Podcast aflevering

299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer

Betrouwbare Bronnen • 1 jan. '70

00:00

01:26:05

Show notes

De tectonische platen van de wereldpolitiek verschuiven dramatisch. Een wel heel sterk teken daarvan is dat voor het eerst sinds 1945 Europa 'een telefoonnummer' heeft. Jaap Jansen en PG Kroeger belichten de plotselinge opmars van de Europese Unie als geopolitiek brandpunt - in plaats van de verwachte marginalisering.

De primeur van de Europese Politieke Gemeenschap - een idee van Emmanuel Macron dat in mei van dit jaar nog een beetje weggelachen werd - vond plaats in Praag. Het was meteen een groot succes en leidde tot een lange reeks belangrijke initiatieven. Hier kwam voor crisisregio de Kaukasus een vredesproces op gang. En de aankondiging van de volgende sessie was een openlijk affront aan Vladimir Poetin: de arme, kleine en zo bedreigde EU-kandidaat Moldavië is de volgende gastheer.

In 1973 klaagde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Henry Kissinger dat als hij de mening van Europa wilde hebben hij geen nummer had dat hij kon bellen. In deze aflevering hoor je hem het ware verhaal achter die fameuze anekdote vertellen. Met de komst van Joe Biden is dit tijdperk opeens voorbij.

Amerika heeft wél een EU-nummer. Biden belt bijna dagelijks. Commissiepresident Ursula von der Leyen is zijn feitelijke partner en klimaatgezant John Kerry heeft eenzelfde intensieve relatie met vicepresident Frans Timmermans. Von der Leyen vult het vacuüm dat Washington DC zo vreesde met het vertrek van Angela Merkel en nu ook Mario Draghi en de zwakke posities van Olaf Scholz en Raadspresident Charles Michel.

Europa is in enkele maanden een cruciale geopolitieke factor geworden. Dat Finland en Zweden tot de NAVO toetreden is daarbij voor de VS van grootst mogelijke betekenis. De Noordse en Arctische regio zijn voor Canada en Amerika immers hun grens met Rusland.

Bovendien kan alleen de EU het soort krachtige sancties doorvoeren wat lidstaten op zichzelf aangewezen niet kunnen. Daarmee is de Unie een zwaargewicht van 450 miljoen inwoners in de nieuwe antiautoritaire alliantie met de VS, Canada, het Verenigd Koninkrijk, Australië, Nieuw-Zeeland, Japan en Zuid-Korea. En Von der Leyen levert, iets wat Biden zeer hoog aanslaat.

PG tipt twee van haar 'rechterhanden', die voor de EU essentiële posten bekleden voor de impact van die nieuwe westerse alliantie. Dat zijn de Franse eurocommissaris Thierry Breton, die onder meer defensie, ruimtetechnologie, IT, AI en de chips act doet en de Finse Jutta Urpilainen. Zij gaat over de grote internationale instituties als IMF en Wereldbank waarin de EU een hoofdrol speelt, de grote investeringen in landen van de derde wereld, het 'Marshall plan voor Afrika' en de Europese tegenzet voor de de Nieuwe Zijderoute van Xi Jinping. Dat laatste betekent dat zij een lange-termijnfonds van zo'n €300 miljard stuurt en beheert.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars via Vriend van de Show.

Belangstelling voor sponsoring of adverteren? Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.

***

Hieronder nog meer info. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier

***

Verder lezen

Meeting of the European Political Community, 6 October 2022

***

Verder kijken

Macron, Scholz and Rutte meet at summit in Prague (en Luuk van Middelaar!)

Kissinger and Sikorski on Europe (2012)