van Frankrijk worden tegenwoordig biologisch verantwoorde wijnen gemaakt. Maar er zijn natuurlijk altijd een paar pioniers. Bordeaux — Château Pontet-CanetIn de Médoc, de Bordeauxstreek, koos Château Pontet-Canet als een van de eersten voor biodynamische wijnbouw. Paarden in de wijngaard, bodembedekkers en natuurlijke middelen zijn er de norm. Het was een risico in een streek waar regen en ziektedruk vaak hoog zijn. Maar het domein zette door en werd een icoon. Hun wijnen zijn nu wereldwijd gevraagd. Voor veel liefhebbers is het een bewijs dat bio ook in Bordeaux kan — mits je de juiste keuzes maakt en een sterk verhaal hebt.Languedoc — coöperatie in Saint-ChinianBij Saint-Chinian in de Languedoc besloten wijnboeren om samen de overstap naar bio te maken. Alleen zouden ze dat niet gered hebben. Gezamenlijk investeerden ze in certificering en marketing. De coöperatie laat zien dat bio ook bereikbaar is voor kleinere boeren, zolang ze samenwerken. In het lokale Maison des Vins zijn deze wijnen te koop. Overigens is dat misschien sowieso een idee in de meeste wijnstreken is er altijd wel ergens een Maison du Vin te vinden waar de wijnen van lokale producenten te koop zijn en waar je meestal ook kunt proeven. Zo kwam ik zelf al vaker tot een mooie ontdekking waarna ik het betreffende wijndomein bezocht voor een uitgebreide proeverij. Het is een goede manier om een eerste keus te maken uit het enorme aanbod. Loire — Domaine Huet in VouvrayMijn persoonlijke favoriet is Domaine Huet in Vouvray. Dit domein werkt al decennia biodynamisch en is een begrip voor Chenin Blanc-liefhebbers. Hun wijnen zijn levendig, zuiver en hebben een bewaarpotentieel waar menig wijnliefhebber van droomt.Domaine Huet laat zien dat biologisch en biodynamisch niet tijdelijk of modieus zijn. Hier is het een filosofie die generaties overbrugt. Het domein is ook geliefd bij mijn zoon Jordi Couwenhoven, caviste in Parijs, finalist Meilleur Caviste de France 2024. Dat maakt het verhaal voor mij extra bijzonder.Montlouis & Bourgueil — De erfenis van Jacky BlotEen ander inspirerend verhaal speelt zich eveneens af in de Loirevallei, waar de legendarische Jacky Blot de wijngaarden van Domaine de la Taille aux Loups (Montlouis-sur-Loire) en Domaine de la Butte (Bourgueil) transformeerde. Hij zette de streek weer op de kaart met loepzuivere Chenin Blanc en krachtige Cabernet Franc. Blot werkte jarenlang volgens biologische principes en gaf de terroirs van Montlouis en Bourgueil een nieuwe identiteit.