Te gast is Bert Wienen, wetenschappelijk onderzoeker bij onder meer het NJI / TUU en initiatiefnemer van het Instituut van Inclusief Onderwijs, en we spreken over zijn boek Van individueel naar inclusief onderwijs en over zijn pleidooi voor meer aandacht voor goed onderwijs, de pedagogische relatie, de school als gemeenschap en weerstand.
In het boek en in ons gesprek maakt Bert eerst duidelijk hoe overheersend de psychologische taal is geworden in samenleving en onderwijs. En vooral een specifieke opvatting van psychologie, gericht op interventies op individueel niveau. Zelfs leraren en leerlingen worden gezien als minipsychologen van het welbevinden van zichzelf en van kinderen. Idee is dat leerlingen zich eerst goed moeten voelen alvorens mee te doen aan onderwijs.
Tegenover deze medisch-individuele opvatting van inclusief onderwijs plaatst Bert een contextuele opvatting, waarin de sociale context centraal staat in plaats van het individu. Dus de school als gemeenschap en de pedagogische relatie van leraren en leerlingen. Inclusiviteit is in deze opvatting juist resultaat van goed onderwijs en niet een voorwaarde om aan onderwijs mee te doen.
Hoe ziet goed onderwijs er dan uit? Bert denkt vanuit vijf overtuigingen. Allereerst bepaalt niet hij wat goed onderwijs is, maar het schoolteam in relatie tot de ouders als groep. Vervolgens gaat het dus wel degelijk om - samen - opvoeden, waarbij de zelf-wording van leerlingen via anderen gebeurt, zijn derde overtuiging. Ten vierde gaat het bij leren en groeien om omgaan met weerstand en ten slotte leidt elke goede les tot oefening van de geest, zelfbeheersing en wederzijds respect. De bekende drieslag van Biesta, nu in de woorden van Joep Dohmen.
Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum, en De vallei van het goede leven.
