Uit de school

Stel: je voelt aan dat er in jouw overheidsorganisatie iets niet helemaal pluis is, en je wilt het melden aan een externe autoriteit.Waar kan je dan terecht? Dat kan bijvoorbeeld bij een toezichthouder, maar misschien ook wel bij het Huis voor Klokkenluiders. Maar om wat voor meldingen gaat het eigenlijk en wat is een klokkenluider dan precies? In deze aflevering hebben we het over het Huis voor Klokkenluiders en hun onderzoeken naar misstanden binnen de publieke sector. Vaak gaat het om persoonlijk én politiek gevoelige casussen die vragen om een hele precieze manier van werken. Maar hoe maak je met dergelijke zorgvuldige en somsdroge, feitelijke onderzoeken impact op de grote maatschappelijke kwesties die daarachter vandaan komen?Hierover gaat vaste host Christiaan van der Kaaij in gesprek met Martine Bouman, bestuurder bij het Huis voor Klokkenluiders en voormalig bijzonder hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, én Georgina Kuipers, senior onderzoeker en docent bij de NSOB.

Van een eigen chocoladefabriek tot een grand café bij Naturalis of de productie van compacte portemonnees. De sociale werkplaats van weleer zijn vandaag de dag grote organisaties die mensen op allerlei plaatsen passend werk bieden en begeleiden in hun ontwikkeling. Hoe komen mensen bij zo’n bedrijf terecht? En wat houdt het werk van die werkontwikkelbedrijven eigenlijk in?In deze aflevering duiken we in de wereld van werkontwikkelbedrijven. We bespreken hoe zij mensen in de samenleving die wel een steuntje in de rug kunnen gebruiken helpen. Hoe zorgen werkontwikkelbedrijven ervoor dat ze niet alleen een vangnet bieden, maar ook een springplank naar de toekomst kunnen zijn? En hoe vinden deze organisaties hun plek in een tijd waarin beelden over arbeid en ontwikkeling veranderen en nieuwe verwachtingen ontstaan?Christiaan van der Kaaij gaat in gesprek met Noëlle ter Woerds, directeur van DZB Leiden, en Wiljan Hendrix, senior onderzoeker en docent bij de NSOB. Samen bespreken ze ook het verleden en de toekomst van deze bedrijven. Hoe kijken we over een paar jaar terug op het huidige werk van het werkontwikkelbedrijf?

Afgelopen maand lanceerde de NSOB het Atelier! Een plek waar wetenschap en praktijk samenkomen om op een frisse, onderzoekende manier te werken aan complexe vraagstukken in het openbaar bestuur. Naast de School en de Denktank biedt het Atelier een nieuwe manier om met taaie thema’s aan de slag te gaan.In deze aflevering duiken we dieper in wat het Atelier precies is en wat het kan betekenen voor bestuurders, beleidsmakers en onderzoekers. Hoe helpt het Atelier om niet alleen vragen te verkennen, maar ook samen te zoeken, sleutelen en reflecteren op de juiste aanpak? En hoe ziet dat er in de praktijk uit? We gaan in gesprek met Myrthe van Delden, manager Atelier en senior onderzoeker bij de NSOB, en Georgina Kuipers, senior onderzoeker en docent bij de NSOB. Zij vertellen hoe het Atelier werkt, welke vraagstukken zij tegenkomen en wat deze nieuwe aanpak zo waardevol maakt.Benieuwd hoe het Atelier jouw vraagstuk kan helpen ontrafelen? Luister mee! Na het luisteren nog steeds enthousiast? Dan verwijzen we je graag door naar onze website: https://www.nsob.nl/atelier

Heb je vandaag in het openbaar vervoer gezeten, of op sociale media gekeken? De kans is dan, en eigenlijk sowieso, groot dat je al te maken hebt gehad met kunstmatige intelligentie (AI), en de big tech bedrijven die AI beheren en produceren. AI doet ook rap haar intrede in het openbaar bestuur met chatbots en algoritmes. De ontwikkelingen gaan zelfs razendsnel, maar hoe staan we er eigenlijk tegenover? Want, naast de belofte van gemak en kostenbesparingen, worstelen beleidsmakers en bestuurders met vragen over ethiek en verantwoordelijkheid. De echt grote macht over AI ligt immers bij big tech bedrijven, en hebben we daar als overheid nog wel grip op? In deze aflevering gaat vaste host Christiaan van der Kaaij in gesprek met Jan van Ginkel, nog eventjes loco-provinciesecretaris van Zuid Holland, en Martijn van der Steen, decaan en bestuurder bij de NSOB. Samen bespreken ze hoe ver AI nu eigenlijk gaat, en hoe ver het zou moeten gaan. AI maakt het openbaar bestuur – en ons leven – immers makkelijker, maar ook gevaarlijker. Deze podcast vindt haar aanleiding in het NSOB essay ''Technologie in de Tussentijd: AI, publieke waarde en democratie''. Het volledige essay vind je hier: https://www.nsob.nl/denktank/overzicht-van-publicaties/technologie-de-tussentijd

In een wereld waarin cijfers, statistieken en prognoses steeds vaker als fundament voor beleid dienen, lijkt het alsof getallen een objectieve weergave van de werkelijkheid bieden. Maar is dat eigenlijk wel zo? Achter elk cijfer schuilen keuzes, interpretaties en verhalen die niet altijd verteld worden. Hoe beïnvloedt dit de praktijk van rekenkamers, die zich richten op controle en evaluatie van beleid? Welke verhalen blijven verborgen, welke belangen spelen mee, en hoe kan rekenkameronderzoek het goede politieke gesprek faciliteren? Ook in 2025 staat, wanneer het luchtalarm afgaat, de Uit de School-podcast weer klaar in jouw favoriete podcastapp! In deze aflevering duikt vaste host Christiaan van der Kaaij in gesprek met Lies van Aelst, directeur van de Vereniging voor Rekenkamers, en Annemarie van der Wilt, onderzoeker bij de NSOB. Het onderwerp? Het werk van rekenkamers en de achterliggende politiek van tellen.

Kunt u ze nog opnoemen? De grote farmaceutische bedrijven die met hun vaccins de samenleving uit de coronacrisis trokken. Naarmate Covid-19 meer naar de achtergrond verdween, ging het echter al snel weer over vermeende torenhoge winsten, überkapitalisme en de uit de hand lopende medicijnkosten. Zo ging de beeldvorming farmaceutische industrie van ‘held’ naar ‘schurk’. In deze prikkelende aflevering duiken we diep in de wereld van de farmaceutische industrie en haar reputatie. We verkennen de spanning tussen de negatieve percepties van 'Big Pharma' en hun cruciale rol in het zorgveld. Onze gasten Mark Kramer, voorzitter van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen, en Paul Frissen, emeritus hoogleraar bestuurskunde, delen hun inzichten over hoe we navigeren tussen marktwerking, kostenbeheersing en maatschappelijk draagvlak als het gaat om innovatieve, en vaak kostbare, geneesmiddelen.

Durft u wel eens de bus of het ziekenhuis niet in, omdat u bang bent de borden en de aanmeldpaal niet te kunnen lezen? Waarschijnlijk niet; maar het is wel de realiteit van 2,5 miljoen volwassenen in Nederland die moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen. Meer en meer zijn we ons bewust van laaggeletterdheid. Ook komen er verschillende initiatieven die rekening houden met deze groep volwassenen. Denk aan het Journaal in Makkelijke Taal van de NOS en het versimpelen van brieven aan burgers door verschillende uitvoeringsorganisaties. Maar lossen we het probleem daarmee op? Of zijn we pleisters aan het plakken op een zere wond?In deze speciale aflevering, een samenwerking met de VB podcast van de Vereniging voor Bestuurskunde, duiken we in de wereld van mensen die dagelijks worstelen met taal, rekenen en met digitale vaardigheden. Onze host Christiaan van der Kaaij bespreekt met Hanneke Propitius van Stichting Lezen en Schrijven en Marlies Honingh van de Radboud Universiteit Nijmegen en de NSOB hoe co-productie kan helpen bij het vormgeven van effectief beleid rond laaggeletterdheid. Hoe betrekken we juist deze doelgroep bij onze talige – en taaie – beleidsprocessen?

Er zijn diverse overheidsorganisaties waar het telefoontje van een auditor aan het begin van de dag resulteert in een wolk van chagrijn boven de rest van de dag. Maar is ons beeld van wat audit is en wat een auditor doet niet te eenzijdig? In deze aflevering van Uit de School duikt Christiaan van der Kaaij in de essentie van de audit. Samen met Wendy Asbeek Brusse (directeur Onderzoek bij de ADR), Daina Konter (Sectormanager Operational  Audit bij de ADR) en Mark van Twist (bestuursvoorzitter NSOB, hoogleraar aan de EUR en voormalig wetenschappelijk directeur van de opleiding Internal Auditing & Advisory) verkennen we hoe innovaties de auditwereld veranderen. Hoe kan de auditor met behulp van inzichten uit de sociale wetenschap methoden van onderzoek verrijken en impact in een steeds complexere wereld versterken? Ook verkennen we de rol van de auditor die steeds breder wordt: van assuranceprovider naar adviseur, coach en zelfs (inter)actieonderzoeker. En hoe dan om te gaan met de kwetsbaarheid die ontstaat als een groeiende roep om transparantie in het openbaar bestuur samengaat met in een maatschappij waarin polarisatie overal de kop opsteekt? Deze aflevering is geïnspireerd door het recent door de NSOB gepubliceerde essay Audit, maar dan anders. Lees het essay hier: Audit, maar dan anders | Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (nsob.nl)