De Universiteit van Nederland Podcast

In Nederland worden elk jaar zo’n 40 vrouwen vermoord. Bijna altijd door mannen. Hoe herken je deze mannen voordat er een moord gepleegd wordt?  Vaak denken we aan een man in de bosjes, of juist de stalkende partner die zijn vrouw slaat. Maar als je alleen let op deze stereotypes, dan mis je veel belangrijke waarschuwingssignalen. Volgens Marieke Liem (Universiteit Leiden) is het belangrijk om alle red flags van femicide te herkennen, dus ook van de plegers die we niet zo vaak in het nieuws zien. Met haar ‘femicide monitor’ brengt ze in kaart welke signalen voorafgaan aan dodelijk geweld tegen vrouwen, zodat de juiste maatregelen genomen kunnen worden tegen femicide. Maak je je zorgen om jezelf of om iemand anders, bel naar Veilig Thuis: 0800-2000See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ongeveer 20 procent van de mensen mist bij geboorte één of meerdere verstandskiezen. Niet zo erg, want eigenlijk hebben we die extra kiezen niet meer nodig. Vroeger sleten onze tanden veel sneller en was het  handig dat er rond je twintigste nog een derde set kiezen doorkwam. Maar tegenwoordig hebben verstandskiezen nauwelijks meer een functie, omdat we ons eten koken en onze tanden beter verzorgen. Dat ze langzaam verdwijnen, heeft alles te maken met evolutie; als iets niet meer nuttig is, dan kan het in de loop van de tijd verdwijnen. Dat geldt niet alleen voor verstandskiezen, maar ook bijvoorbeeld voor een spiertje in onze onderarm of het vermogen om je oren te bewegen. Yanell Braumuller (Naturalis | Universiteit Leiden) onderzoekt dit soort evolutionaire overblijfsels bij mensen en dieren. Zulke ‘restanten’ kunnen namelijk nog meer evolutionaire mysteries ontrafelen. Hoe dat zit legt hij uit in deze aflevering!See omnystudio.com/listener for privacy information.

Je zult het maar hebben: donderdag is rood, het cijfer 9 is pimpelpaars en bij de naam van je geliefde ervaar je de geur van schimmelkaas. Ongeveer twee procent van de bevolking heeft een vorm van synesthesie, waarbij zintuigen op een gekke manier samenwerken. Hoe dat precies werkt in je brein en of je dit jezelf aan kunt leren, hoor je van neurowetenschapper Tessa van Leeuwen (Tilburg University en Radboud Universiteit). See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ons kraanwater lijkt vanzelfsprekend, maar schijn bedriegt: de kwaliteit van onze rivieren, meren en sloten is op dit moment de slechtste van heel Europa. Gelukkig zijn we in Nederland enorm goed in water zuiveren, maar vervuiling maakt het een steeds grotere uitdaging. Hoe vervuilder dat water raakt, hoe moeilijker én duurder het wordt om er schoon drinkwater van te maken. Daarom zoeken wetenschappers, zoals Roos Goedhart van de TU Delft, naar slimme manieren en nieuwe oplossingen om ons water veilig te houden. Schrijf je in voor onze nieuwsbrief: https://universiteitvannederland.substack.com 00:00 Problemen door vies water 00:30 Drinkwaterbronnen in Nederland onder druk 01:10 Kaderrichtlijn Water en Europese regels 02:52 waar komt ons drinkwater vandaan? 03:14 problemen met grondwater 04:34 ook de economie wordt geraakt 05:30 drinkwatertekort 06:10 hoe water wordt gezuiverd 07:10 is brak water de oplossing? 08:20 zuinig omgaan met ons water Wl je meer weten over Kaderrichtlijn Water? Hier vind je informatie van Rijkswaterstaat en Unie van Waterschappen ► https://unievanwaterschappen.nl/waterkwaliteit/kaderrichtlijn-water-krw/ & https://www.rijkswaterstaat.nl/water/wetten-regels-en-vergunningen/overige-wetten/kaderrichtlijn-water Wil je meer weten over het onderzoek van Roos? Dat vind je hier ► https://www.tudelft.nl/en/techforimpact/safe-drinking-water-thanks-to-bacteria & https://www.tudelft.nl/2021/citg/oplossing-voor-ijzerafval-verduurzaamt-drinkwatersector En haar wetenschappelijke publicaties ► https://scholar.google.com/citations?view_op=list_works&hl=nl&hl=nl&user=gqT62DEAAAAJ&scilu=&scisig=ACUpqDcAAAAAaNKrpF7-mxskNe-8p4D3ApKwkiw&gmla=AH8HC4xbwL2y0mFudf_wQMAS5KYrdbubpkMgj348VdjSHlj1eoFcqb9zolvzV0fkCue9ETi1Q4f-xmDJkYmAn9Ehy18px7B8mxOdzc22whmI7H_bloRTxT4GXQ&sciund=13221067559175913137  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Koffie is voor velen een onmisbaar drankje, zeker in de ochtend. Even wakker worden dankzij een shot cafeïne. Voor de een blijft het daarbij, maar de ander drinkt rustig nog een kopje - of zes. Kun jij dan nog slapen? Of stuiter je na een bakkie al door de kamer? Moleculair bioloog Margit Janssen (Radboud Universiteit Nijmegen) legt uit hoe je DNA bepaalt hoe goed je tegen koffie kan. 329. Is koffie slecht voor je? https://open.spotify.com/episode/74cmBfyY6ZJN22VmBbPOYp?si=c29b1834326e4cefSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Ruim 1 miljoen jongeren in Nederland ervaren altijd pijn - pijn die niet weggaat met een paracetamolletje. En dat aantal lijkt steeds verder toe te nemen. Pijnspecialist Mienke Rijsdijk (Utrecht UMC) legt uit hoe chronische pijn ontstaat en hoe het kan dat steeds meer jongeren hier last van hebben. 00:00 Steeds meer jongeren met chronische pijn00:44 Waarom hebben jongeren steeds vaker pijn?01:58 Wat is chronische pijn eigenlijk?02:40 Hoe ontstaat chronische pijn?04:30 Zit pijn “tussen je oren”?05:10 Verschillende soorten pijn en hoe dat voelt05:40 Test: hoe gevoelig ben je voor pijn?09:25 Waar letten artsen op bij chronische pijn?09:32 Behandelingen voor chronische pijn10:00 Hoe werkt zo’n behandeling?11:18 Welke jongeren komen op de pijnpoli terecht?11:44 Wat kun je zelf doen tegen chronische pijn?12:05 Nieuw onderzoek naar chronische pijnSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Ruben Timmerman, man, in de dertig, licht engels accent, bril, tikje schuchter, stapt op vrijdagmiddag een uitzendbureau binnen. Hij solliciteert voor een baan in de bouw. Nog geen tien minuten later staat hij weer buiten; maandagochtend om 5 uur ’s ochtends kan hij beginnen en zal hij worden opgepikt door een busje. Wat het uitzendbureau niet doorheeft is dat ze zojuist geen arbeidsmigrant hebben aangenomen, maar een criminoloog van de Erasmus Universiteit. Voor een periode van 12 maanden gaat hij ‘undercover’ als arbeidsmigrant niet alleen in de bouw, maar ook in de logistiek en de voedselverwerking. Zijn doel: van binnenuit vastleggen hoe het er écht aan toegaat op de werkvloer. In deze aflevering hoor je zijn bevindingen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De magnetron heeft een slechte reputatie. Van “je krijgt er kanker van” tot “het sloopt alle voedingsstoffen”. De mythes zijn hardnekkig, maar kloppen ze ook? Samen met levensmiddelentechnoloog Matthijs Dekker (Wageningen University) ontrafelen we de grootste misverstanden. En laten we je zien waarom de magnetron vaak juist gezonder is dan andere manieren van koken. Plus wat tips voor complete verse maaltijden die je zelf kunt bereiden in de magnetron.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Steeds minder Nederlanders vertrouwen het nieuws. Volgens onderzoek is ons vertrouwen zelfs lager dan ooit. Eén van de oorzaken hiervan is framing, oftewel het nieuws brengen vanuit een bepaald standpunt. Noem je de krimp van Schiphol een kans voor het milieu, of heb je het over banenverlies? En spreek je over een oorlog, of een genocide?  Als nieuws-consumenten hun eigen perspectief missen bij traditionele media zoals NOS of RTL, dan verhuizen ze steeds vaker naar andere plekken. Bijvoorbeeld naar alternatieve platforms zoals Cestmocro op Instagram. Met meer dan 1,2 miljoen volgers is het een van de grootste nieuwsbronnen voor jongeren. Maar hoe weet je of dit platform betrouwbaar is? In deze aflevering vertelt journalistiek-wetenschapper Tim Groot Kormelink (Vrije Universiteit Amsterdam) alles over framing, alternatieve nieuwskanalen en hoe jij zelf bepaalt welk nieuws je kunt vertrouwen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Je denkt misschien dat je een individu bent, dat eigen beslissingen neemt. Maar eigenlijk is ons brein net een kopieermachine. Denk aan modetrends; grote kans dat jij jouw skinny jeans inmiddels hebt ingewisseld voor broeken met wijde pijpen. In deze aflevering vertelt cognitiefilosoof Marc Slors (Radboud Universiteit) waarom kuddegedrag voor ons noodzakelijk is om samen te kunnen leven. Je kunt dus lekker moet doorgaan met dat kopiëren!               See omnystudio.com/listener for privacy information.