De term "opt-out" is weer terug in het Nederlandse politieke discours, dankzij het hoofdlijnenakkoord. VVD-politicus en voormalig minister Henk Kamp benadrukte in een uitzending van OP1 het belang van een opt-out voor Nederland. Caroline van der Plas voegde hier in Buitenhof aan toe dat Nederland sterker moet optreden binnen de EU.
Een opt-out, waarbij een lidstaat van de Europese Unie niet verplicht is zich aan een bepaalde afspraak te houden, is echter niet eenvoudig te verkrijgen. Ten tijde van het stikstofdossier en de natuurherstelwet is dit idee al vaker besproken, maar volgens experts zoals Kati Piri van GroenLinks-PvdA en universitair hoofddocent Sebastiaan Princen van de Universiteit Utrecht is de kans klein dat Nederland dit zal bereiken.
Er zijn twee soorten opt-outs in de EU: de eerste vereist een nieuw verdrag of een aanpassing hiervan, een complex proces. De tweede mogelijkheid is bij de invoering of aanpassing van een nieuwe wet, maar ook dit kan een land niet alleen bepalen.
Het huidige kabinet zou graag een opt-out willen afdwingen, maar dit is praktisch gezien zeer moeilijk. Zelfs als Nederland een opt-out voor een nieuwe wet zou kunnen onderhandelen, moet een meerderheid van de EU-lidstaten hiermee instemmen. Dit maakt de kans op succes klein, vooral voor politiek gevoelige onderwerpen zoals immigratiewetten.
Opt-outs zijn zeldzaam en sinds de jaren '90 zijn er maar weinig nieuwe significante opt-outs geweest. Onderzoek van Princen toont aan dat ongeveer een vijfde van de EU-wetten een opt-out bevat, maar deze gaan vaak om minder controversiële zaken, zoals een opt-out voor zee gerelateerde ruimtelijke ordening voor landen die niet aan zee liggen. Grote en politiek beladen onderwerpen hebben veel minder kans op een succesvolle opt-out.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
