Midden in de oorlog in Oekraïne komt de NAVO bijeen in Vilnius, de hoofdstad van Litouwen, om verregaande beslissingen te nemen. Besluiten ook over de toekomst van het westers bondgenootschap als zodanig in een turbulente, multipolaire wereld. Jaap Jansen en PG Kroeger kijken naar de hoofdlijnen en de opmerkelijke details.
Hierbij zijn de inzichten en openhartige beschouwingen van absolute insider Thijs van der Plas, de ambassadeur van Nederland bij de NAVO, extra interessant. Hij sprak op een bijeenkomst van de Atlantische Commissie en wij mochten meeluisteren. De ambassadeur wijst erop dat de voorbereidingen van deze top zeer indringend zijn en ook erg complex. Elk woordje in het eindcommuniqué wordt exact afgewogen. Opmerkelijk is ook de verfijnde interventie via Twitter door de Oekraiense president Volodymyr Zelensky.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!
En we danken onze sponsor Missie H2, want Nederland moet in 2030 hét waterstofland zijn! Ga voor meer informatie naar MissieH2.nl en zet jezelf op de Waterstofkaart!
In deze aflevering zit een Bamigo-advertentie. Ga naar bamigo.com en krijg 20 procent korting op prachtige bamboekleding met de speciale code Bron20
Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl
Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier
***
Op de NAVO-top in Vilnius gaat het in de eerste plaats over de toetreding van Oekraïne, zodra de oorlog voorbij is. Maar wanneer is de oorlog voorbij? En welke veiligheidsgaranties krijgt de kandidaat-lidstaat tot het zover is?
Volgens Van der Plas is de NAVO ‘het meest succesvolle bondgenootschap uit de geschiedenis van de mensheid’. Toch is er ook nu de nodige spanning tussen Berlijn en Parijs. En zonder Washington gebeurt er niets. De rol van Mark Rutte als sleutelfiguur Verdiept zich verder.
Nederland zal op Prinsjesdag bekend maken dat volgend jaar 2 procent van het bnp aan defensie wordt besteed. We komen van ver. In Vilnius willen veel landen van die 2 procent een ‘bodem’ maken. Maar anderen zijn nog niet zo ver.
Interessant is ook de steeds intensievere samenwerking met hoogontwikkelde democratische landen in Azië en de Pacific en nieuwe groeperingen van NAVO-lidstaten rond sleutelkwesties en spanningsvolle regio's. Van de Noordpool en de Oostzee tot verbindingen met Midden-Azië via de Kaukasus.
Thijs van der Plas is zeer kritisch over het NAVO-beleid sinds de val van de Muur. De samenwerking met Rusland en China hebben niet gebracht wat ervan verwacht werd. “Wij dachten: als we China en Rusland in het wereldhandelssysteem opnemen, zal daar de welvaart toenemen, een middenklasse ontstaan die vrijheid eist en volgt democratie. Het is niet uitgekomen. Ze zijn welvarender geworden, maar ook autocratischer. We geloofden ook heilig dat als je maar onderling afhankelijk wordt en economieën met elkaar verknoopt, dan creëert dat stabiliteit. Die paradigma’s kunnen naar de vuilnisbelt. We moeten echt opnieuw gaan nadenken wat de aannames zijn onder ons buitenlands beleid.”
PG neemt ons mee naar het rijke en spannende verleden van Vilnius. Veel daarvan is erg geschikt om Vladimir Poetin nu hoofdpijn te geven. Zo leren we groothertog Olgerd Algirdas kennen die vanuit Vilnius een imperium veroverde, Moskou maar liefst tweemaal belegerde en het Kremlin innam. Hij maakte van Litouwen het grootste land in Europa. Zijn zoon Jogaila werd ook nog koning van Polen, de federatie van die twee naties werd een machtig en cultureel toonaangevend land. Vilnius had als bijnaam zelfs Babylon vanwege de rol als multicultureel centrum van handel, kunsten en wetenschap.
***
Beluister ook de podcast van de Atlantische Commissie met een samenvatting van een bijeenkomst op 29 juni 2023 in Nieuwspoort over de NAVO en Oekraïne. Sprekers onder leiding van Diana Matroos: Thijs van der Plas, George Dimitriu, Sabine Mengelberg en Paul van Hooft.
***
Verder luisteren
354 - Eenzaamheid, machtsstrijd en repressie in het Russische rijk van Poetin, Stalin en tsaar Nicolaas II
348 – Oud-premier Natalia Gavrilița over Moldavië - het kleine, ook bedreigde buurland van Oekraïne
339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck
336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt
327 - Poetin, Zelensky en wij. Een jaar na de inval
299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer
280 - Ook het Tsjechische EU-voorzitterschap wordt van historisch belang
279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU
276 - 30 jaar politiek, 16 jaar bondskanselier en de hond van Poetin: Angela Merkel blikt terug
272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa
267 - Hoe je tijdens de oorlog de Oekraïense economie overeind houdt - een gesprek met Caspar Veldkamp
265 - Toetreding tot de NAVO, de reuzensprong van Finland
260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder
257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden
256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'
254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken
253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft
252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was
248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland
244 - Frans Timmermans over onder meer Rusland en Oekraïne
218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann
163 - De ondergang van de Sovjet-Unie: hoe een wereldmacht verdampte
***
Tijdlijn
00:00:00 – Deel 1
00:55:38 – Deel 2
01:05:10 – Deel 3 (korte geschiedenis van Vilnius)
01:22:43 – Deel 4
01:42:00 – Einde
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
