Antoon Duijnker: Voormalig directeur personeelszaken belastingdienst, stadsdeel secretaris en docent. Thans zelfstandig Coach.
Show notes
Pas je niet aan aan macht, tenzij die macht legitiem, dienend en transparant is.........
Een leven in dienst van nieuwsgierigheid, verbinding en ontwikkeling
Mijn gast Antoon Duinker. Zijn lijfspreuk op: “Trust is a must.” Vertrouwen, stelt hij, moet niet verdiend worden maar gegeven worden — als een vanzelfsprekend uitgangspunt in menselijke relaties. Dit thema blijkt als een rode draad door zijn leven te lopen.
Antoon groeit op in Amsterdam-Oost, in een warm Brabants-Amsterdams gezin. Zijn jeugd wordt getekend door speelsheid, nieuwsgierigheid en een vroege liefde voor verbinding met anderen. Hij herinnert zich hoe hij zich als kind verzette tegen autoritaire structuren, zich niet liet knechten door bazige klasgenootjes of rigide schoolmeesters. Zijn eerste levensles: conformeer je niet aan macht om de macht, maar zoek je eigen pad, en sta daarvoor.
De zachte kracht van discipline en dualiteit
Op jonge leeftijd komt Antoon in dienst van de Belastingdienst terecht — niet uit roeping, maar uit pragmatisme. Wat begint als een bijbaan op zijn zestiende, ontwikkelt zich onder invloed van persoonlijke verantwoordelijkheid, liefde en volwassenwording tot een indrukwekkende loopbaan. Hij volgt opleidingen, ontdekt via zijwegen als etaleren en decoreren zijn creativiteit, maar vindt zijn professionele bedding in de combinatie van automatisering, organisatiekunde en mensenwerk.
De dualiteit die zijn jeugd kenmerkte — een militaire vader en een warme, bourgondische moeder — vertaalt zich later in zijn vermogen om soepel te schakelen tussen systemen en mensen, regels en relaties, structuur en sensitiviteit. Zijn levenshouding: leer de regels kennen, maar laat ze niet alles bepalen.
Leren als levenshouding
Antoon ontwikkelt zich in de jaren zeventig en tachtig als organisatieadviseur en docent, terwijl hij thuis een jong gezin runt. Zijn avonduren zijn gevuld met studies: pedagogiek, andragologie, organisatiekunde. Hij studeert af met een onderzoek naar subculturen binnen de Belastingdienst, onder de veelzeggende titel: “Waarom een kameel geen paard is.” Organisaties, leert hij, zijn geen neutrale systemen maar levende gemeenschappen, gevormd door mensen, waarden, belangen en gewoonten.
De macht van de macht — en het effect op mensen
Een sleutelmoment is zijn kennismaking met Manfred Kets de Vries, die hem leert dat niet alleen structuren en processen belangrijk zijn, maar ook de persoonlijke psychologie van leiders. De ‘gekte van de baas’, zoals Antoon het noemt, heeft een diepgaand effect op het gedrag van mensen in organisaties. Dit besef raakt hem in zijn kern: mensen passen zich eerder aan aan de macht, dan dat ze zich autonoom gedragen.
Zijn conclusie: wil je veranderen, begin dan met inzicht in de dynamiek van macht en adaptatie. Geef ruimte aan de veelstemmigheid in mensen — een inzicht dat hij verdiept in zijn opleiding tot coach en supervisor. Zijn advies: leer luisteren naar de onderstromen in mensen en organisaties. Daar zit de ware motor van ontwikkeling.
Leidinggeven als faciliteren van professionaliteit
Als directeur HRM bij de Belastingdienst, en later als stadsdeelsecretaris en directeur belastingen bij de gemeente Amsterdam, leeft hij deze inzichten uit. Hij geeft mensen ruimte om hun vak met trots en eigenaarschap uit te voeren. Zijn leiderschap is niet controlerend, maar faciliterend. Zijn adagium: “De kunst van leidinggeven is mensen hun werk goed laten doen.”
Een van zijn innovatieve ideeën als stadsdeelsecretaris: het rouleren van de vergaderplek en het voorzitterschap binnen het MT. Zo doorbreekt hij de traditionele machtsverhoudingen, en vergroot hij eigenaarschap, betrokkenheid en vertrouwen. Democratisering van besluitvorming begint, volgens Antoon, met fysieke nabijheid en symbolische gelijkwaardigheid.
Onderwijs en coaching: een roeping naast de carrière
Bijzonder is zijn lange loopbaan als docent — dertig jaar lang doceert hij pedagogiek, begeleidt hij studenten en traint hij professionals. Wat begint als kennisoverdracht, ontwikkelt zich tot diepgaande persoonlijke begeleiding. Zijn motto: “Aandacht is vitamine A.” Gezien worden is essentieel voor persoonlijke groei, of je nu student bent, werknemer of leidinggevende.
In zijn coaching past hij methodes als voice dialogue en provocatieve coaching toe, met als doel mensen te helpen hun eigen stem (terug) te vinden in complexe werk- en levenssituaties. Zijn kleine, maar invloedrijke boekje over professioneel reflecteren onderstreept zijn overtuiging dat diepe, persoonlijke reflectie dé sleutel is tot professioneel vakmanschap.
Fijn dat je luistert naar Pensionado!
Email: patrickoudijk@me.com
