Esther van Fenema: over Tevredenheid, Vrije Wil en De Mentale Schijf van Vijf | #171

Esther van Fenema is psychiater, violiste en schrijver. Ze werkte jarenlang in het LUMC, waar ze de internationaal bekende Muziekpoli oprichtte voor musici en andere high performers met podiumangst. Vanuit haar huidige praktijk, de Performerspoli, begeleidt ze leiders, artiesten en topsporters die onder hoge druk presteren en balans zoeken tussen kwetsbaarheid en kracht. Naast haar werk als psychiater is ze auteur van onder meer “Het ontstemde brein” en “Waarom kan ik niet gewoon gelukkig zijn”, vaste columnist en veelgevraagd spreker over mentale gezondheid, leiderschap en menselijkheid in een veeleisende wereld.

In de podcast vertelt Esther dat we een oerbrein hebben dat nog steeds is afgesteld op overleven, terwijl de moderne wereld ons voortdurend verleidt met bitterballen-prikkels in plaats van broccoli-keuzes. Ze zet meteen de toon: niet geluk, maar tevredenheid is het kompas; een gemiddelde zeven, waarin ruimte is voor drieën en negens zonder krampachtig najagen van permanente euforie. Ze legt uit dat ons brein in essentie een voorspelmachine is die gevaar wil inschatten. Vrije wil noemt zij vooral een nuttige illusie; in werkelijkheid sturen eerdere ervaringen en context onze impulsen. In een hypergeïndividualiseerde, commercieel geoptimaliseerde samenleving wordt dat beloningssysteem bovendien “gehackt” door platforms die onze aandacht verkopen. De vraag naar verantwoordelijkheid verschuift dan van het individu naar het collectief en zij pleit voor beide: persoonlijke discipline én maatschappelijke zorg. Vervolgens ontvouwt Esther haar “handleiding”: we zijn sociale dieren, dus investeren in echte verbinding is cruciaal; praten over wat er ís ordent gevoelens en maakt keuzes mogelijk; en bewegen werkt aantoonbaar tegen somberte en cognitieve achteruitgang. Eenzaamheid voelt voor het brein als pijn, logisch dat samen doen (liefst fysiek) beschermt. Tegelijk blijft de handleiding persoonlijk: hoeveel contact, hoeveel rust, dat zoek je al doende. We duiken dieper de filosofie in: stoïcijnse nuchterheid kan helpen begeertes te temmen, maar zonder te vervallen in zelfkastijding; Aristoteles’ gulden middenweg blijft richtinggevend, al vraagt onze tijd er juist extra veel van. Ze ontdoet Freud van romantiek maar waardeert “sublimatie”: ruwe emoties omzetten in kunst of prestatie, krachtig, mits in balans, want genialiteit en kwetsbaarheid liggen dicht bij elkaar. Tot slot geeft Esther hoop: begin klein en lokaal, doe dagelijks “het juiste”, kies solidariteit, dans en maak muziek met anderen. Het voorwerp dat haar gelukkig maakt is haar viool: een levenslijn waarmee zij, voorbij taal, emoties deelt en zich verbonden voelt.

Algemeen:

In de Podcast of HOPE komen interessante gasten aan het woord met wie we in gesprek gaan over geluk. Hoe gelukkig zijn ze zelf, wat draagt volgens hun bij tot geluk en welke bijdrage leveren zij zelf om het geluk van anderen te vergroten? Onze gasten nemen foto’s mee die hen zelf gelukkig maken. Deze komen tijdens de opname op het scherm voorbij. Ook vragen wij de gasten om een boekje of een ander object mee te nemen dat voor hun symbool staat voor geluk. Met mooie verhalen, inzichten en adviezen proberen wij je te inspireren voor meer geluk en welzijn in je eigen leven. 

De opnames worden ook op video opgenomen. Je kunt deze bekijken op YouTube en onze site podcastofhope.nl.

Om de week op zondag om 10:00 uur komt er een nieuwe aflevering online van de Podcast of HOPE.

Vergeet ons niet te volgen op Facebook en Instagram. Heb je een leuke suggestie voor onze podcast of wil je zelf een keer je verhaal komen vertellen, stuur dan een mailtje naar podcast@hope-xxl.com

Als je mee wilt helpen om het geluk in de wereld te bevorderen, kan je op de website van de Podcast of HOPE gratis stickers en tasjes bestellen. Luister naar onze HAPPY MUSIC playlist, voor jongeren en volwassenen, of naar de WERELDBETERMAKERS playlist, voor en door kinderen, met speciaal geselecteerde nummers die je blij en gelukkig maken. Zoals je weet is geluk het enige dat zich vermenigvuldigt als je het deelt!

We wensen je veel luisterplezier en natuurlijk heel veel geluk toe!