Sharon Stellaard: 'We hebben geen tijd te verliezen om de tijd te nemen'
Met die zin eindigde mijn interview met dr. Sharon Stellaard op donderdag 18 juli. Sharon heeft zeven jaar de tijd genomen om te onderzoeken waarom er sprake is van aanhoudende tragiek in passend onderwijs- en jeugdzorgbeleid. Het heeft geleid tot heldere inzichten die ze opschreef in haar proefschrift Boemerangbeleid: over de aanhoudende tragiek in passend onderwijs- en jeudzorgbeleid.
Hoe bestaat het dat er steeds meer thuiszitters bijkomen terwijl passend onderwijs juist had moeten zorgen voor een afname van het aantal thuiszitters? Hoe bestaat het dat er meer dan 40.000 kinderen uit huis geplaatst zijn op dit moment terwijl de decentralisatie van de jeugdzorg in 2015 juist had moeten zorgen voor meer passende hulp in het gezin en minder gedwongen uithuisplaatsingen? Daar ligt beleid aan ten grondslag. Sharon analyseert dit beleid en gaat hierin terug tot het begin van de 20ste eeuw. Met behulp van historische narratieven wordt de lezer meegenomen langs alle ontwikkelingen die van belang zijn geweest bij de totstandkoming van het huidige jeugdzorg- en passend onderwijsbeleid.
In het boek wordt uitgegaan van een viertal logica's (analytische brillen):
1. De logica van padafhankelijkheid
2. De logica van gepastheid
3. De logica van calculatie
4. De logica van interferentie
Deze logica's worden geïllustreerd met fijn lezende verhalen van mensen die in dialoog zijn met elkaar en zichzelf en kritische vragen stellen bij het functioneren van het systeem waar ze mee te maken hebben.
De kritische reflectie is de belangrijkste aanbeveling van Sharon, goed verwoord in het laatste hoofdstuk van het boek getiteld 'Een pleidooi voor chronologisch beleidsbesef'. Alleen door grondige reflectie kom je erachter waarom beleid niet leidt tot de gewenst uitkomst en herken je terugkomende patronen. Dat kost tijd. Veel tijd. Dat vereist ook een kwetsbare opstelling van degene die kritisch reflecteert. En tijd is nou net iets waarvan met graag zegt dat het niet voor handen is. In het onderwijs en de zorg wordt men gegijzeld door de waan van de dag: personeelstekorten, werkdruk, te weinig geld, hoge caseload, te grote klassen, etc. Met die argumenten kan men de urgentie om te reflecteren altijd van tafel schuiven. En met die werkwijze blijft beleid altijd als een boemerang terugkomen; het lijkt op de korte termijn of het probleem waarvoor beleid is bedacht opgelost is, maar op de lange termijn komt het probleem gewoon weer terug (soms groter dan het eerst was).
Kom tot chronologisch beleidsbesef beste bestuurders, beleidsmakers, politici. Dat kost tijd. Veel tijd. Mocht je geen tijd hebben om het geweldige boek Boemerangbeleid van Sharon Stellaard te lezen, luister dan naar dit interview op Spotify waarin in Sharon de belangrijkste principes uit het boek helder uiteenzet.
Het lijkt mij een bijzonder nuttige tijdsinvestering
