In de laatste zomers dat ik met mijn ouders meeging op vakantie, heb ik Acciaroli leren kennen, een gehucht aan de Zuid-Italiaanse kust, ruim onder Napels. Van het dorp herinner ik me weinig. Er staat me alleen iets bij van een incident op een steil weggetje, waarbij een tegemoetkomende tractor, onze gezinsauto en een stapel schadeformulieren betrokken waren.
In de jaren erna kwam Acciaroli af en toe in het nieuws. In het najaar van 2010 werd burgemeester Angelo Vassallo doodgeschoten, nadat hij zich openlijk had uitgesproken tegen de drugsmaffia in de regio. De moord is nooit opgelost en het verhaal is verfilmd als Il sindaco pescatore (te zien op Netflix).
Twee dagen na Vassallo’s dood verwoordde Roberto Saviano in La Repubblica het gevoel van de Zuid-Italiaan: ‘Ze zetten ons alleen op de kaart als er wordt geschoten. Of als de juiste vakantiebestemming moet worden gekozen.’ Saviano kon niet bevroeden dat het dorp jaren later z’n nieuwscomeback zou maken dankzij een dieet – de man heeft belangrijker dingen aan z’n hoofd, waar sinds de publicatie van Gomorra een prijs op staat.
Het Pioppi-dieet, een hype van enkele jaren terug, was vernoemd naar een in de buurt van Acciaroli gelegen dorpje waar de mensen opvallend oud worden. In feite betrof het dieet een levensstijl die het bestaan van de bejaarden daar imiteerde: olijfolie, noten, vis, veel wandelen, weinig stress. Algauw werd duidelijk dat ze in Acciaroli nóg ouder werden, en hup, daar stroomden de kranten vol met zonovergoten beelden van stokoude mannetjes en vrouwtjes, blakend van gezondheid en levenslust. De boer die destijds onze auto sloopte, zat er vast ook tussen.
Bij het lezen van het verhaal van Peter de Graaf over het Brabantse dorp Leende, moest ik onwillekeurig aan Acciaroli denken. In Leende leven talloze dorpelingen volgens de regels van de voedingsleer van ene professor Noakes. Die leer klinkt veelbelovend: vet eten, toch afvallen. De emmers Griekse yoghurt zijn er niet aan te slepen. Ook het eten van vlees wordt aangemoedigd. Niet iedereen houdt het vol: mensen die opgeven, worden in het artikel ‘afvallers’ genoemd – een schrale troost.
Belangrijk aspect van Noakes’ theorie is dat het voedsel ‘echt’ moet zijn, ‘geen nep-eten’. Of zoals de plaatselijke huisarts het formuleert: ‘Gezonde voeding heeft geen etiket.’ Stukje etiketshaming, lijkt me, geworteld in overdreven eerbied voor het begrip ‘echt’.
Plotse bewustwording op het ene vlak leidt vaak tot bewustzijnsvernauwing op het andere. Want: lekker veel vlees eten, echt? Leest die Noakes weleens een krant?
Er is meer dan je eigen gezondheid alléén. Schrijver Juli Zeh omschreef zaterdag in deze krant de worsteling van de moderne mens, die het op geen enkel front fout wil doen. Bespaar, en eet etiketteneten. Dieet, en vergroot je ecologische voetafdruk (en het dierenleed). Gevolg: krampachtigheid en permanente twijfel.
De onzekere, moralistische strebers die door Zehs romans struikelen vormen zo een pracht van een afzetmarkt: aan de randen van min of meer gemiddeld gezond gedrag staan de dieetverzinners, Instagram-modellen, oertijdeters, Pioppi-apostelen, rauwwaterdrinkers en andere hele en halvegaren te wapperen met uitstekende, goedbedoelde en/of krankzinnige voedingstips. Allemaal beloven ze houvast in de vorm van gezondheid – tegen geringe vergoeding. De foutloze leefstijl als moderne god: of-ie bestaat is onbekend, maar als businessmodel voldoet hij prima.
Klein gezondheidsadvies mijnerzijds: ga te voet naar Zuid-Italië, bak je vis in olijfolie en word nooit burgemeester.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
