Podcast aflevering

335 - Na de verkiezingen: de kunst van het wonden likken

Betrouwbare Bronnen • 21 mrt. '23

00:00

19:14

Show notes

Wonden likken. Het gebeurt na de recente Provinciale-Statenverkiezingen massaal, want bijna elke partij verloor. Het is zowel een ritueel als een kunst en een manier om na een nederlaag de draad weer op te pikken, ook in nieuwe politieke verhoudingen.

Maar hoe doe je dat? Jaap Jansen en PG Kroeger kijken naar opmerkelijke voorbeelden in de afgelopen dagen en uit het politieke verleden.

Eigenlijk zijn er vier soorten van likken van electorale wonden. Vier kenmerkende reacties en gedragspatronen van leiders en hun omgeving na een nederlaag. En van elk van die vier zagen we na deze verkiezingen een fraai voorbeeld. Op één na. Maar ook dat moment kan nog komen.

***

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier

***

De eerste karakteristieke reactie is die van 'volstrekte ontkenning'. Wat voor de buitenwacht een pijnlijke klap is, blijkt voor een partij een soms bijna opbeurend signaal van een nieuw begin. Een loepzuivere versie daarvan werd ditmaal gehanteerd door Thierry Baudet (FvD).

Hij presenteerde het verlies van tien van de twaalf zetels uit 2019 als een prachtige opsteker, want het FvD-geluid zou immers in elke provincie blijven klinken. En omdat het volk traag van begrip is, biedt juist dit mooie kansen om het idee van een afzonderlijk 'Forumland' allengs te laten doordringen. Verlies? Het is een bevrijding!

In de politieke historie is de reactie van het CDA op de verkiezingsuitslag van 2006 hiervan ook een boeiend voorbeeld. Niet een van de politieke doelen van de campagne was gehaald, maar men vierde de 41 zetels die waren vastgehouden als een feestelijke triomf. De ontnuchtering moest nog komen.

Een tweede karakteristieke vorm van 'wonden likken' is die van het klein maken en weg verklaren van een nederlaag als een soort weinig verrassend natuurverschijnsel. Bij deze Statenverkiezingen gaven zowel Sigrid Kaag als Mark Rutte hiervan zeer fraaie versies ten beste. Van 'het was niet de winst die wij wilden' tot 'we hebben het best goed gedaan'.

Jaap en PG zetten daar enkele feitelijke gegevens naast en die vertellen toch een wat ander verhaal. Zo heeft de VVD sinds 1970 niet zo'n zwakke uitslag gekend. En in de politieke historie lieten de Statenverkiezingen van 1999 vrijwel allemaal juist deze versie van 'wonden likken' zien.

Een derde kenmerkend type 'wonden likken' is die van het meteen omhelzen van de allereerste indrukken en die als de geldige analyse brengen. Dat zagen we ditmaal heel duidelijk bij het CDA. Daar namen ze direct het 'frame' van de winnende BBB over. Dat leidde er dan ook toe dat CDA-leider Wopke Hoekstra vervolgens 'koerswijziging op grote dossiers' verlangde zonder zelf te definiëren welke koerswijzigingen dan aan de orde zouden moeten zijn. Hierin leek het CDA opvallend op de VVD van 2002. De liberalen hebben nog jaren last gehad van die eerste reactie op hun toenmalige nederlaag.

De vierde variant van het 'wonden likken' is de ‘bijltjesdag'. Het ritueel waarmee zondebokken en verliezende leiders geofferd worden. Die hebben we bij deze Statenverkiezingen (nog) niet gezien. Jaap en PG noteren niettemin een reeks van partijleiders die zeer zware klappen moesten erkennen en zien te verantwoorden. Het is dus afwachten of zich met enige vertraging alsnog zo'n bloederig einde voordoet.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl

***

Verder luisteren

334 - Provinciale-Statenverkiezingen 2023: zware klappen in een verdeeld land

332 - De lange kleurrijke traditie van 'Boerenpartijen'

325 - De mythe van Joop den Uyl; het spookbeeld van Mark Rutte

323 - Paul Frissen en het gevaarlijke verlangen naar de integrale oplossing

288 - Wachten op Remkes. Welke crisis ligt op de loer bij Rutte IV?

277 - De VVD als risicofactor: wat is er aan de hand met Mark Rutte?

212 - Het CDA zoekt zichzelf, Richard van Zwol en Pieter Jan Dijkman wijzen de weg

176 – De verkiezingscampagne van 2021: onverwachte winnaars en verliezers

170 - Waarom linkse samenwerking altijd weer mislukt

141 – Hans Vijlbrief: een nieuwe relatie overheid-burger in de strijd tegen het populisme