368 - De Staat van de Europese Unie: op weg naar de Europese én de Nederlandse verkiezingen

Jaarlijks houdt de president van de Europese Commissie een beleidsrede tot het Europees Parlement om het politiek debat over strategie en prioriteiten van de Unie een forse impuls te geven. Deze week was het de laatste keer voor Ursula von der Leyen in deze vijfjarenperiode. Jaap Jansen en PG Kroeger kammen die ‘Staat van de Europese Unie’ (hashtag: SOTEU) en detail uit. Want ook voor onze nationale verkiezingen zet dit de toon.

Maar eerst vertelt PG over deze rede als ‘uitgevonden traditie’; welhaast een 'cultural appropriation' van de Verenigde Staten en hun 'State of the Union'. Speelt Brussel hier een beetje Washington DC? Wie bedacht dit en sinds wanneer is dit een ding?

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

De historie van de SOTEU laat zien dat elke eerste editie van een nieuwe commissiepresident kwam op een moment van existentiële crisis in de EU. En elke president benutte dit zonder aarzelingen. 'Never waste a good crisis!' lijkt hun verborgen motto. José Manuel Barroso, Jean-Claude Juncker en Von der Leyen haalden maximaal effect uit het podium dat hen hier geboden werd en met aanzienlijke politieke consequenties. Die van Juncker in 2015 blijkt zonder meer profetisch te zijn geweest.

De laatste SOTEU van Ursula von der Leyen verdient het daarom met een precies kammetje geborsteld te worden. Jaap en PG belichten waarom zij ineens tijdens haar rede overschakelt naar een andere taal en waarom zij indringend Xi waarschuwt waar zij óók Joe Biden bedoelt.

Boeiend is ook hoe zij het klimaatbeleid van Timmermans vol vuur verdedigt en tegelijkertijd elementen daarvan met behulp van Wopke Hoekstra's komst naar Brussel achter het gordijn probeert te schuiven. Hogere politiek voor de fijnproevers!

Opmerkelijk in haar speech is hoe grote Europeanen als Mario Draghi en Jacques Delors ineens naar het voorste plan worden teruggeroepen. Daaruit blijkt dat zij economische en sociale uitdagingen voorop zet als deel van de grote transities van klimaat, energie en geopolitiek. Een congres in Amsterdam binnenkort over ’leven lang ontwikkelen’, beroepsonderwijs en tekort aan talent staat zo ineens in het hart van het EU-beleid.

Met een behendige manoeuvre in haar rede zorgt Von der Leyen ook nog dat de discussies over het EU-lidmaatschap van Moldavië, Oekraïne en de West-Balkanlanden een meer praktische kant op gestuurd worden. Daarmee helpt zij Emmanuel Macron en Olaf Scholz en zet ze demissionair Den Haag in oktober voor het blok in de gezamenlijke EU- en EPG-top in Granada.

Het bewijst meteen dat haar speech ook in Nederland fikse impact zal hebben. Jaap en PG schetsen welke grote thema's juist in verkiezingscampagne hier centraal zouden moeten staan. Een meer evenwichtige, coherente aanpak van klimaat, energie, stikstof en groene industrie bijvoorbeeld. Een nuchtere, niet alarmistische sturing van migratie. Een opmerkelijke herleving van de 'sociale dialoog' van Delors voor een echt goed werkende Europese arbeidsmarkt.

En Jaap en PG markeren hoe agrarisch Nederland failliet zou gaan als het programma van BBB wordt uitgevoerd. 

Ondertussen bleef in Straatsburg de vraag hangen 'wil Ursula door'? Niettemin concluderen we uit de signalen in haar speech: ze wil haar karwei in de komende vijf jaar afmaken.

***

Verder luisteren

348 – Oud-premier Natalia Gavrilița over Moldavië - het kleine, ook bedreigde buurland van Oekraïne

344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn

340 – Caroline van der Plas ontvangt Frans Timmermans. Vijf misverstanden over Europa

336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt

299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer

290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU

272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa

124 - 95 jaar Jacques Delors

109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk

100 - Nederland in Europa: lusten en lasten door de eeuwen heen

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:41:19 – Deel 2

01:32:28 – Einde

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.