Elke Week van EW Magazine

Tesla wankelt. De verkoop daalt, Musk is afgeleid en het bestuur kijkt voorzichtig om zich heen. Is de magie uitgewerkt – of komt de klap pas later? In de EW-podcast Elke Week bespreekt techredacteur Sam Verbeek de staat van Tesla met Gandor Bronkhorst, die voor EW de auto-industrie volgt.De cijfers logen er niet om. Tijdens de kwartaalpresentatie van vorige week werd duidelijk: Tesla heeft het zwaar. Wereldwijd dalen de verkoopcijfers, met name in Europa. Daar is de voorsprong op traditionele merken als Volkswagen volledig verdampt. Andere fabrikanten, gewapend met frisse modelreeksen, lopen inmiddels voorop. Tesla lijkt aan het eind van een generatie.Elon Musk onder vuur: focus versnipperdIntussen wordt topman Elon Musk steeds vaker genoemd als het probleem – en zelden als de oplossing. Zijn aandacht is verdeeld. Of het nu gaat om zijn politieke bemoeienis, kunstmatige intelligentie of X, het voormalige Twitter: Musk lijkt overal te zijn, behalve in de bestuurskamer van Tesla. En dat begint te knellen.Bestuur Tesla overweegt alternatieven voor MuskVolgens berichten onderzoekt de raad van bestuur zelfs of het tijd is voor een opvolger. Officieel wordt dat met kracht ontkend. Maar de signalen zijn duidelijk: beleggers dringen aan op meer focus. Want hoe briljant en bepalend Musk ook was in de beginjaren – het bouwen van elektrische auto’s from scratch, het nemen van persoonlijke financiële risico’s – die energie lijkt nu verspreid over te veel fronten.Tesla leunt op subsidies en emissiecreditsToch is het te eenvoudig om de malaise volledig aan Musk te wijten. De financiële resultaten tonen aan dat Tesla sterk leunt op de verkoop van emissiecredits aan andere automerken. Zonder die inkomsten zou het bedrijf afgelopen kwartaal in het rood zijn gedoken. Een hardere realiteit voor een beurslieveling die ooit beloofde winstgevend én visionair te zijn.Imagoschade door Musk’s publieke gedragEn dan is er nog het imago. Activistische kritiek, gesaboteerde laadpalen en spotnamen als “Swastika Car” kleuren het publieke beeld. Musk is zijn status als media-darling kwijt, en dat straalt af op zijn merk.Tesla schuift op richting AI en softwareOndertussen werkt Tesla gestaag aan een verschuiving. Niet langer alleen autofabrikant, maar steeds meer een softwarebedrijf, een AI-platform op wielen. In die toekomst schuilt misschien redding – maar dan moet de technologie sneller gaan dan de reputatieschade.Slate Auto daagt Tesla uit met eenvoudDe komst van Slate Auto, een nieuwe speler met steun van Jeff Bezos, toont dat de markt verandert. Slate belooft een radicaal ander model: simpele, modulaire voertuigen voor lage prijzen, aangevuld met accessoires en diensten. De naam – een anagram van Tesla – lijkt geen toeval.Bezos versus Musk: twee visies op mobiliteitWaar Musk inzet op integratie van AI en data, kiest Bezos met Slate voor betaalbaarheid en gebruikersvrijheid. Beide strategieën hebben potentie, maar richten zich op fundamenteel verschillende eindgebruikers.Toekomst Tesla onzeker: met of zonder Musk?De vraag blijft: kan Tesla zonder Musk? Of moet Musk eerst nog één keer volledig terugkeren – voordat hij definitief vertrekt?

In podcast Elke Week bespreken host Sam Verbeek en zijn gasten Hella Hueck en Jeroen van Wensen de recente beslissing van Donald Trump om een tijdelijke pauze in te lassen op zijn nieuwe importheffingen.

In de podcast Elke Week spreekt redacteur Sam Verbeek met financieel journalist Jeroen van Wensen over de tarieven die Donald Trump deze week aankondigde tegen onder andere de Europese Unie, Vietnam en China. Wat betekenen ze? En wat is de logica achter deze ‘Liberation Day’?

In de podcast Elke Week bespreekt redacteur Sam Verbeek met politiek redacteur Victor Pak wat inmiddels in Den Haag bekendstaat als Lintjesgate.Aanleiding: minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie, PVV) weigerde haar handtekening te zetten onder de toekenning van koninklijke onderscheidingen aan vijf vrijwilligers van het COA. Een kleine handeling, met grote gevolgen.Formeel mag een minister afwijken van een voordracht, maar dat gebeurt zelden. Faber vond het werk van de vrijwilligers “haaks staan op haar beleid”. Toch voerde het COA slechts uit wat wettelijk verplicht is: asielopvang, namens het ministerie van Faber.Haar weigering raakte daarmee aan iets fundamentelers dan een ceremoniële onderscheiding: het principe van eenheid van kabinetsbeleid.Premier Dick Schoof en minister Judith Uitermark (Binnenlandse Zaken) tekenden uiteindelijk zelf, maar Faber bleef bij haar standpunt. Ze noemde zichzelf “vakminister” en zei een “smallere afweging” te maken dan haar collega’s. Daarmee erkende ze openlijk dat ze zich niet voegt naar de lijn van het kabinet waarvan ze deel uitmaakt.Faber zet zich hiermee opnieuw neer als solistische speler. Eerder veroorzaakte ze ophef over uitspraken over Zelensky, de ministerraadagenda en het noodrecht. Steeds schuurt haar optreden tegen de grenzen van het toelaatbare. En steeds blijft ze zonder gevolgen. Coalitiepartijen uiten kritiek, maar deinzen terug voor echte actie. Een motie van wantrouwen haalde het niet.Waarom blijft Faber de grens opzoeken? Omdat ze weet dat niemand haar tegenhoudt. Zolang de premier, VVD, NSC en BBB haar laten begaan, blijft ze de ruimte gebruiken die ze krijgt. Niet omdat ze het debat wil voeren, maar omdat ze het politieke spel beheerst: elke rel scherpt haar profiel aan, verlegt de aandacht naar migratie en ondermijnt het collectieve optreden van het kabinet.De grens ligt er dus niet voor Faber, maar voor haar collega’s. Zij zullen haar moeten begrenzen – of accepteren dat het kabinet niet langer met één mond spreekt. Tot die grens wordt getrokken, blijft Faber zoeken hoever ze kan gaan. En telkens blijkt: verder dan velen dachten.

Wordt Donald Trump dan toch de peacemaker in chief? Deze week is de Amerikaanse president druk bezig met de vredesonderhandelingen tussen Oekraine en Rusland.Ondertussen is staakt-het-vuren van Israel en Hamas opgeschort. Gaat Trump ook daar proberen het verschil te maken?

Sinds #MeToo en het Voice of Holland-schandaal is de vraag naar integriteitsonderzoeken explosief gestegen. In podcast Elke Week bespreekt Sam Verbeek met redacteuren Nard Lodewijk en Geerten Waling de opkomst van deze industrie en de structurele problemen die er spelen.Een van de grootste bedrijven in de sector is Bezemer & Schubad. Dit onderzoeksbureau voert integriteitsonderzoeken uit voor bedrijven en organisaties bij signalen van grensoverschrijdend gedrag of een ‘onveilige werkcultuur’.EW onthulde dat bij deze onderzoeken veel misgaat. Beklaagden kunnen zich niet goed verdedigen, doordat anonieme meldingen vaak de basis vormen en rapporten lang niet altijd inzichtelijk zijn voor hen. Het komt zelfs voor dat betrokkenen niet eens inzage krijgen in hun eigen dossier.Gebrek aan toezichtSinds 2017 kwamen er liefst zevenhonderd bedrijven bij die zich bezighouden met integriteitsonderzoek, vertrouwenspersonen of klachtenprocedures. Een groot deel van deze bedrijven bestaat uit eenpitters en freelancers.Er is geen wetgeving die de sector reguleert. Wie wil, kan zonder veel opleiding of ervaring beginnen als vertrouwenspersoon – soms na slechts een cursus van één dag. Dit leidt tot onprofessionele situaties waarin vertrouwenspersonen gevoelige kwesties behandelen zonder de juiste kennis of ethische waarborgen.Er is geen effectief toezicht op de werkwijze van onderzoeksbureaus, en ook geen beroepsnorm of tuchtcollege waar klagers en beklaagden terechtkunnen bij ondeugdelijke onderzoeken. Rechters nemen de conclusies van integriteitsrapporten vaak zonder verder onderzoek over, waardoor werknemers hun baan verliezen op basis van twijfelachtige methodes.Politieke aandacht, maar nog geen actieNa eerdere EW-onthullingen over misstanden in de integriteitsindustrie klonk vanuit Den Haag een roep om verandering. Toch blijft wetgeving uit. Experts pleiten voor een beroepscollege, en voor duidelijke richtlijnen als het gaat om integriteitsonderzoeken en vertrouwenspersonen.Intussen groeit de sector door. Zolang er geen strenger toezicht komt, blijft het risico bestaan dat carrières en levens op basis van ondeugdelijk onderzoek worden verwoest.

In de nieuwste aflevering van de podcast Elke Week spreekt host Sam Verbeek met redacteur en columnist Geerten Waling over het functioneren van het kabinet en de crisis van het democratische bestel.Terwijl de geopolitieke spanningen oplopen, mist Nederland een daadkrachtig bestuur. Zorgwekkend, vindt Waling.Het kabinet-Schoof kwam er na een duidelijke verkiezingsuitslag: de kiezer wilde verandering. Toch lukt het de regering niet hervormingen door te voeren. Veel problemen die 25 jaar geleden al speelden – immigratie, integratie en veiligheid – blijven onopgelost.Waling wijst erop dat de verkiezingen van 2023 een omslagpunt hadden moeten zijn. Met PVV, BBB en NSC aan de knoppen, zou er nu echt iets moeten gebeuren. Maar vooralsnog blijft het kabinet steken in bureaucratie en intern gekibbel.Teleurstelling onder de kiezers groeitDe belofte van politieke vernieuwing raakt uit zicht. Kiezers die zich ongehoord voelden, kregen de kans om invloed uit te oefenen via partijen die beloofden het anders te doen. De werkelijkheid blijkt weerbarstiger: ministers bereiken weinig, wetgeving verloopt traag en fundamentele vraagstukken blijven onopgelost.Zo raken veel kiezers gedesillusioneerd. 'Als zij merken dat hun stem geen verschil maakt, haken ze af,' zegt Waling.En dat is gevaarlijk. Als burgers het vertrouwen in de democratie verliezen, kan dat de deur openzetten voor extremere politieke stromingen.Democratie op een breekpunt?Volgens Waling is polarisatie niet per se slecht. Democratie is immers strijd. Maar als politici stelselmatig geen resultaten boeken, wordt de democratie zelf het slachtoffer. Kiezers die keer op keer teleurgesteld raken, kunnen kiezen voor radicalere partijen – of helemaal niet meer stemmen.'Het geloof in het systeem staat op een waakvlammetje,' waarschuwt Waling. 'Als de regering niets bereikt, riskeren we dat steeds meer Nederlanders de democratie als een wassen neus beschouwen.Of het kabinet-Schoof de beloofde verandering niet levert, kan het politieke landschap de komende jaren ingrijpend veranderen, zegt Waling.

In de nieuwste aflevering van podcast Elke Week bespreken Sam Verbeek en chef Buitenland Matthijs van Schie de mogelijke mineralendeal tussen Donald Trump en Volodymyr Zelensky.Trump wil dat Oekraïne mineralen en grondstoffen zoals lithium, titanium, kobalt en gas levert als terugbetaling voor de Amerikaanse militaire hulp. Deze materialen zijn cruciaal voor moderne technologieën, zoals batterijen voor elektrische voertuigen.De Amerikaanse president ziet de deal, die nog niet officieel is, als een zakelijke transactie: 'Amerika heeft miljarden in Oekraïne geïnvesteerd en wil dat nu terugverdienen.'Ondanks eerdere weerstand lijkt Zelensky, die balanceert tussen Amerikaanse eisen en Russische dreiging, overstag te gaan. De Oekraïense president weet dat zijn land afhankelijk is van Amerikaanse militaire steun tegen Rusland.De deal lijkt geen veiligheidsgaranties voor Oekraïne te zullen bevatten. Maar volgens Van Schie kan de aanwezigheid van Amerikaanse bedrijven in Oekraïne indirect voor bescherming zorgen, omdat Washington zijn eigen economische belangen wil beschermen.Europa staat voorlopig buitenspelTerwijl Trump rechtstreeks met Oekraïne onderhandelt en gesprekken voerde met Rusland in Riyad, zoekt Europa naar een manier om alsnog invloed uit te oefenen.Emmanuel Macron reisde deze week naar Washington om Europa te betrekken bij de onderhandelingen, maar de Franse president keerde zonder concrete toezeggingen terug.Ook de Britse premier Keir Starmer hoopt invloed te krijgen wanneer hij deze week met Trump in gesprek gaat. Hij probeert een Europese rol in mogelijke vredesonderhandelingen en veiligheidsgaranties voor Oekraïne te bereiken.Bij een mineralendeal tussen Trump en Zelensky komt Europa, dat geen alternatieve overeenkomst heeft voorgesteld, verder op achterstand te staan. Bovendien blijft de Europese Unie verdeeld over hoe het moet omgaan met de nieuwe geopolitieke realiteit.

In podcast Elke Week bespreken Sam Verbeek en politiek redacteur Victor Pak het Kamerdebat over de oorlog in Oekraïne en de veranderde houding van de Verenigde Staten.Het debat werd met spoed ingelast, nadat de Amerikaanse minister van Defensie Pete Hegseth zei dat Europa geen rol speelt in vredesbesprekingen over Oekraïne.Later zwakte het Witte Huis dit statement af, maar de boodschap bleef duidelijk: de Verenigde Staten nemen het voortouw in onderhandelingen met Rusland.Dinsdag 18 februari ontmoetten de Amerikaanse en Russische buitenlandministers elkaar, de eerste ontmoeting tussen functionarissen van beide landen sinds de oorlog begon.Wilders nuanceert Oekraïne-standpuntEen punt van discussie in het debat was de positie van de PVV, de grootste partij in de Kamer. Geert Wilders stelde zich op X resoluut op tegen militaire steun aan Oekraïne, wat voor spanning in de coalitie zorgde.Vlak voor het debat kwam hij met een nuancering: geen Nederlandse militairen in Oekraïne, maar andere vormen van steun zijn bespreekbaar. Een kabinetscrisis was afgewend.Europa moet op eigen benen staanDe Tweede Kamer worstelt met de gevolgen van de Amerikaanse koerswijziging.VVD-leider Dilan Yeşilgöz spreekt over een 'nieuwe realiteit' en pleit voor een steviger Europees defensiebeleid. Er was discussie over extra defensie-uitgaven en een mogelijke EU-lening voor militaire investeringen, maar de uitkomst is onduidelijk.Verbazing over de verbazingVeel partijen nu pas te beseffen hoe fundamenteel en snel de geopolitieke werkelijkheid verandert. Terwijl Donald Trump maanden geleden al zei dat hij als president een nieuwe koers zou varen in de NAVO en steun aan Oekraïne zou heroverwegen.CDA-fractievoorzitter Henri Bontenbal wees er fijntjes op dat de schok over de veranderde Amerikaanse houding eigenlijk verbazingwekkender is dan die wending zelf. Europa had voorbereid moeten zijn, maar reageert opnieuw te laat.

In de podcast Elke Week bespreken politiek redacteur Carla Joosten en Sam Verbeek de opvallende positie van de PVV in de Tweede Kamer. De partij heeft de grootste fractie, maar ook de minste ervaring. Hoe functioneert deze nieuwbakken groep Kamerleden? En hoe stevig heeft Geert Wilders de touwtjes in handen?De PVV onderscheidt zich van andere partijen doordat het geen leden heeft. Hierdoor ontbreekt een traditionele partijstructuur met afdelingen en interne democratie. De partij is sterk gecentraliseerd rondom Geert Wilders, die al sinds de oprichting in 2006 de onbetwiste leider is. Dit heeft voordelen: de fractie is gedisciplineerd en vermijdt interne conflicten. Tegelijkertijd roept het vragen op over de toekomst van de partij zonder Wilders.Een mix van ervaring en nieuwkomersHoewel de PVV een groot aantal nieuwkomers telt, heeft ongeveer een derde van de fractie ruime ervaring in de Tweede Kamer. Namen als Fleur Agema en Martin Bosma zijn al jaren actief, terwijl anderen ervaring hebben opgedaan als Statenlid, gemeenteraadslid of medewerker.Desondanks is het verschil tussen Kamerwerk en lokale politiek groot, waardoor sommige leden nog moeten wennen aan hun nieuwe rol.Opvallend is dat PVV-Kamerleden zich kritisch uitlaten over hun eigen ministers en staatssecretarissen. Fleur Agema en Volker Thiadens nemen geen blad voor de mond als het gaat om zorgbeleid, terwijl Hidde Heutink fel van leer trekt tegen minister Barry Madlener over fatbikes.Deze kritische houding is ongebruikelijk binnen coalitiepartijen, maar past bij het dualisme dat Wilders zelf ook uitdraagt.Geert Wilders heeft van meet af aan voorkomen dat de PVV afglijdt naar LPF-achtige taferelen. Fractiediscipline is heilig, en een kleine kern van vertrouwelingen helpt bij het runnen van de partij. Vicefractievoorzitters Leon de Jong en Edgar Mulder spelen een belangrijke rol, net als financieel specialist Tony van Dijck.Wat als Wilders vertrekt?Wilders is de spil waar alles om draait. Mocht hij ooit vertrekken, dan is het onduidelijk wie zijn rol kan overnemen. Er zijn signalen dat hij nadenkt over een ledenstructuur, wat de partij toekomstbestendiger zou kunnen maken.Voorlopig blijft hij echter stevig aan het roer, met een fractie die, ondanks haar diversiteit, hecht aan zijn leiderschap.