Op de vijfde rij

‘A computer will not create a film as good as mine in 4,500 years.’ Dat zei de iconische filmmaker Werner Herzog een paar jaar geleden in een interview. De Poolse filmmaker Piotr Winiewicz las die uitspraak en dacht: nou, dat zullen we nog wel eens zien. Hij voerde kunstmatige intelligentie alle films en boeken van Werner Herzog en daar rolde vervolgens het script voor de volstrekt unieke film/docu About a Hero uit, dat in november het IDFA in Amsterdam opende. In deze slotaflevering spreekt Cesar zowel met de regisseur als met de jonge Deense machine learning-expert die de AI bouwde: Esbern Kaspersen. Kan AI echt creatief zijn? En hoe werk je eigenlijk samen met kunstmatige intelligentie? 'Op de vijfde rij' is een podcast van VPRO Cinema en Eye Filmmuseum. Voor meer informatie, ga naar: vprogids.nl/opdevijfderij eyefilm.nl/opdevijfderij

Hoe gaat AI de filmwereld radicaal veranderen? Dat vragen velen zich momenteel af, maar nu al zit je in de bios te kijken naar films waar AI aan te pas komt, van gekloonde stemmen tot acteurs die met kunstmatige intelligentie zijn verjongd. Het is geen koortsdroom over een verre toekomst. In dit nieuwe vierluik van Op de vijfde rij gaat Cesar Majorana op onderzoek: wat zijn de voordelen en nadelen, en wat gebeurt er nu al in de filmwereld? In deze eerste aflevering spreekt hij opportunisten op het festival van Cannes, die geloven dat kunstmatige intelligentie hun carrière voorgoed gaat transformeren. En in Rotterdam ontmoet hij tijdens het Playgrounds in Motion festival twee absolute doemdenkers: Daniel Kwan en Daniel Scheinert, het regisseursduo achter zevenvoudig Oscarwinnaar Everything Everywhere All at Once. Ze zijn doodsbang voor AI. 'Op de vijfde rij' is een podcast van VPRO Cinema en Eye Filmmuseum. Voor meer informatie, ga naar: vprogids.nl/opdevijfderij eyefilm.nl/opdevijfderij

Hoe denken toekomstige filmmakers over AI? Op de Nederlandse Filmacademie in Amsterdam ontmoeten we Guus Frijns, een visual effects-student die zich helemaal wil specialiseren in AI. Hij is ervan overtuigd dat kunstmatige intelligentie veel tijdrovende taken uit handen kan nemen, al is zijn werk momenteel juist vooral complexer geworden. ‘We maken het moeilijker... zodat we dingen kunnen maken die nog nooit eerder zijn gemaakt.’ 'Op de vijfde rij' is een podcast van VPRO Cinema en Eye Filmmuseum. Voor meer informatie, ga naar: vprogids.nl/opdevijfderij eyefilm.nl/opdevijfderij

Als je als filmmaker een AI-stem nodig hebt, dan bel je met Kiev: de Oekraïense start-up Respeecher kloonde de afgelopen jaren talloze stemmen voor prijswinnende producties, van films als Emilia Pérez tot series als The Mandalorian. De jonge techneuten van het bedrijf leveren dan ook baanbrekend werk, maar hebben tegelijkertijd te maken met Russische bombardementen en stroomuitval. De Nederlandse actrice Thirsa van Til heeft vooral te maken met de andere kant van de AI-medaille: als stemactrice in Amerika ziet ze hoe haar baan nu al radicaal veranderd is. 'Op de vijfde rij' is een podcast van VPRO Cinema en Eye Filmmuseum. Voor meer informatie, ga naar: vprogids.nl/opdevijfderij eyefilm.nl/opdevijfderij

Waar is de soundtrack van Spoorloos gebleven? Henny Vrienten componeerde in 1988 een onvergetelijke soundtrack voor George Sluizers thriller Spoorloos. Het is een van de hoogtepunten uit de Nederlandse filmmuziekgeschiedenis, maar de soundtrack werd nooit uitgebracht en ook in het archief van Eye Filmmuseum ligt het niet. In deze slotaflevering van ons drieluik over muziek spreekt Cesar Majorana met bewonderaars van de soundtrack en gaat hij op zoek naar de vermiste tape. Op de vijfde rij... is een podcast van VPRO Cinema en Eye Filmmuseum. Voor meer informatie, ga naar: vprogids.nl/opdevijfderij eyefilm.nl/opdevijfderij

Hoe is het om te debuteren op het grootste filmfeest ter wereld? Waarom krijgt Francis Ford Coppola zijn megalomane passieproject maar niet verkocht? En wat doen al die Nederlanders in Cannes, van regisseurs en producenten tot componisten en make up & hair designers. Vanaf het terras van het Nederlands Paviljoen ontvangt Cesar Majorana tijdens deze speciale aflevering van Op de vijfde rij een aantal getalenteerde Nederlandse en Vlaamse filmmakers. Zo spreekt hij de hoofdrolspeelsters van het lovend ontvangen Vlaamse drama Julie zwijgt (Tessa Van den Broeck en Ruth Becquart) en componist Ella van der Woude en make up & hair designer Evalotte Oosterop schuiven aan om te vertellen over hun bijdrage aan het Noorse drama Armand. Thomas Mataheru en Jörgen Scholtens zijn in Cannes als afgevaardigden van de regionale talentenprogramma’s van Cinesud en New Noardic Wave. Tot slot spreekt Cesar met filmjournalist Noa Johannes (VPRO Cinema Extra) en distributeur Hein van Joolen (Gusto Entertainment) over de film die iedereen in Cannes al dagen bezighoudt: Megalopolis, een 120 miljoen dollar kostend epos van Apocalypse Now-regisseur Francis Ford Coppola, die nu misschien écht zijn verstand én geld is verloren en iets onverkoopbaars heeft gemaakt. Op de vijfde rij... is een podcast van VPRO Cinema en Eye Filmmuseum. Voor meer informatie, ga naar: vprogids.nl/opdevijfderij eyefilm.nl/opdevijfderij

‘Ga eens kijken bij de Septimius Awards.’ Na een drieluik over dubieuze filmfestivals kreeg de redactie van Op de vijfde rij… talloze berichten binnen over een Nederlands prijzengala dat sinds 2022 in Amsterdam georganiseerd wordt: de Septimius Awards. Is dat wel zuivere koffie, vroegen meerdere mensen uit de Nederlandse filmwereld zich af. De locatie is prestigieus, de ambities groot: de organisatie van de Septimius Awards reikt sinds 2022 prijzen uit in maar liefst dertig categorieën en promoot zichzelf als het eerste werkelijk globale prijzenfestival. Anders dan gebruikelijk reikt het de nominaties en prijzen voor Beste acteur, Beste actrice en Beste film uit per continent, waardoor wereldwijd talent meer kansen op professionele erkenning zou krijgen. Zo werd bij de eerste editie de Nederlander Frank Lammers onderscheiden met de prijs voor Beste Europese acteur, waarna nog een globale prijzenregen volgde, van beste Oceanische actrice tot beste Afrikaanse acteur. Afgelopen jaar waren er opvallend veel Nederlandse winnaars: zo won Videoland-productie Mocro Maffia de prijs voor beste serie en ging de prijs voor beste scenario naar de Nederlandse Netflix-serie Dirty Lines. Maar wie selecteert eigenlijk al die genomineerden? En wie zit er in de jury van de Septimius Awards? Daar doet de organisatie nogal geheimzinnig over. En waarom moet een deel van de genomineerden grof geld betalen om überhaupt bij de prijsuitreiking aanwezig te mogen zijn? In deze nieuwe aflevering van Op de vijfde rij… gaat Cesar Majorana op onderzoek uit. Hij is aanwezig bij de tweede editie van het prijzengala, dat gehouden wordt in Internationaal Theater Amsterdam, en gaat ter plekke op zoek naar de mysterieuze jury. Op de vijfde rij... is een podcast van VPRO Cinema en Eye Filmmuseum. Voor meer informatie, ga naar: vprogids.nl/opdevijfderij eyefilm.nl/opdevijfderij

Cesar vervolgt zijn reis langs unieke filmzalen met een bezoek aan de oudste dorpsbioscoop van België. Die blijft, ondanks zware tijden, op een wel heel bijzondere manier open. Ook neemt hij de boot naar een Waddeneiland, waar hij Bojan Bajic ontmoet: een markante man die in de jaren negentig van Joegoslavië naar Nederland vluchtte en tegenwoordig op geheel eigen wijze een filmtheater runt. 'Op de vijfde rij' is een podcast van VPRO Cinema en Eye Filmmuseum. Voor meer informatie, ga naar: vprogids.nl/opdevijfderij eyefilm.nl/opdevijfderij

Wat is de magie van de filmzaal? Van een ruimte, waar je met vreemde lichamen om je heen naar een plat scherm kijkt. En waarom klimmen mensen op de barricades om het sluiten van een bioscoop te stoppen? In een nieuwe miniserie van 'Op de vijfde rij' gaat Cesar Majorana de zalen in. Zo bezoekt hij een leegstaande art deco-bioscoop in Limburg, praat hij met documentairemaker/filmprofessor Mark Cousins over het verdwijnen van het belangrijkste filmhuis van Schotland en gaat hij naar de heropening van een iconische bioscoop in Amsterdam. 'Op de vijfde rij' is een podcast van VPRO Cinema en Eye Filmmuseum. Voor meer informatie, ga naar: vprogids.nl/opdevijfderij eyefilm.nl/opdevijfderij

Duizenden filmrollen liggen in het Nederlandse filmarchief van Eye Filmmuseum opgeslagen, wachtend om gearchiveerd én gerestaureerd te worden. Maar het beroep van filmrestaurateur wordt met uitsterven bedreigd: de kennis van allerlei oude technieken dreigt verloren te gaan. Om te onderzoeken hoe het opnieuw tot leven wekken van een film in zijn werk gaat volgt Cesar Majorana in deze aflevering de restauratie van Gebroken spiegels (1984), een feministische klassieker over sekswerkers én de tweede speelfilm van de latere Oscarwinnaar Marleen Gorris (Antonia). De restauratie brengt Cesar onder meer naar een geheime bunker, het kantoor van een van de voornaamste producenten uit de Nederlandse filmgeschiedenis en een grauw industrieterrein in Waddinxveen, waar restaurateur Jan Scholten dagenlang in het donker doorbrengt om het beeldmateriaal van Gebroken spiegels op te poetsen. Wat maakt zijn werk zo onmisbaar? En waarom zouden we allemaal een film uit 1984 weer moeten bekijken? 'Op de vijfde rij' is een podcast van VPRO Cinema en Eye Filmmuseum. Voor meer informatie, ga naar: vprogids.nl/opdevijfderij eyefilm.nl/opdevijfderij