Het kabinet Rutte IV is honderd dagen aan de macht. Na een tergend trage kabinetsformatie – de langste ooit – met bovendien opnieuw veel klachten over de oude bestuurscultuur. Maar er zou nieuw elan komen, met nieuwe namen en kwaliteiten.
Het kabinet was amper gestart of alles werd anders.
De politieke, geopolitieke en financieel-economische fundamenten van de nieuwe ploeg waren binnen de kortste keren volledig achterhaald. Hoe gaat Rutte IV hiermee om, vragen Jaap Jansen en PG Kroeger zich af. Ze analyseren de turbulente eerste honderd dagen.
[Let op! Op Apple en sommige andere podcastapps kun je soms niet alles lezen. De complete tekst plus links naar eerdere afleveringen waarna we verwijzen vind je altijd hier]
We kwamen uit de coronacrisis en kampten al met de klimaat- en energiecrisis. De Russische inval in Oekraïne zorgt nu voor de grootste omwenteling van de verhoudingen in Europa sinds de val van de Berlijnse Muur.
Ook toen – in 1989 - was de inkt van het regeerakkoord nauwelijks droog. Maakt Rutte nu dan ook maar meteen dezelfde fouten die Lubbers en Kok toen maakten? Wat zijn de gevolgen voor de positie van de Europese Unie in de wereld en die van Nederland daarbinnen? Hoe vangt het kabinet de totaal onvoorziene financiële consequenties op? En wat zeggen de personele perikelen binnen de ministersploeg en in de oppositie over de stabiliteit van ons land?
Opvallend is dat het kabinet Europees en geopolitiek zijn mannetje staat. Minister Kajsa Ollongren van Defensie liet zich van een daadkrachtige no nonsense kant zien. Opvallend is ook hoe minister Sigrid Kaag (Financiën) met haar socialistische collega uit Spanje tot voorstellen komt over de Europese economie en staatsschulden die rechtstreeks uit de koker van Mario Draghi lijken te komen en in niets doen denken aan ‘de Vrekkige Vier’ uit de vorige periode. Zeker zo opvallend is het optreden van Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) in Washington. Hij is niet meer afhoudend over Europa. Zijn geopolitieke speech deed denken aan zijn gedurfde 'Humboldt-rede' in 2019 in Berlijn.
De financiële grondslag van de coalitie is door de gevolgen van de oorlog in Oekraïne volledig weggeslagen. Bovendien doemen hier andere grote tegenvallers op. Zo heeft Ollongren hier een groot probleem. Niet Poetin, maar gebrek aan personeel.
En één minister moet nu al meemaken dat hem een kool gestoofd wordt. Robbert Dijkgraaf (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) dacht fors te mogen investeren in kennis en vernuft, maar bijna niets van die beloften kan feitelijk worden waargemaakt. Staatssecretaris Marnix van Rij (Belastingen) daarentegen gaat meer geld uitgeven dan iedereen ooit had kunnen denken. Niet dat hij dat wilde, maar als Nederland een fatsoenlijke rechtsstaat wil zijn zal hij wel moeten.
Het is niet alles kommer en kwel. Eén minister kan dankzij Poetin onverwacht de onbetwiste nummer één van dit kabinet worden. Wat in Duitsland zijn collega Robert Habeck (van de Groenen) lukt, zou bij ons het huzarenstukje van Rob Jetten kunnen zijn. Maar slaagt hij daarin? Jaap en PG analyseren hoe Habeck een soort polderkoning werd, terwijl Rutte IV zich nog weinig laat zien en horen. En dat terwijl energiebeleid nu meer dan ooit de geopolitiek domineert.
Dit wijst erop dat de aanvoerder van het team onvoldoende zijn rol speelt. Mark Rutte lijkt hier op de schuchtere bondskanselier Olaf Scholz. Rondom het Kamerdebat over ‘de mondkapjes van Sywert en minister Hugo de Jonge’ trad de premier niet op als de ervaren en effectieve crisismanager die de zaak op koers houdt. Heeft Rutte nog wel goesting in zijn karwei?
Lilianne Ploumen in elk geval niet, zo werd afgelopen week duidelijk. Dit stelt de PvdA voor existentiële vragen. Datzelfde geldt voor anderen in de oppositie, zoals Volt en FvD die bevangen lijken door het zelfvernietigingsvirus.
Dit alles brengt PG tot een opmerkelijke conclusie.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.
***
Verder luisteren
260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder
247 - Belastingheffing in box 3: hoe de Hoge Raad de wetgever op de vingers tikt en opzadelt met een hels karwei
238 - Kabinetsformatie 2021: Een opmerkelijk coalitieakkoord en de Kamer op zoek naar haar rol
237 - Kabinetsformatie 2021: do's en don'ts voor nieuwe bewindslieden
234 - Kabinetsformatie 2021: Nieuw elan met nieuwe ministeries en nieuwe ministers
233 - Kabinetsformatie 2021: Otto Fricke over de Europese ambities van de nieuwe Duitse regering
223 - De degelijke daadkracht van Mario Draghi's Italië
36 - Wopke Hoekstra: EU moet geopolitieke machtsfactor worden
***
Tijdlijn
00:00:00 – Deel 1
00:38:49 – deel 2
01:21:41 – Einde
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
