BNR Nieuws Vandaag

De Democraten hebben een historische overwinning geboekt in New York, waar Zoran Mamdani als jongste en eerste moslimburgemeester aantreedt. 'Dit is een bijzondere overwinning', zegt Amerika-correspondent Jan Postma. Mamdani - zoon van Indiase immigranten en geboren in Oeganda - heeft tegenstander Andrew Yang verslagen. Mamdani kreeg bijna 50% van de stemmen. Hij profileert zich met een uitgesproken linkse agenda. Ook bij de gouverneursverkiezingen in New Jersey en Virginia hebben de Democraten overwinningen geboekt.In Den Haag start verkenner Wouter Koolmees vandaag de formatiegesprekken na een complexe verkiezingsuitslag. Door uitsluitingen en blokkades tussen partijen - met name de vasthoudende houding van de VVD tegen samenwerken met GroenLinks-PvdA - lijken de kansen op een stabiel kabinet voorlopig klein. ‘Op dit moment ligt er voor Koolmees geen mogelijkheid om te komen tot een stabiel kabinet’, aldus politiek verslaggever Leendert Beekman.De EU-landen hebben na vijftien uur onderhandelen een voorlopige klimaatakkoord voor 2040 bereikt, met 90% minder uitstoot ten opzichte van 1990 als doelstelling. Lidstaten mogen bovendien meer gebruikmaken van buitenlandse milieuprojecten voor CO2-compensatie. De formele bekrachtiging van het akkoord wordt vanochtend verwacht, vlak voor de start van de klimaattop COP30.Deze omschrijving is met AI gemaakt en gecontroleerd door een BNR-redacteur.Over deze podcastIn Ochtendnieuws hoor je in 20 minuten het belangrijkste nieuws van de dag. Abonneer je op de podcast via bnr.nl/ochtendnieuws, de BNR-app, Spotify en Apple Podcasts. Of luister elke dag live via bnr.nl/live.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In Den Haag komen de fractievoorzitters en Kamervoorzitter Bosma bij elkaar om de verkiezingsuitslag te bespreken. Daarmee gaat de verkenning voor een nieuw kabinet officieel van start. Voormalig vicepresident Dick Cheney van de Verenigde Staten is overleden. Dat meldt CNN op basis van een verklaring van zijn familie. Cheney was tussen 2001 en 2009 vicepresident onder George W. Bush. Hij staat bekend als een van de machtigste vicepresidenten van de moderne tijd. De Europese Unie breidt voorlopig niet uit. Die conclusie trekt onze Europaredactie uit de woorden van Marta Kos, de eurocommissaris voor uitbreiding. Zij gaf vanmiddag een persconferentie over de voortgang van de lidstaten. De Europese Commissie wil Oekraïne helpen om de toetredingsonderhandelingen tot de EU voor eind 2028 af te ronden, maar dan moet Oekraïne het tempo van hervormingen opvoeren. De commissie is bang er meer gevallen zoals Hongarije ontstaan. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Vanaf vandaag ontvang je ook elke middag het laatste nieuws in deze feed. Dus elke dag om 6:30 (Ochtendnieuws) en 16:30 (Avondnieuws) word je bijgepraat. Deze feed heet vanaf nu BNR Nieuws Vandaag. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Uit onderzoek van BNR blijkt dat datahandelaren locatiegegevens van 2,6 miljoen Belgische telefoons verkopen, waaronder die van hoge EU-functionarissen in Brussel. Volgens deskundigen levert dit een groot risico op voor chantage, spionage en sabotage. ‘Deze gegevens lijken anoniem, maar zijn dat niet’, zegt onderzoeksredacteur Lisanne Wichgers. Zowel de Europese Commissie als de NAVO noemen de situatie ‘zeer zorgwekkend’ en nemen maatregelen.De Amerikaanse shutdown duurt inmiddels 35 dagen en evenaart daarmee het record uit 2018. Steeds meer ambtenaren en luchtverkeersleiders merken de gevolgen door het uitblijven van salaris, met lange wachtrijen en problemen bij onder andere voedselbanken tot gevolg. Bijstandsprogramma’s als SNAP kunnen door de shutdown slechts de helft aan hulp verstrekken, wat 42 miljoen Amerikanen direct raakt.In de Tweede Kamer is het formatieproces na het tellen van de buitenlandse stemmen in een nieuwe fase beland. D66 wordt opnieuw aangewezen als eerste verkenner en Wouter Koolmees zal vandaag gesprekken voeren met de fractievoorzitters. Een centrumrechts kabinet lijkt op dit moment het meest voor de hand te liggen, maar onderhandelingen beloven moeizaam te worden door verdeeldheid tussen partijen als VVD en GroenLinks-PvdA.Deze omschrijving is met AI gemaakt en gecontroleerd door een BNR-redacteur.Over deze podcastIn Ochtendnieuws hoor je in 20 minuten het belangrijkste nieuws van de dag. Abonneer je op de podcast via bnr.nl/ochtendnieuws, de BNR-app, Spotify en Apple Podcasts. Of luister elke dag live via bnr.nl/live.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne hervat deze maand de export van wapens, na een jaar waarin geen vergunningen werden afgegeven door de oorlog. Het land produceert inmiddels ongeveer de helft van het materieel dat op het slagveld wordt gebruikt en wil inkomsten uit export inzetten om de oorlogsindustrie te versterken. ‘Wapenproducenten smeken de overheid al bijna een jaar om die export weer te openen’, aldus Oekraïne-correspondent Chris Colijn.Het tekort aan studentenkamers loopt verder op doordat particuliere verhuurders hun woningen massaal verkopen. Volgens directeur Jolan de Bie van kenniscentrum Kences ligt het officiële tekort op 21.500 kamers, maar het werkelijke tekort is vanwege dalende uitwonende studenten veel hoger. Door de huidige verkooptrend dreigen in twee jaar tijd zo’n 45.000 kamers te verdwijnen, bijna een kwart van het huidige aanbod.Jesse Klaver wordt waarschijnlijk de nieuwe fractievoorzitter van GroenLinks-PvdA, nadat Marjolein Moorman in haar eigen podcast liet weten geen kandidaat te zijn. Politiek verslaggever Leendert Beekman wijst erop dat de benoeming van Jesse Klaver gevoelig ligt bij PvdA-leden, die bang zijn dat de partij te veel richting GroenLinks opschuift. De partij viel na de verkiezingen vijf zetels terug en moet bepalen welke rol zij wil spelen in de komende formatie.Deze omschrijving is met AI gemaakt en gecontroleerd door een BNR-redacteur.Over deze podcastIn Ochtendnieuws hoor je in 20 minuten het belangrijkste nieuws van de dag. Abonneer je op de podcast via bnr.nl/ochtendnieuws, de BNR-app, Spotify en Apple Podcasts. Of luister elke dag live via bnr.nl/live.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na de verkiezingen is het in politiek Den Haag tijdelijk rustig, omdat het overleg tussen fractievoorzitters uitgesteld is tot dinsdag. D66 ligt bij de laatste tellingen voor op de PVV, maar definitieve uitsluitsel laat nog even op zich wachten. Achter de schermen wordt intussen volop gelobbyd over de formatie. GroenLinks-PvdA kiest maandag een nieuwe partijleider, waarbij Jesse Klaver als favoriet naar voren komt.De kenniscoalitie, onder andere bestaande uit koepels van universiteiten, hogescholen en MKB Nederland, roept het nieuwe kabinet op om structureel te investeren in onderwijs en innovatie. Zij pleiten voor 2 miljard euro extra vanaf volgend jaar, oplopend tot 3,5 miljard euro in 2029. Zij vrezen dat Nederland anders achter gaat lopen in vergelijking met andere landen.Apple en Amazon boeken flinke omzetstijgingen in het laatste kwartaal. Apple zag de omzet met 8% stijgen tot ruim 102 miljard dollar, met een nettowinst van 27 miljard dollar. Amazon realiseerde 13% meer omzet tot 180 miljard dollar, vooral dankzij groei in de cloud-tak en toenemende vraag naar AI-infrastructuur.Deze omschrijving is met AI gemaakt en gecontroleerd door een BNR-redacteur.Over deze podcastIn Ochtendnieuws hoor je in 20 minuten het belangrijkste nieuws van de dag. Abonneer je op de podcast via bnr.nl/ochtendnieuws, de BNR-app, Spotify en Apple Podcasts. Of luister elke dag live via bnr.nl/live.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De uitslag van de Nederlandse verkiezingen levert een primeur op: D66 en PVV staan beide op 26 zetels, met D66 als grote winnaar dankzij een forse groei vanuit 9 zetels. Rob Jetten, partijleider van D66, boekte in alle gemeenten betere resultaten dan twee jaar geleden en wordt genoemd als kansrijke opvolger in het Torentje. De opkomst bedraagt 78,4 procent, net iets hoger dan in 2023.GroenLinks-PvdA boekt een zwaar verlies van 5 zetels en blijft steken op 20, waarop partijleider Frans Timmermans direct zijn aftreden aankondigt: ‘Ik neem vanavond afscheid als jullie partijleider. Met pijn in het hart’, aldus Timmermans. De CDA verrast juist door te stijgen van 5 naar 18 zetels, terwijl VVD nipt een zetel verliest en fier overeind blijft met 22 zetels.In Brussel wordt opgelucht gereageerd dat het politieke midden terugkeert, met D66 als uitgesproken Europese partij. Ook internationaal trekt de uitslag de aandacht, nu Nederland mogelijk weer een sleutelrol in Europa kan gaan spelen, afhankelijk van de kabinetsformatie. Analisten spreken van een versnipperd en dynamisch politiek landschap, waar coalitieonderhandelingen de komende dagen centraal staan.Deze omschrijving is met AI gemaakt en gecontroleerd door een BNR-redacteur.Over deze podcastIn Ochtendnieuws hoor je in 20 minuten het belangrijkste nieuws van de dag. Abonneer je op de podcast via bnr.nl/ochtendnieuws, de BNR-app, Spotify en Apple Podcasts. Of luister elke dag live via bnr.nl/live.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Vandaag gaan Nederlanders naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen, in een historisch open race waarin geen enkele partij zeker lijkt van de winst. In het slotdebat van de NOS gisteravond kwamen de verschillen tussen grote partijen als VVD, GroenLinks-PvdA en PVV duidelijk naar voren, maar volgens de laatste peilingen liggen de koplopers dicht bij elkaar en lijkt een moeizame coalitievorming onvermijdelijk. Politiek verslaggever Floor Doppen merkt op dat partijleiders vastzitten in hun campagne-mantra’s: ‘Je hoort bij ieder woord al hoe de zin eindigt’.Israël voert opnieuw aanvallen uit op Gaza na schermutselingen met Palestijnse militanten, waarbij volgens lokale gezondheidsautoriteiten zeker 63 doden zijn gevallen. Benjamin Netanyahu, de premier van Israël, gaf groen licht na druk vanuit de VS, terwijl de situatie in de regio verder verslechtert en de controle over de Gazastrook door Israël wordt uitgebreid tot 53 procent van het gebied. Volgens Israël-correspondent Ralph Dekkers is het bestand aanzienlijk instabieler geworden.Deze omschrijving is met AI gemaakt en gecontroleerd door een BNR-redacteur.Over deze podcastIn Ochtendnieuws hoor je in 20 minuten het belangrijkste nieuws van de dag. Abonneer je op de podcast via bnr.nl/ochtendnieuws, de BNR-app, Spotify en Apple Podcasts. Of luister elke dag live via bnr.nl/live.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het ministerie van Economische Zaken heeft ingegrepen bij chipfabrikant Nexperia nadat bleek dat de Chinese eigenaar Wingtech bedrijfsgeheimen uit de fabriek in Manchester had gestolen om deze te delen met een Chinese concurrent. Volgens het ministerie was deze stap noodzakelijk om te voorkomen dat de Europese tak van het bedrijf volledig zou worden ontmanteld. Wingtech betwist de gang van zaken en eist in een verklaring aan het FD de volledige controle over Nexperia terug, maar gesprekken tussen Nederlandse en Chinese diplomaten lopen nog.De Nederlandse zorgsector en Defensie bereiden zich samen voor op een mogelijk oorlogsscenario, blijkt uit onderzoek van BNR. Er worden protocollen opgesteld, tijdelijke voorraden vergroot en zorgpersoneel wordt als reservist ingezet. Daarbij wordt samengewerkt om ervoor te zorgen dat reguliere zorg niet in het gedrang komt en wordt ook gekeken naar extra financiering vanuit de verhoogde NAVO-normen.Het verkiezingsdebat van EenVandaag verliep rommelig, met felle discussies en weinig inhoudelijke uitwisseling tussen lijsttrekkers. Politiek verslaggever Floor Doppen constateert dat de toon hard was en de spanning tussen partijen groot. Ondanks pogingen om de zwevende kiezer te overtuigen, is de uitkomst van de verkiezingen nog volledig open, met nieuwe peilingen op komst.Deze omschrijving is met AI gemaakt en gecontroleerd door een BNR-redacteur.Over deze podcastIn Ochtendnieuws hoor je in 20 minuten het belangrijkste nieuws van de dag. Abonneer je op de podcast via bnr.nl/ochtendnieuws, de BNR-app, Spotify en Apple Podcasts. Of luister elke dag live via bnr.nl/live.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met nog twee dagen tot de verkiezingen ligt het partijlandschap volledig open: geen enkele partij steekt er duidelijk bovenuit en minstens de helft van de kiezers twijfelt nog over hun stem. Hoewel de PVV momenteel bovenaan staat in de peilingen, zijn mogelijke premierskandidaten Henri Bontenbal, Dilan Yeşilgöz, Frans Timmermans en Rob Jetten. ‘Er is geen staatsrechtelijk recht op het premierschap voor de grootste partij’, aldus politiek verslaggever Floor Doppen. De komende dagen staan in het teken van debatten en nieuwe peilingen, maar woensdag is de echte ‘peildag’.Steeds meer gemeenten zetten kunstmatige intelligentie in, onder meer voor chatbots, beeldherkenning en documentverwerking, maar geen enkele gemeente heeft inzicht in het energieverbruik hiervan. Uit een enquête van Binnenlands Bestuur onder 63 gemeenten blijkt dat het energieaspect vrijwel geen rol speelt bij de inzet van AI, mede doordat leveranciers geen data aanleveren en het lastig meetbaar is. Deskundigen raden aan dat gemeenten samen optrekken om meer transparantie over het energieverbruik af te dwingen.De Verenigde Staten en China hebben een raamwerk opgesteld voor een handelsdeal die donderdag wordt besproken tijdens de ontmoeting van Trump en Xi Jinping in Zuid-Korea. De deal voorziet onder meer in een pauze op de Chinese export van zeldzame metalen en het uitblijven van Amerikaanse heffingen, met mogelijk extra afspraken over handelstarieven. China zal vermoedelijk ook meer soja importeren uit de VS, terwijl deskundigen opmerken dat de houdbaarheid van handelsafspraken met Trump onzeker blijft.Deze omschrijving is met AI gemaakt en gecontroleerd door een BNR-redacteur.Over deze podcastIn Ochtendnieuws hoor je in 20 minuten het belangrijkste nieuws van de dag. Abonneer je op de podcast via bnr.nl/ochtendnieuws, de BNR-app, Spotify en Apple Podcasts. Of luister elke dag live via bnr.nl/live.See omnystudio.com/listener for privacy information.