Argos Actueel

Door de oorlog in Oekraïne zijn we ons er opnieuw van bewust dat ze er nog steeds zijn en welke gevaren ervan uitgaan: kernwapens. Negen landen beschikken erover, waaronder Pakistan. Hoe dat land een nucleaire macht werd en welke rol Nederland daarbij speelde, is nooit helemaal opgehelderd. Vrijgegeven diplomatieke berichten van het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken lichten een tipje van de sluier op. Het gaat om de affaire rond Abdul Qadeer Khan - in Pakistan gevierd als ‘vader van de Pakistaanse atoombom’, in Nederland gebrandmerkt als atoomspion. Khan werkte in de jaren zeventig bij het bedrijf Urenco in Almelo, een bedrijf dat via de ultracentrifuge-technologie verrijkt uranium produceert, dat nodig is voor de opwekking van kernenergie maar dat ook gebruikt kan worden voor het maken van een atoombom. Argos maakte er een aantal spraakmakende uitzendingen over, toch is de spionageaffaire niet helemaal opgehelderd. Heeft Nederland inderdaad Khan zijn gang laten gaan op verzoek van Washington, zoals wijlen premier Ruud Lubbers eerder in Argos vertelde? En waarom liet Nederland kans op kans schieten om Khan in de gevangenis te zetten? Geheime documenten die een aantal maanden geleden door de Amerikaanse regering zijn vrijgegeven schetsen een onvertelde geschiedenis. Met drie voormalige ministers en een voormalige CIA-officier houden we het non-proliferatiebeleid van de jaren zeventig en tachtig tegen het licht. Hoe een ‘historische vergissing’ Pakistan een zetje gaf op weg naar atoommacht. Voor het uitgebreide achtergrondartikel rondom deze uitzending én het dossier dat we de afgelopen jaren opbouwde ga je Vpro.nl/Argos

Vorig jaar maakte Argos een uitzending over geschiedenisstudent Daan den Braven die passages uit zijn eigen onderzoek terugzag in een boek van terrorismewetenschapper Beatrice de Graaf. De Universiteit Utrecht vond een onafhankelijk onderzoek niet nodig. Waarom eigenlijk niet? En heeft de Universiteit zorgvuldig gehandeld nadat vraagtekens zijn gezet bij de wetenschappelijk integriteit van deze hoogleraar? Verder spreken we met het Promovendi Netwerk Nederland (PNN) over de positie van jonge onderzoekers, die geconfronteerd worden met inbreuken op de gedragscode. Vijf procent van de 1600 ondervraagde promovendi zegt wel eens geconfronteerd te zijn met intergriteitsschendingen. Toch vinden die maar mondjesmaat hun weg naar de commissie die zich voor de universiteit over zulke kwesties buigt. Ga naar Vpro.nl/Argos voor een uitgebreid achtergrondartikel over deze kwestie, inclusief het vergelijkingsdocument tussen boek en scriptie. Daar is ook de reactie van de Universiteit Utrecht te lezen.

Terwijl de meeste melkveehouders zich zorgen maken over hun toekomst en er vooral gesproken wordt over afname van het aantal koeien, steekt multimiljonair Kees Koolen zijn geld in het opkopen van boerenbedrijven en landbouwgrond. Koolen was eerder investeerder en directeur van hotel-website Booking.com. Zijn ambitie nu: de grootste koeienboer ter wereld worden. Hoe staat het met die ambitie? Waarom investeert deze succesvolle ondernemer in een sector die alleen maar krimpt? Is landbouwgrond een lucratief beleggingsobject voor investeerders? En wat zijn de gevolgen voor de boeren? In de studio een gesprek met Sergio Nieto Solis van The Investigative Desk. Hij deed samen met Tomas Vanheste onderzoek naar Vreba Melkvee, het bedrijf van de familie Van Bakel uit het Limburgse Vredepeel, dat samenwerkt met investeerder Kees Koolen. Vreba behoort tot de grootste ontvangers van Europese landbouwsubsidies. Dragen die subsidies bij aan het doel om de landbouw duurzamer te maken? Het artikel over Vreba verschijnt zaterdag (5 maart) op de website van Follow The Money | Lees ook het achtergrondartikel met meer informatie over dit onderwerp via Vpro.nl/Argos

Als Cheyenne acht jaar oud is, gaat ze wat nachtjes uit logeren. Althans, dat is wat haar verteld wordt. In werkelijkheid wordt ze die dag uithuisgeplaatst. Ze komt terecht in een jeugdzorginstelling, en dat zal zeker niet het laatste adres zijn waar Cheyenne gedurende haar kindertijd zal komen te wonen. Een veiligere en stabielere woonsituatie. Dat is het uitgangspunt van jeugdzorg wanneer een kind uithuisgeplaatst wordt. Toch weten we dat veel uithuisgeplaatste kinderen niet op eenzelfde locatie blijven wonen, maar vaak van plek naar plek moeten verhuizen. Bijvoorbeeld omdat ze geen aansluiting vinden in het pleeggezin, of omdat de instellingsplaats maar tijdelijk is. ‘Ik denk dat de meeste kinderen te maken hebben met doorplaatsen’, zegt Kinderombudsman Margrite Kalverboer. Het aantal doorplaatsingen loopt uiteen. Sommige kinderen verhuizen één keer, maar anderen wel twintig. Doorplaatsingen zijn schadelijk voor de ontwikkeling van kinderen, komt uit studies naar voren. Waarom wordt er dan toch zoveel doorgeplaatst binnen de jeugdzorg? En wat is er nodig om dit te veranderen? Meer weten over dit onderwerp? Ga naar onze website argosonderzoekt.nl voor meer informatie.

Twee Afghaanse zussen, Spoozhmay en Storai staan op 23 augustus  2021 aan de rand van het afwateringskanaal bij het vliegveld van Kabul. Ze hebben bijna ‘Holland spot’ bereikt, waar Nederlandse militairen evacués verder helpen richting het evacuatievliegtuig naar Nederland.  Kabul is 8 dagen eerder in handen gevallen van de Taliban. Op het laatste moment durft zus Storai niet door het met rioolwater vervuilde kanaal te waden en blijft achter. Spoozhmay, die een Nederlands paspoort heeft, komt de volgende dag aan in Nederland, Storai, met een Afghaans paspoort, keert terug naar haar ouderlijk huis in Kabul. Beide zussen hadden kort daarvoor een schriftelijke bevestiging van Buitenlandse Zaken dat ze geëvacueerd zouden worden. Maar als Storai twee maanden later alsnog weet te ontkomen naar Abu Dhabi en een aanvraag doet voor een visum, ontkent Buitenlandse Zaken dat ze ooit op een evacuatielijst heeft gestaan. De dertigjarige Storai was vrouwenrechten activist in Kabul en werd bedreigd door de Taliban. Enkele collega’s zijn volgens haar recentelijk in Kabul gedood. In Abu Dhabi verblijft ze in een gesloten opvangkamp met meer dan 10 duizend andere Afghaanse vluchtelingen, zonder enig uitzicht op  een oplossing. Na de machtsovername van de Taliban nam de Tweede Kamer een motie aan waarin ook “mensenrechten- en in het bijzonder vrouwenrechten verdedigers” naar Nederland zouden kunnen komen. Die motie werd ingediend door D’66 Kamerlid Salima Belhaj en leidde tot een groot aantal aanvragen bij Buitenlandse Zaken. Dat  Ministerie zegt nu dat in die eerste dagen na de motie ook mensen op de evacuatielijst zijn gekomen die bij nader inzien geen recht hadden op evacuatie. Daarom is die lijst eind augustus in Den Haag opgeschoond. Mogelijk werd Storai’s naam toen alsnog doorgestreept. Het Ministerie bevestigde vlak voor de mislukte vluchtpoging van beide zussen zowel mondeling als schriftelijk dat ze geëvacueerd konden worden. Nu zegt Buitenlandse Zaken dat Storai nooit op de evacuatielijst heeft gestaan. Of dat ook zo is valt niet te controleren, die lijsten zijn vertrouwelijk. Argos over het politieke spel na de geruchtmakende motie Belhaj en een persoonlijk drama dat daar het gevolg van was.

De grondleggers van het Team Internationale Misdrijven (TIM), voormalig staatssecretaris van Justitie Fred Teeven en oud-teamleider Martijn van de Beek, zijn kritisch over de werkwijze van het TIM op dit moment. Zij zeggen dat de politie en het openbaar ministerie veel meer kunnen doen om Nederlandse IS-verdachten te vervolgen voor misdrijven tegen de Jezidi-bevolking.  Teeven en Van de Beek hadden tussen 2003 en 2006 samen de leiding bij de opsporing en vervolging van oorlogsmisdadigers uit diverse delen van de wereld - Teeven als officier van justitie, Van de Beek als politieleider van het TIM. Drie weken geleden meldden diverse onderzoeksorganisaties in Argos dat meerdere Nederlandse IS-leden mogelijk betrokken zijn geweest bij de ernstige misdaden in 2014 tegen de Jezidi-bevolking in Noord-Irak. Komende week, op 17 februari, is er een rondetafelgesprek over de situatie van de Jezidi’s, Kamerleden worden bijgepraat door experts.

De Saoedische inlichtingendienst heeft in Nederland betaald voor anti-Iraanse demonstraties en een omstreden satellietzender in Rijswijk. Ook is er in ons land gespioneerd tegen mogelijke tegenstanders. Dat blijkt uit onderzoek door Argos, de Deense publieke omroep DR en het Noorse NRK.  Details staan in geheime politiedocumenten uit een rechtszaak in Denemarken tegen drie kopstukken van de separatistische Arabisch-Iraanse beweging ASMLA. Zij zijn schuldig bevonden aan spionage en financiering van terrorisme in Iran, in samenwerking met en betaald door de Saoedische inlichtingendienst. Een presentator van het tv-station in Rijswijk werd vorig jaar veroordeeld omdat hij terreuraanslagen had gecoördineerd in Iran.  Het zijn de laatste ontwikkelingen in wat gerust een proxy-oorlog tussen twee aartsrivalen uit het Midden-Oosten op Europese bodem genoemd kan worden. En waarbij in Nederland ook al een dode viel. Zaterdag meer in Argos.  Lees meer in het dossier op argosonderzoekt.nl

Een man wordt dood aangetroffen in zijn bad. Een vrouw die in het huis verblijft, probeert bij binnenkomst van de politie te vluchten en wordt gearresteerd. Toch concludeert de politie dat nader onderzoek niet nodig is, de man zou een natuurlijke dood zijn gestorven.  Het oordeel van de schouwarts ter plaatse is dat de man waarschijnlijk is overleden aan een gescheurde aorta. Dat blijkt echter niet te kloppen. De man had geen gescheurde aorta, blijkt uit een contra-expertise op verzoek van nabestaanden. En er zijn meer vreemde omstandigheden. Enkele dagen na de vondst van het dode lichaam wordt er ingebroken in het huis van de man en verdwijnt zijn attachékoffertje. Koen Voskuil, misdaadjournalist van het Algemeen Dagblad, deed maandenlang onderzoek naar de zaak en doet in een 8-delige podcast verslag van zijn bevindingen. Wie is de vrouw die in het huis van de dode man verbleef? Heeft zijn dood en het beperkte politieonderzoek hiernaar te maken met zijn verleden bij de militaire inlichtingendienst? De eerste twee afleveringen van ‘De zwarte dag van Hans’ zijn te beluisteren op ad.nl/zwartedag

Afgelopen zomer erkende de Tweede Kamer de misdaden van terreurbeweging Islamitische Staat tegen de Jezidi’s als genocide. Waarschijnlijk zijn daar ook Nederlandse IS-ers bij betrokken. Wordt de Jezidi-gemeenschap actief benaderd om hun getuigenissen veilig te stellen, zoals voormalig minister Stef Blok in 2020 aan de Kamer beloofde? Op 3 augustus 2014 viel terreurgroep Islamitische Staat de regio Sinjar binnen in Noord-Irak. Duizenden Jezidi’s vluchtten de berg op, waar ze in de val liepen van IS-strijders. Jezidi-vrouwen werden tot slaaf gemaakt, hun kinderen gekidnapt en opgeleid tot jihad-strijders - de mannen werden gedood. Argos ging op zoek naar overlevers in Sinjar. Wat merken zij van de Nederlandse belofte om actief op zoek te gaan naar getuigenissen ten behoeve van toekomstige strafprocessen? En hoe werkt dat in praktijk?  In de studio reageert Michiel van Nispen, Tweede Kamerlid SP. Een reportage van journalist Thijs Broekkamp en Argos-redacteur Ellen van den Berg, met medewerking van Khalid Barkat.

Als jeugdbeschermer Esmay de opdracht krijgt om het gezag van moeder Helena over haar uithuisgeplaatste kinderen te beëindigen, krijgt ze twijfels. Is er wel voldoende gewerkt aan terugplaatsing? Tegen het plan in van haar werkgever, de jeugdbeschermingsorganisatie, probeert ze er alles aan te doen om de kinderen in de buurt van hun moeder te houden.Volgens de richtlijnen moet er na een uithuisplaatsing snel worden toegewerkt naar terugplaatsing. Hoe gaat dit in de praktijk? En weten we eigenlijk wel hoe het er voorstaat in Nederland? We vroegen cijfers op, we hoorden verhalen van ouders en kinderen, en spraken met vele deskundigen. Krijgen kinderen die uit huis zijn geplaatst wel voldoende kans om weer bij hun eigen ouders te wonen? Al twee jaar doet Argos onderzoek naar uithuisplaatsingen. In lijn met vele rapporten en onderzoeken constateerden we dat er rondom uithuisplaatsingen veel misgaat. Een tekort aan personeel, lange wachtlijsten en een gebrek aan rechtsbescherming frustreren eerlijke kansen voor ouders en kinderen. Meer weten over dit onderwerp? Ga naar onze website argosonderzoekt.nl voor meer informatie