Over Denken

De werkdruk in de ziekenhuizen is hoog. Wachtlijsten lopen verder op. En de komende jaren ontstaat er een tekort van 195.000 zorgmedewerkers. De zorg moet anders, maar hóe? Daan Dohmen, bijzonder hoogleraar Digitale transformatie in de zorg aan de Open Universiteit, denkt dat de zorg veel kan leren van de manier waarop de commando’s te werk gaan. Daan Dohmen is niet alleen wetenschapper maar ook CEO van Luscii, een bedrijf dat apps ontwikkelt waarmee patiënten thuismetingen kunnen doen voor zorg op afstand. Dohmen leidt zijn bedrijf zelf op basis van een aantal lessen die hij leerde van de Special Forces van het leger. Geef mensen individuele verantwoordelijkheid. Werk op basis van gelijkheid. Heb vertrouwen in elkaar en in elkaars specialisme. Wat gebeurt er als de zorg nou ook eens gaat werken volgens de tactiek van de commando’s? Wat betekent dat voor onze wachtlijsten? En krijgen al die hardwerkende mensen in de zorg dan, net als Dohmen, ook thuis meer tijd voor de dingen die er écht toe doen?

Eenzaamheid en stigmatisering zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Hoe voelt het als je er niet bij hoort? En wat kunnen we tegen eenzaamheid doen? Arjan Bos, hoogleraar Klinische psychologie, praat erover met Nynke de Jong. Of je nou een stigma draagt omdat je ernstig ziek bent, een handicap of een psychische stoornis hebt. Uitsluiting leidt tot eenzaamheid. Hoe gaan we stigmatisering tegen? Helpt het als mensen zelf ervaren hoe het voelt om buitengesloten te worden? Wat doet een kopje koffie in het buurthuis?  Arjan Bos legt het allemaal uit. Ook vertelt hij over een kleine jongen die sinds zijn verhuizing precies weet hoe eenzame mensen zich voelen 

Of je nu net met een nieuwe baan begint. Of aan de horizon langzaam het pensioen ziet opdoemen. Hoe zorg je dat je regie houdt over je carrière en oude jeugddromen niet vervliegen? Annet de Lange, bijzonder hoogleraar Succesvol Ouder Worden op het Werk, praat erover met Nynke de Jong.Eén van haar succesvolle oefeningen: mentaal tijdreizen. Want door de hectiek van alledag vergeten we soms waar we vroeger zo blij van werden. Wat wilde je worden toen je acht was? Welk leven zag je voor je? Ben je op weg om die dromen waar te maken? Annet en Nynke maken een mentale tijdreis langs hun jeugd, heden en toekomst. Welke stappen kunnen we zetten om dromen te laten uitkomen, en zelf regie te houden over onze carrière? 

Internetreuzen als Google, Apple en Facebook hebben enorm veel macht. En daar maakt Reijer Passchier, universitair docent Staatsrecht en Rechtstheorie aan de Open Universiteit, zich grote zorgen over. Omdat wij hun apps gebruiken, krijgen zij onze data: een goudmijn. En hoe meer apps wij gebruiken, hoe machtiger zij worden. Maar niet alleen wij lopen aan de leiband van Big Tech, ook overheden. Geen app van de overheid kan zonder de App Store van Apple. Veel overheidswebsites draaien op software van Microsoft. Zo bepaalt niet de overheid of onze privacy gewaarborgd is. Dat doen internetbedrijven. Hoe beperken we de groeiende macht van tech-reuzen? Daar heeft Passchier wel een aantal ideeën over. Sterke internationale samenwerking is één. En wat als wij als Nederland ons eigen netwerk zouden hebben? Feit is dat de overheid íets moet doen, want de soevereiniteit van het land staat op het spel.  

In deze aflevering houdt hoogleraar Literatuur, Cultuur en Media Thomas Vaessens een warm pleidooi voor cultuur als tegenwicht voor social media. Cultuur verbindt. En brengt bevolkingsgroepen nader tot elkaar.  Het publieke debat heeft het zwaar. Elke bevolkingsgroep heeft zijn bubbel met gelijkgestemden. De brug naar een andere bubbel is moeilijk te slaan. Deep disagreement heerst: we zijn het op sommige vlakken zó met elkaar oneens. En missen een gemeenschappelijke basis. Hoe lossen we dit op? Wie zijn wij? De Nederlander? Wat is onze identiteit? Volgens hoogleraar Literatuur, Cultuur en Media Thomas Vaessens kan cultuur ons helpen. Want waar ontmoeten mensen elkaar, buiten het comfort van hun eigen bubbel? Dat is bij de fanfare, waar de trompettist die SP stemt samen speelt met de ander die PVV stemt. Dat is bij het amateurtoneel, en op al die zinderende broeiplekken waar kunstenaars samenkomen en samen dingen maken. Er is veel bezuinigd op cultuur. En daarmee brokkelt de bodem van ons gemeenschappelijk leven af. Zonde! Het is tijd voor meer cultuur, zodat we elkaar weer ontmoeten.

In deze aflevering neemt hoogleraar strafrecht Sven Brinkhoff je mee in de wereld van terrorisme, de bende van Hardi N., politie-infiltranten, nepwapens, telefoons aftappen en een vakantie huisje in Weert.Al sinds jaar en dag wordt de wereld opgeschrikt door terroristische aanslagen. Nederland blijft tot nu toe gevrijwaard. Dat betekent niet dat er helemaal geen terreuracties worden voorbereid. Maar wel dat de AIVD ze voorkomt. Zoals bij Hardi N. De man die in 2018 een aanslag plant op een groot evenement in Nederland. De wapens zijn aangeschaft. En in een vakantiehuisje bereiden Hardi en kompanen hun daad voor. Tot de politie binnenvalt en de hele bende oprolt. Hoogleraar Strafrecht Sven Brinkhoff neemt je mee in de aanloop naar zo’n inval. Hoe krijgt de AIVD een mogelijke terrorist in het vizier? Wanneer ben je verdacht? Hoever mag de AIVD infiltreren in het leven van verdachten? 

In deze aflevering praat hoogleraar Informatiesystemen Remko Helms je bij over wat bedrijven nou eigenlijk doen met al jouw data. En hoe een Amerikaans honkbalteam wint dankzij slimme data-analyse.  Overal waar je komt, laat je data achter. Of je nou incheckt op het station. Of een concertkaartje koopt via internet. Data leveren bedrijven en organisaties kennis op. Maar wat kúnnen ze ermee? Hoe zetten ze gegevens in om klanten beter van dienst te zijn? Nynke de Jong vraagt het hoogleraar Informatiesystemen Remko Helms. Alles begint met bewustwording van wat je in huis hebt, zegt hij. En goed beheer. Zoals ze dat binnen de honkbalsport jaren geleden al heel goed begrepen. Hoeveel punten maakt die ene speler? Hoeveel wijdballen gooit de werper? Een Amerikaans honkbalteam gaat begin deze eeuw écht aan de slag met al die informatie. En dat eindigt als een jongensboek. Over deze wonderlijke winst, en nog veel meer gaat Over Denken met Remko Helms. 

In deze aflevering alles over hoe je het beste leert. Stampen, stampen, stampen voor die ene eindtoets. En weer vergeten. Dat is niet de manier. Hoogleraar Leren voor Volwassenen Desiree Joosten-Ten Brinke is voor méér toetsen. In deze podcast zit ook een geheugentest voor jou. Doe je mee?Stampen, stampen, stampen. Om snel zoveel mogelijk stof te onthouden. En die na de toets weer binnen no time vergeten. Simpelweg omdat je niet de tijd nam om de informatie echt goed in je op te nemen. In het hoger onderwijs laten studenten meestal in één toets aan het eind van een blok zien of ze alles hebben onthouden. Maar of dat de beste manier is om te leren? Desiree Joosten-ten Brinke is hoogleraar Leren voor Volwassenen. En zij denkt van niet. In Over Denken pleit zij voor meer toetsmomenten. Zodat de docent beter in de gaten krijgt of de stof écht begrepen is. En studenten kennis vaker moeten oprakelen, zodat deze beter beklijft. Je leert tenslotte om te onthouden. Niet om te vergeten. In deze podcast zit ook een geheugentest. Voor jou, als luisteraar. Doe je mee? Hoe scoort Desiree eigenlijk zelf?

In de podcast-serie 'Over Denken' ga ik, Nynke de Jong, in gesprek met inspirerende wetenschappers van de Open Universiteit over onderzoek dat ons allemaal raakt