Europa draait door

In een nieuwe aflevering van Europa Draait Door zetten Tim en Arend Jan een keer een roze bril op. Met de oorlog in Oekraïne en Gaza, de onheil vanuit Washington en de opkomst van radicaal-rechts is er natuurlijk een hoop om pessimistisch over te zijn. Maar onze gasten van vandaag zoeken juist in donkere dagen naar lichtpuntjes en oplossingen voor al dit soort problemen. Oud-politicus Diederik Samsom en econoom Mathijs Bouman schuiven aan over de toekomst van Europa. Daarnaast aandacht voor het telefoontje tussen Trump en Poetin en desinformatie in aanloop naar de Duitse verkiezingen.

Vijf jaar na het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU maken we de balans op. Is Brexit de belofte van soevereiniteit en economische bloei nagekomen, of is het vooral een nationaal trauma geworden? In Pakhuis de Zwijger spreken we met oud-correspondent Arjen van der Horst. Voedselbanken schieten als paddenstoelen uit de grond, het Britse bedrijfsleven worstelt en de politiek zwijgt liever over het onderwerp. Is Brexit een taboe geworden? Daarnaast: de ongekend verregaande plannen van Trump voor Gaza & de defensietop tussen Europese lidstaten. Shownotes: Kijk alle afleveringen van De Wit en de Brit hier! (https://npo.nl/start/serie/de-wit-en-de-brit) Five key impacts of Brexit five years on (https://www.bbc.com/news/articles/cdrynjz1glpo) Angst voor Poetin voedt het defensiedebat: komt er een Europees miljardenfonds voor de wapenwedloop met Rusland? (https://www.nrc.nl/nieuws/2025/02/02/angst-voor-poetin-voedt-het-defensiedebat-komt-er-een-europees-miljardenfonds-voor-de-wapenwedloop-met-rusland-a4881633) Phil Collins - In The Air Tonight (https://www.youtube.com/watch?v=YkADj0TPrJA)

Deze week schuift oud Amerika-correspondent Eelco Bosch van Rosenthal aan in de podcast! Met hem bespreken we, hoe kan het ook anders, de eerste dagen van Trumps presidentschap. Wat levert zijn stapel aan decreten op? En wat gaat hij doen met Oekraïne? En we bespreken natuurlijk ook de groeiende positie van de machtige Amerikaanse techmiljardairs. Ze waren alomtegenwoordig bij de inauguratie van president Trump, verandert Amerika in een oligarchie? En wat kan Europa doen om de politieke macht van bedrijven als X, Meta en Google op eigen bodem te beperken? SHOWNOTES De deal van Marc Andreesen met de Democraten in The Daily (https://www.nytimes.com/2025/01/13/podcasts/the-daily/big-techs-trump-andreessen.html) Eelco’s interview met Niall Ferguson (https://nos.nl/nieuwsuur/video/2552676-europa-moet-trump-eindelijk-serieus-gaan-nemen) Is Donald Trump wel zo’n goede dealmaker als hij zelf zegt? (https://www.volkskrant.nl/cs-b71ff363/) Bureau Buitenland over mogelijke vrede in Oekraïne (https://open.spotify.com/episode/1vu7xOSDtGtsmi9hDmjUK3?si=01c44e52ce844d8c) Bigmouth Strikes Again – The Smiths (https://open.spotify.com/track/2OErSh4oVVAUll0vHxdr6p?si=da5d4b33095b43f6)

We trappen het jaar af met oud-NAVO-secretaris-generaal Jaap de Hoop Scheffer. Samen bespreken we het mogelijke bestand tussen Israël en Hamas: hoe dichtbij is vrede écht? En daarnaast kijken we naar de uitdagingen die Europa dit jaar te wachten staan. Hoe moet de EU bijvoorbeeld omgaan met de radicale uitspraken van inkomend president Trump over Groenland, of over een verhoging van de defensie-uitgaven? En komt er dit jaar eindelijk een einde aan de oorlog in Oekraïne? Daarnaast aandacht voor de coalitie-onderhandelingen in Oostenrijk, waar de rechts-radicale FPÖ een nieuwe regering lijken te gaan vormen. SHOWNOTES: Kritiek over gezondheid Von der Leyen 'voorbeeld van Amerikanisering van EU' (https://www.youtube.com/watch?v=BzjzlMZBtn0&t=57s) Hoe houdbaar is de deal tussen Israël en Hamas? (https://www.nporadio1.nl/nieuws/buitenland/d508c7c1-9304-4855-97f1-bac6987ac9aa/waarom-ligt-israel-opeens-toch-dwars-bij-een-deal-met-hamas) Trump wil terug naar de Monroe-doctrine (https://www.groene.nl/artikel/trump-wil-terug-naar-de-monroe-doctrine) Rutte waarschuwt: 'We moeten onszelf blijven verdedigen' (https://www.ad.nl/video/productie/rutte-meer-geld-naar-defensie-anders-kunnen-we-beter-russisch-leren-of-vertrekken-naar-nieuw-zeeland-1063314) Donald Trump to urge Zelenskyy to lower Ukraine’s conscription age to 18 (https://www.ft.com/content/9fa3b0ac-e33d-4784-8222-6b745aba3004) Austria’s far right hits Europe’s soft centre (https://www.ft.com/content/388af55b-9b33-4078-b65c-9a40dd72c248) O cessate di piagarmi - Alessandro Scarlatti & Cecilia Bartoli (https://open.spotify.com/track/61qVRPI1GSWhUEwq9RNGQd?si=n3rB9rHuT7e-3k00B98cTg&context=spotify%3Aplaylist%3A37i9dQZF1DZ06evO21NUZl)

Het is de laatste aflevering van het jaar en terwijl 2024 ten einde loopt, voelen we de dreiging van 2025 al. Terwijl de Russische troepen in Oekraïne terrein blijven winnen, spreekt schrijver Jaap Scholten over zijn indrukwekkende werk met Protect Ukraine en vertelt Oost-Europa-deskundige Bob Deen van Instituut Clingendael hoe Oekraïne zich staande houdt – en wat de komst van Trump mogelijk betekent voor het conflict. Hoe zal 2025 eruitzien voor Oekraïne? Dat en véél meer in de laatste aflevering van Europa Draait Door van 2024! Op 31 januari is er een feestelijke premiere van de tv-serie De Wit en de Brit in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. En daar nemen we ook een extra podcast op! Wil je daar gratis (!!) bij zijn? Kijk dan hier! (https://dezwijger.nl/programma/de-wit-en-de-brit/) 'Er komt waarschijnlijk oorlog, maar er is geen reden tot paniek' | De Druktemaker | NPO Radio 1 (https://www.youtube.com/watch?v=pv3cgZF17Uw) Ukraine says it is behind assassination of Russian general Igor Kirillov in Moscow  (https://www.youtube.com/watch?v=cJqcPBUMy_E) De organisatie Protect Ukraine van Jaap Scholten (https://www.protectukraine.nl) Oekraïnespecialist Bob Deen: ‘Dit is een existentieel conflict. Daarin is geen compromis mogelijk’ (https://www.nrc.nl/nieuws/2024/12/06/oekrainespecialist-bob-deen-dit-is-een-existentieel-conflict-daarin-is-geen-compromis-mogelijk-a4875830) Which economy did best in 2024? (https://www.economist.com/finance-and-economics/2024/12/10/which-economy-did-best-in-2024) Denmark raises 2025 GDP outlook, benefits from Novo Nordisk's growth (https://www.reuters.com/markets/europe/denmark-raises-2025-gdp-outlook-benefits-novo-nordisks-growth-2024-12-05/) UK to finish with coal power after 142 years (https://www.bbc.com/news/articles/c5y35qz73n8o) Sting - The Russians (https://www.youtube.com/watch?v=wHylQRVN2Qs)

Deze week duiken we met tech-ondernemer Alexander Klöpping in de wervelwind van AI, de technologie die ons leven razendsnel verandert. Van ChatGPT die je scriptie schrijft tot robots die huizen bouwen. Is AI een superkracht of een monster dat we niet meer kunnen temmen? En terwijl Amerika en China de dienst uitmaken, lopen wij in Europa hopeloos achter. Waarom lijken wij als Europa niet aan te kunnen haken? Moeten we bang zijn voor AI, of kan de technologie ons helpen om wereldwijde problemen te verhelpen? Daarnaast: vreugde en zorgen onder Syriërs na val van Assad-regime én de politieke spanningen rond het Mercosur-verdrag. Shownotes: Het pessimisme van AJ bij Vandaag Inside (https://www.vandaaginside.nl/uitzendingen/vandaag-inside/BJLaQwPumRN) De nieuwste AI-technologie schuift aan | Renze op Zondag (https://www.vandaaginside.nl/uitzendingen/vandaag-inside/BJLaQwPumRN) Lokaal Europa over AI (https://www.youtube.com/watch?v=JVobyD-vKDU)

Deze week in Europa Draait Door aandacht voor de ongekende politieke chaos in Frankrijk! Premier Michel Barnier moest vertrekken na een historische motie van wantrouwen. Het parlement is diep verdeeld, de economie wankelt, en Marine Le Pen trekt steeds meer macht naar haar toe. Met stakingen in veel sectoren en een torenhoge staatsschuld kan president Macron weinig anders doen dan proberen de scherven te lijmen. Maar lukt dat nog wel? En wat betekent deze instabiliteit voor Frankrijk zelf en voor Europa? Daarover aandacht met Saskia Dekkers, Europa-correspondent voor Nieuwsuur. Verder deze aflevering: jihadisten rukken op in Syrië en de wolf blijft voor spanningen zorgen binnen Europa. Shownotes: Wopke Hoekstra probeert de aansluiting met jongere generaties te vinden  (https://x.com/palpeet/status/1863614382015381691) Syrië-expert Abdou Bouzerda over het oplaaiende conflict in Noord-Syrië en de kenmerken van die jihadistische rebellengroep HTS (https://www.nporadio1.nl/fragmenten/bureau-buitenland/9da0b2a7-24a5-4917-b353-6bfcf368c913/2024-12-02-aleppo-vreest-luchtaanvallen) Verslag Saskia Dekkers van de Franse politieke chaos bij Nieuwsuur (https://x.com/nieuwsuur/status/1863693951884021889?s=48&t=SZttzGnHTon7TYKWCsuhDA) European countries vote to give farmers more freedom to shoot wolves (https://www.politico.eu/article/europe-wolf-protection-downgrade-commission-von-der-leyen-win/) The situation of the wolf (canis lupus) in the European union (https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/5d017e4e-9efc-11ee-b164-01aa75ed71a1/language-en) Jo Lemaire + Flouze - Je Suis Venue Te Dire Que Je M'en Vais (https://www.youtube.com/watch?v=QclxJNVALic) Europa Draait Door Platenbak afspeellijst op Spotify (https://open.spotify.com/playlist/6K4reMVWCxOX5PKCP5Ib86?si=9e90621ccaec4df3)

In een nieuwe aflevering van Europa Draait Door bespreken Tim en Arend Jan de alarmerende staat van de Russische economie met Derk Sauer, uitgever van de Moscow Times. Terwijl de oorlog in Oekraïne voortduurt, begint de Russische economie steeds meer te piepen en kraken: Inflatie giert de pan uit, de waarde van de roebel keldert de laatste weken en ook sommige sancties van het Westen lijken hun tol te eisen. Wat betekent dit voor de toekomst van de oorlog en voor Europa? En komt het voor Rusland misschien ook zo slecht nog niet uit dat Trump zo snel mogelijk een deal wil sluiten als hij weer aan de macht komt? Daarnaast aandacht voor de memoires van Angela Merkel en wordt er een blik geworpen op de presidentsverkiezingen in Roemenië, waar een pro-Russische kandidaat tot ieders verbazing de eerste ronde wist te winnen. Shownotes: BBC Global News Podcast over memoires Merkel (https://www.bbc.co.uk/programmes/p0k6tf5l) Angela who? Merkel’s legacy looks increasingly terrible (https://www.economist.com/europe/2024/10/24/angela-who-merkels-legacy-looks-increasingly-terrible) De Russische moeders zijn cheerleaders geworden van de oorlog die hun eigen zonen verslindt (https://www.parool.nl/columns-opinie/de-russische-moeders-zijn-cheerleaders-geworden-van-de-oorlog-die-hun-eigen-zonen-verslindt~badb64fd/) Putin says Russia fired experimental ballistic missile into Ukraine (https://www.theguardian.com/world/2024/nov/21/putin-says-russia-fired-experimental-ballistic-missile-into-ukraine?CMP=Share_iOSApp_Other) How a pro-Putin TikTok star topped Romania’s presidential poll (https://www.ft.com/content/47b8b7f0-95d6-4fe0-aec9-ae28e3690d19) Joseph Haydn, Alfred Brendel - Piano Sonata in E minor, H.XVI No.34: 1. Presto  (https://open.spotify.com/track/6LkmJhMYWn2lrN8Lu935t2?si=c48a636ce602478b)

Er is weer een aflevering en Arend Jan en Tim duiken in het klimaat! Want terwijl maar weinigen het lijken te weten, vind er op dit moment een belangrijke klimaattop plaats. In Azerbeidzjan komen bij de COP29 wereldleiders bijeen om tot strengere klimaatafspraken te komen. Ten minste, zelfs een heel aantal westerse regeringsleiders laten het afweten. En dat terwijl 2024 opnieuw het warmste jaar ooit lijkt te worden en de wereld steeds vaker geteisterd wordt door klimaatrampen. Is klimaatverandering van de wereldwijde agenda verdwenen? En aan wie ligt dat dan? Dat bespreken we met klimaatactiviste en schrijfster Hannah Prins. Daarnaast uitgebreid aandacht voor de beslissing van Biden om Oekraïne langeafstandswapens te gebruiken op Russisch grondgebied en de strafzaak in Frankrijk tegen Marine Le Pen. Long-range missiles will strike ‘frail’ Putin’s ammo dumps, HQs and supply lines | Ben Wallace (https://podcast.npo.nl/admin/feed/366/feeditem/Long-range%20missiles%20will%20strike%20‘frail’%20Putin’s%20ammo%20dumps,%20HQs%20and%20supply%20lines%20|%20Ben%20Wallace) Ukraine strikes Russia with US-made long-range missiles for first time (https://www.ft.com/content/3f4654ec-4dbd-45d1-9d51-869993c717d0) Why Cop summits and climate finance need reform (https://www.theguardian.com/environment/2024/nov/19/why-cop-summits-and-climate-finance-need-reform) Cop29 delegates told to ‘cut the theatrics’ and tackle climate crisis (https://www.theguardian.com/environment/2024/nov/18/cop29-delegates-told-to-cut-the-theatrics-and-tackle-climate-crisis) Climate Change’s Crippling Costs (https://www.harvardmagazine.com/2024/09/harvard-economic-impact-climate-change#:~:text=A%201%2Ddegree%20Celsius%20rise,percent%20decline%20in%20world%20GDP) A ‘political trial’? Marine Le Pen is singing from the Donald Trump hymn sheet (https://www.theguardian.com/commentisfree/2024/nov/19/political-trial-marine-le-pen-donald-trump-far-right-french-presidential-election) Marine Le Pen : "Le fait que le parquet réclame l'inéligibilité, c'est un fait politique" (https://www.youtube.com/watch?v=MKxB4LU3BJ4) Alphaville - Forever Young (https://www.youtube.com/watch?v=t1TcDHrkQYg)

Er is weer een nieuwe aflevering van Europa Draait Door en wat waren er deze week veel beren op de weg om jullie een nieuwe aflevering te kunnen brengen. Tim zit op dit moment met een bomvol draaischema in het Verenigd Koninkrijk voor zijn nieuwe tv-serie over de gevolgen van Brexit. Maar aangezien de wereld er sinds 6 november zó anders uit ziet vonden we het toch belangrijk om deze week een podcast te kunnen maken. Hendrik Vos, professor aan de Universiteit Gent is te gast én brengt broodnodig optimisme tegenover de zwartgalligheid van Arend Jan. Want terwijl de Europese Unie volgens Arend Jan uitelkaar dreigt te vallen bij een nieuwe periode Trump, ziet Hendrik dat Europa er nu een stuk beter voor staat dan in 2016, toen Trump aan zijn eerste termijn begon. Vanwege het schema van Tim sprong redacteur Tom Dohle in om Hendrik Vos over dat optimisme aan de tand te voelen.