OVT Fragmenten podcast

Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan Fresco Sam-Sin. Hij bespreekt drie historische boeken: Sprekende juwelen - Martijn Akkerman De schatkist van Rome - Gareth Harney Levende stenen - Albrecht de Preter en Guido Vanheeswijck (red.)

Wie op zoek is naar het oorlogsverleden van een familielid kan sinds begin januari online grasduinen in meer dan 400.000 namen op de site van het Nationale Archief. Maar verder dan een mogelijke naamsvermelding en summiere beschrijving kom je voorlopig niet. Ook zijn er inmiddels alweer 25.000 namen geschrapt, vanwege onterechte vermeldingen. De digitale openbaarmaking van het collaboratie-archief (Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging) is ontaard in chaos. Komt het nog goed? Historicus Ewoud Kieft is te gast.

In Museumpark Archeon wordt deze winter de prehistorie tot leven gebracht met gebruik van beeldmateriaal gemaakt door A.I. Dat heeft soms op zijn zachts gezegd discutabele gevolgen, want de mensen uit de prehistorie op de plaatjes lijken op een kruising tussen acteurs uit een bierreclame en ondergoedmodellen. Dat zag archeoloog Gerrit Dusseldorp afgelopen weekend tijdens zijn familiebezoekje aan het Archeon. Hoe zagen mensen uit die tijd er daadwerkelijk uit? En hoe kan het dat A.I. met incorrecte beelden komt? Dusseldorp vertelt meer.

‘Make Greenland great again!’ Zo sprak Trump deze week, nadat zijn oudste zoon een bezoek aan Groenland bracht. De aankomende Amerikaanse president dreigt met annexatie van het grootste eiland ter wereld dat sinds de 18e eeuw in Deense handen is. Al decennia streeft Groenland naar onafhankelijkheid van Denemarken. Hoe kijken de Groenlanders naar Trumps voorstel? En welke rol speelt de historische relatie tussen Denemarken en Groenland daarin? Stine Jensen, Deens-Nederlandse filosoof en schrijver, is te gast.

De Franse politicus Jean-Marie Le Pen is overleden. Le Pen staat bekend als een man met rabiate opvattingen, maar misschien is hij vooral de man die het nationaal-populisme salonfähig heeft gemaakt in Europa. Wat is er bekend over zijn geschiedenis, en hoe heeft zijn radicaal rechtse gedachtegoed zich verspreid? Marijn Kruk vertelt meer. Hij stond oog in oog met Le Pen en schreef het boek Opstand - De populistische revolte en de strijd om de ziel van het Westen, waarin hij een rondgang maakt langs radicaal-rechts in Europa.

Kun je A.I. inzetten om een waarheidsgetrouw interview te doen met iemand die niet meer leeft? We proberen het uit en interviewen Napoleon. Een experiment met hulp van Sander Veenhof, AI-programmamaker bij de VPRO. En met onze vaste boekenrecensent én Napoleon-kenner Bart Funnekotter.

Vijf miljoen handgeschreven brieven uit de VOC-tijd doorzoeken, via koppeling van data kijken waar Neanderthalers leefden en informatie over geuren verzamelen om ze opnieuw te kunnen maken. Het zijn onderzoeken die zonder A.I. onmogelijk zouden zijn. Drie wetenschappers die zich met deze onderzoeken bezig houden gaan in gesprek over de revolutie die kunstmatige intelligentie teweeg brengt, maar ook over de risico's en de veranderende rol van de historicus. Want dat romantische zoeken in vergeelde paperassen, gaat dat verdwijnen? De kans is groot. Te gast zijn: Gerhard de Kok, maritiem historicus bij het Huygens Instituut; Caro Verbeek, kunsthistorica en geurwetenschapper, verbonden aan de Vrije Universiteit; en Fulco Scherjon, archeoloog aan de Universiteit Leiden. En wil je zelf op zoek naar geuren in de geschiedenis, check dan de Odeuropa geurontdekker. Of wil je grasduinen in VOC-brieven in de Globalise transcritption viewer? Meer informatie over het onderzoek naar migratieroutes van Neanderthalers, vind je hier.

Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan Annelien de Dijn. Zij bespreekt drie historische boeken: Een vrije geest: Het uitzonderlijke leven van Betje Wolff - Marita Mathijsen Ach Freule – Elena Beelaerts van Blokland Nederlandse kolonisten in Amerika en de Liga der Irokezen - Willem F. Korthals Altes