ISVW podcast

Henk Oosterling gaat in gesprek met Bart Geeraedts. Oosterling is ecosoof en houdt zich bezig met duurzaamheidsproblematiek. Hij doceerde filosofie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. De mens is gek op doemdenken, en dan vooral op ‘catastrofiel’ denken: we houden ervan te geloven dat ons grote catastrofen te wachten staan, en dat we zondig zijn en naar de hel gaan. Dit collectieve verlangen is op zichzelf terug aan het slaan, stelt Oosterling. Hij vraagt zich af of het doemdenken nog wel zo leuk is. We weten misschien te veel van de wereld en ons vermogen tot integraal denken, in termen van relaties en hele ecosystemen, ontmoedigt ons. Als alles zo complex samenhangt, hoe kunnen we dan het tij keren?  Is het mogelijk om verzet te bieden tegen het systeem? Oosterling gaat te rade bij het zogenaamde netwerkdenken. In de summerschool Ecosofie die Henk Oosterling geeft op 27 augustus tot 1 september 2025 gaat hij hier verder op in, en brengt hij de ecosofische traditie in kaart. 

Marli Huijer spreekt met Bart Geeraedts over de invloedrijke filosoof Michel Foucault. Marli is hoogleraar publieksfilosofie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, voorzitter van de Maand van de filosofie en voormalig Denker des Vaderslands. Ze promoveerde op het denken van Michel Foucault. Foucaults boek Discipline, toezicht en straf gaat over hoe we onszelf ‘disciplineren’: ons op een bepaalde manier gedragen als gevolg van internalisering van toezicht en macht. Marli vertelt dat ze methadonarts was, drugsgebruikers registreerde  en ze methadon gaf om overlast te beperken. Ze kwam, geïnspireerd door Foucault, tot het inzicht dat dit een vorm is van disciplinering, en neemt ontslag. In het gesprek gaat Marli verder in op het denken van Foucault. Er komt bijvoorbeeld aan bod: hoe Foucault laat zien dat  het verleden het heden bepaalt, en we de grenzen van het verleden zouden kunnen overschrijven door er anders naar te kijken; hoe het model van het panopticon model is voor een gedisciplineerde samenleving; hoe we de moed kunnen hebben om ‘waar te spreken’ (parrhesia) en de grote risico’s daarvan; hoe we kunnen zorgen voor het ‘zelf’. Marli Huijer geeft samen met Valerie Granberg een summerschool over Foucault aan de ISVW, die plaatsvindt van 30 juli t/m 3 augustus 2025.

Lotte Spreeuwenberg vertelt over haar summerschool, die is gewijd aan feministische filosofie. Vijf dagen lezen, praten en discussiëren over thema’s als: de logica van misogynie, de heks en de huisvrouw, seks, schoonheid, en ook mannen. Wat is een vrouw, en wat is feministische filosofie? Lotte bespreekt in de podcast de verschillende feministische golven, en hoe die op elkaar reageerden. Zo ging de eerste golf over formele rechten, de tweede over sociale en economische rechten. Later werd de kritiek geuit, onder meer door Angela Davis, dat ook klasse en ras moeten worden meegenomen. Kan feministische filosofie iets toevoegen aan de filosofie? Volgens Lotte kan dat bijvoorbeeld door interventies te doen in bestaande disciplines en te onderzoeken hoe gender een rol speelt in deze domeinen. Daarnaast kunnen  ‘vergeten’ onderwerpen, zoals het vrouwelijk lichaam, zwangerschap en geboorte, filosofisch worden belicht. De summerschool Feministische filosofie vindt plaats van 16 t/m 20 juli 2025.

Clinton Verdonschot, als filosoof gespecialiseerd in politieke theorie, vertelt Bart Geeraedts over zijn summerschool Het liberalisme is dood. Leven we in een postliberaal tijdperk? Clinton gaat na hoe het kan dat het liberalisme zo gemakkelijk plaatsmaakt voor het postliberale populisme. Ook denkt hij na over wat er na het liberalisme zou kunnen komen. Is er nog plek voor het liberale gedachtegoed in het postliberale tijdperk? De summerschool Het liberalisme is dood vindt plaats van 7 t/m 11 juli 2025.  

Marlou van Paridon vertelt over de beroepsopleiding Praktische filosofie - wijsheid aan het werk. Deze opleiding biedt praktische handvatten om meer wijsheid, betekenis en vrijheid in je werk te brengen, en je te behoeden voor vervreemding. Je leert in elf woensdagen relevante ideeën van klassieke en moderne filosofen. Met gastsprekers als Tinneke Beeckman, Paul van Tongeren, Dennis de Gruijter, Marthe Kerkwijk, Ronald van Raak en Laurens ten Kate. Praktische filosofie - wijsheid aan het werk start op 1 oktober 2025.   

Filosoof en muzikant Hein van Dongen spreekt met Bart Geeraedts over 'meervoudig denken'. Wat betekent het om andere perspectieven toe te laten in je eigen denken? Wat kunnen we winnen bij de ruimte die dan ontstaat? Hein schreef er het boek 'Denken in veelvoud' over, dat onlangs verscheen bij ISVW Uitgevers.  Op 28 en 29 juni 2025 geeft Hein van Dongen het filosofieweekend Denken in veelvoud.  

Luuk Stegmann en Jan Ewout Ruiter vertellen over Visieontwikkeling en rechtvaardig leiderschap. Deze beroepsopleiding is voor leiders die zien dat hun organisatie tekortschiet in rechtvaardig handelen en daar iets aan willen doen. Je oefent je in ethica en het onderzoeken van het goede leven, aan de hand van klassieke filosofie, mythologie en poëzie. Hierdoor ben je in staat een eigen visie te ontwikkelen en te onderbouwen, om zo je organisatie richting te geven.  De opleiding Visieontwikkeling en rechtvaardig leiderschap bestaat uit zeven tweedaagse bijeenkomsten, waarvan de eerste op 6 en 7 oktober 2025 plaatsvindt.

Jan-Hendrik Bakker spreekt met Bart Geeraedts over de cursusweek De filosofie van stilte en luisteren. Hij is daarin een van de gastsprekers. Jan-Hendrik schreef het boek In stilte. Een filosofie van de afzondering, waarin hij pleit voor een herwaardering van afzondering in stilte. Belangrijke schrijvers en filosofen als Kierkegaard, Nietzsche, Diogenes, Baudelaire, Merton en Thoreau zochten afzondering en stilte op om kracht uit te putten, om te protesteren tegen economische verspilling en weerwerk te leveren aan vervreemding en verlies van privacy. Je afzonderen is tegenwoordig moeilijker dan ooit, en daarom juist zo essentieel. Jan-Hendrik legt uit waarom afzondering dé manier is om onze individuele waarden te herijken. De filosofie van stilte en luisteren vindt plaats op 26 – 30 mei 2025. Anne-Mathije Bogerd modereert. Met bijdragen van Jan-Hendrik Bakker, Michel Dijkstra, Marlies De Munck, Pablo Lamberti, Miriam Rasch, Dianne Sommers, Martine Prange, Mark Reybrouck, Marthe Kerkwijk, Wendy Tollenaar en Naomi Kloosterboer.

Erno Eskens vertelt in deze podcast over zijn laatste boek Het zoölogisch manifest. Het wordt volgens hem tijd dat we dieren en andere wezens onderdeel maken van de democratie. Eskens vindt dat we de macht van koning-mens aan banden moeten leggen. Alles wat leeft verdient rechten: van mens en dier tot plant en bacterie. Er zou een geheel nieuw rechtsstelsel moeten komen, waarin alle levende wezens toegang hebben tot de rechtbank en vertegenwoordigd worden in de politiek. Op 10 & 11 mei 2025 geeft Erno Eskens het filosofieweekend Zoöpolitiek. Rechten voor alles wat leeft. Zijn boek Het zoölogisch manifest verscheen bij ISVW Uitgevers.

Valerie Granberg vertelt over zelfzorg. Voor sommigen heeft die term een negatieve bijklank. Maar de zorg voor zichzelf kent een lange filosofische traditie die een ander perspectief kan bieden. Audre Lorde ziet zelfzorg als politieke daad, volgens Hannah Proctor is zelfzorg noodzakelijk bij verzet tegen maatschappelijk onrecht, en Michel Foucault noemt zelfzorg het beheren van jezelf zodat je geen slaaf bent van je verlangens.  Leer meer over zelfzorg in de filosofieweek op 23 - 27 april 2025, die Valerie modereert. Met bijdragen van Marian Donner, Michel Dijkstra, Marli Huijer, Harriët Bergman, Dennis de Gruijter, Annette Nobuntu Mul, Lieke Knijnenburg, Marthe Kerkwijk, Dianne Sommers, Pablo Lamberti en Frank Meester.