De Groene Amsterdammer Podcast

Stel je een wereld voor waarin het kapitalisme ongehinderd zijn eigen koers vaart, de mens slechts een biologisch opzetje is en de eindbestemming een door computers gecodeerde techno-samenleving. Dit is het tech-utopisme van de Amerikaanse blogger Nick Land en de Britse filosoof Curtis Yarvin. Zij vormen de kern van het accelerationisme: een hypertechnologische ideologie uit Silicon Valley die stelt dat we het kapitalisme moeten versnellen om een post-menselijke eindfase te bereiken. Op merkwaardige wijze raakte de stroming verbonden met de MAGA-populisten, door een gedeelde fascinatie voor eindtijddenken en mystieke toekomstfantasieën. Hoe is het mogelijk dat deze obscure denkers ineens in de invloedssfeer van het Witte Huis terecht zijn gekomen? Wat verbindt de Silicon-Valley-miljardairs met de MAGA-populist? Hoe vindt een futuristische, post-humanistische filosofie raakvlakken met de conservatieve Amerikaan? Deze week gaat Kees van den Bosch in gesprek met Joris Melman over de opkomst van het accelerationisme, de ‘Dark Enlightenment’ en de grote invloed van de Silicon Valley-ondernemers op het Witte Huis. Productie: Pleun Kraneveld en Kees van den Bosch.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Margalith Kleijwegt reflecteert op haar persoonlijke en politieke verhouding tot het Joods-zijn in Nederland. Aanleiding is haar artikel Erfenis van angst, waarin ze de spanningen binnen de Joodse gemeenschap belicht en benoemt hoe kritiek op Israël vaak ten onrechte als antisemitisme wordt weggezet. Ze uit scherpe kritiek op het Centraal Joods Overleg (CJO), dat volgens haar onterecht claimt namens alle Joden te spreken – terwijl zij zich daar niet door vertegenwoordigd voelt. Ook de rol van de PvdA komt aan bod, een partij die ze ooit steunde, maar die volgens haar te ver is afgedwaald van haar oorspronkelijke idealen. In dat kader bespreken ze de motie van Kati Piri, die pleitte voor een duidelijk onderscheid tussen antisemitisme en legitieme kritiek op Israël – een initiatief dat volgens Kleijwegt belangrijk is, maar op veel weerstand stuitte. Daarnaast vertelt ze over haar betrokkenheid bij de actiegroep Joden zeggen Nee, waarin ze samen met andere kritische Joden een alternatief geluid laat horen over Israël en het Israëlisch-Palestijns conflict. Ook haar eigen Joodse identiteit, en hoe die zich verhoudt tot politiek en activisme, komt uitgebreid aan bod. In deze podcast voeren Kees van den Bosch en Margalith Kleijwegt een kritisch en genuanceerd gesprek over Joodse identiteit, solidariteit en politieke vertegenwoordiging in Nederland. Productie: Rosa Springer en Kees van den BoschSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Journalist Somer Al-Abdallah keert na twaalf jaar terug naar Syrië, waar hij geconfronteerd wordt met een land zonder hoop en de emotionele ontmoeting met zijn ouders.

‘Een roekeloze avonturier’ — zo typeren de schrijvers van het boek De man die Tito ging vermoorden hem. Deze week in de podcast van De Groene Amsterdammer: het verhaal van Andreas Engwirda, die zijn hele leven leek te hinken tussen de totalitaire ideologieën van het communisme en het nazisme. Hij was lid van de communistische jongerenbeweging, daarna van de NSB. Hij werd Spanjestrijder, sloot zich later aan bij het communistische verzet, en bood onderdak aan een Joods meisje. Maar vervolgens wordt hij door de Duitsers gerekruteerd om Tito te vermoorden — een missie waar hij zich volledig voor inzet; hij lijkt zelfs ingenomen door het nazisme. Wat beweegt deze man, die telkens radicaal voor tegenovergestelde denkbeelden lijkt te kiezen? Evert de Vos en Erik Schaap bespreken deze week hun nieuwe boek De man die Tito ging vermoorden en de voorpublicatie daarvan in De Groene. Samen met Zoran Bogdanovic doken ze in de archieven, in een poging een beeld te krijgen van deze ongrijpbare figuur, zijn leven en zijn beweegredenen. Productie: Tycho Nicolaï en Kees van den Bosch.

De tering is in 2023 nog altijd de dodelijkste besmettelijke ziekte ter wereld. Hoe kan het dan dat deze ziekte ook herinnerd wordt als iets romantisch? Wie tegenwoordig aan tuberculose denkt, denkt misschien aan De Toverberg, het ‘luilekkerland’ van Thomas Mann. In Luieren als geneesmethode wordt het sanatorium uit die roman geplaatst naast de harde werkelijkheid die tuberculose voor velen betekende – zoals in het socialistische sanatorium De Zonnestraal in Hilversum. Esha Guy Hadjadj, fellow bij De Groene, vertelt over zijn achtergrond. Hij begon in een totaal andere hoek dan de journalistiek, maar is daar toch in verzeild geraakt. Esha Guy Hadjadj in gesprek met Kees van den Bosch over wat hem interesseert en motiveert, en over zijn beleving bij het maken van zijn bijdrage aan het zomernummer. Productie: Tycho Nicolaï en Kees van den Bosch.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Geen zomerstop voor de onderhandelaars van de EU en de regering-Trump: er móet snel een deal komen, anders slaat Trump Europa met tarieven om de oren. Historicus Nicholas Mulder over deze nieuwe ronde in de handelsoorlog. In Historische Woorden klinkt Keir Starmer, die een nieuw hoofdstuk in de nucleaire afschrikking van Europa markeert. En Groene-redacteur Yaghoub Sharhani vertelt hoe de Israëlische aanvallen de beweging richting een nieuw Iran hebben versneld. Productie: Gizelle Mijnlieff.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De VVD verkocht daadkracht, maar regeerde bij voorkeur op de automatische piloot – met politieke winst als belangrijkste resultaat.

De VVD won jarenlang verkiezingen met het imago van daadkracht, maar de werkelijke strategie was vaak: niets doen. Problemen niet oplossen om ze politiek te kunnen blijven uitspelen. In deze aflevering gaat Or Goldenberg in gesprek met journalist Kim van Keken over politieke framing, verkiezingsretoriek en de langetermijngevolgen van ‘niets doen’ als beleid.Lees ook het artikel Toppers in wegwimpelen in De Groene Amsterdammer.Productie: Or GoldenbergSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat ooit gold als een inclusieve stad, verandert onder invloed van gentrificatie, een oprukkende consumptiecultuur en economisch beleid. Het aandeel sociale huurwoningen is zelfs onder progressieve coalities gedaald, en de publieke functie van pleinen komt onder druk te staan door toenemende privatisering.Joost Inghen-Housz en Jasmijn Huisman onderzoeken deze ontwikkelingen, duiken in de rijke geschiedenis van de stad en belichten de rol van zogeheten ‘drempelwerelden’ – plekken waar mensen uit verschillende lagen van de bevolking elkaar ontmoeten. De centrale vraag luidt: kan Amsterdam het verlangen naar een gedeelde, gelijkwaardige stad financieel én sociaal nog waarmaken?In deze aflevering spreken Joost en Jasmijn met Kees van den Bosch over deze vragen, en over de paradoxen van een stad die zichzelf opnieuw probeert uit te vinden.Lees ook hun artikelen in De Groene Amsterdammer. Productie: Rosa Springer en Kees van den Bosch.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Twee derde van de Nederlandse organisaties houdt zich bezig met sociale en psychologische veiligheid op de werkvloer. Maar daarover bestaan veel misverstanden. Want niet alles wat onprettig voelt, is ook daadwerkelijk onveilig.‘Er is nog nooit iemand ontslagen omdat hij zijn mond hield,’ zegt Amy Edmondson, professor aan de Harvard Business School. Waarom is het zo moeilijk om je uit te spreken op het werk? En hoe leidt een onveilige werkomgeving tot zogenoemde corporate silence?In deze aflevering spreekt Or Goldenberg met journalist Daphne van Paassen over de betekenis van veiligheid op de werkvloer.Lees ook het verhaal 'Comfortabele conflicten' in De Groene Amsterdammer. See omnystudio.com/listener for privacy information.