In het Rijksmuseum

Een borstbeeld in zilver en goud. De man heeft een mijter op, een stoppelbaardje en wat bolle ogen. Zijn krullen komen weelderig onder zijn mijter vandaan, die prachtig is bewerkt. Je denkt toch als eerste aan Sinterklaas, door de mijter. Maar het tekstbordje zegt Sint Frederik. Wie was hij? Waarvoor werd dit pronkstukje gemaakt? En wat zat er verborgen onder die mijter? We gaan het hebben over een heilige: Sint-Frederik, bisschop in Utrecht. Zijn borstbeeld is een van de oudste objecten van de Europese kunst in het Rijksmuseum, dus een van de vroegste portretten, misschien wel hét vroegste. Maar is het wel een portret? Conservator metalen Dirk Jan Biemond vertelt over Frederik van Utrecht, bisschop in de 9de eeuw, in gesprek met Janine Abbring.

Waarom spreekt Jacoba van Beieren zo tot de verbeelding? Het Rijksmuseum heeft meerdere portretten van haar en voorwerpen die misschien zelfs haar eigendom waren, inclusief een streng haar. Schrijver Bart Van Loo van het boek De Bourgondiërs droomt over een verfilming van haar leven met Scarlett Johansson in de hoofdrol. Wie was ze, hoe zag haar bewogen leven eruit en waar stond ze voor? Conservator geschiedenis Jeroen ter Brugge vertelt over het boeiende leven van Jacoba van Beieren: gravin van Holland, Zeeland en Henegouwen.

We zien Erasmus staand achter zijn lessenaar, schrijvend, tussen de boeken zoals je verwacht van een geleerde zoals hij. Albrecht Dürer maakte deze gravure zes jaar nadat hij Erasmus had ontmoet. Waarom pas na zo'n lange tijd? En is dit portret een beeld van een hooggeleerde Erasmus die druk bezig is met nieuwe, inspirerende ideeën. Of laat het juist een beeld zien van een oude geleerde die zijn beste tijd gehad heeft en alleen nog maar in zijn boeken bestaat? Janine Abbring gaat erover in gesprek met Joyce Zelen, conservator van het Rijksprentenkabinet.

Ontdek de geheimen van Rembrandts beroemdste schilderij, De Nachtwacht. Wie zien we afgebeeld? Wie kijken ons aan? Wat zijn ze eigenlijk aan het doen? Wat heeft het kunstwerk in bijna 400 jaar allemaal meegemaakt? Én spannend nieuws: de restauratie van De Nachtwacht is van start! Benieuwd? Luister naar de extra lange 100ste aflevering van de podcast ‘In het Rijksmuseum’ en ontdek alles wat je nog niet wist over dit meesterwerk. Janine Abbring gaat in gesprek met Pieter Roelofs, (hoofd beeldende kunst), en restaurator Esther van Duijn. Zij weten alles over de levensloop van De Nachtwacht.

We zien een bont portret van een zittende vrouw tegen een felblauwe achtergrond. Ze draagt een kleurige trui en een soort haarband. Met één oog kijkt ze ons aan, het andere zit verborgen onder haar kroeshaar. Haar naam is Tonia Stieltjes. Wie was deze vrouw? Van arbeidersdochter met een visuele beperking werkte ze zich op tot vakbondsvoorzitter. Later sloot ze in Parijs een diepe vriendschap met Piet Mondriaan. Waar haalde ze haar wilskracht vandaan? Wat is haar verhaal? Hoofd geschiedenis Valika Smeulders gaat erover in gesprek met Janine Abbring.

Wie zijn al die mensen die je aankijken als je door het museum loopt? In de eerste aflevering van de serie ‘Wie kijkt mij aan?’: het portret van Hortense de Beauharnais, de eerste koningin van Nederland, wiens tragische leven niet zou misstaan in The Crown. Hortense de Beauharnais is ergens in de twintig als haar portret geschilderd wordt. Dankzij haar stiefvader, Napoleon Bonaparte, was ze de eerste koningin van Nederland. Samen met haar man, Lodewijk Napoleon, verhuist ze van Parijs naar Nederland. Maar wat vindt Hortense daar zelf van? Hoeveel vrijheid heeft ze binnen haar huwelijk en in haar officiële positie om zichtzelf te zijn en haar eigen wensen te volgen? Conservator Mayken Jonkman gaat erover in gesprek met Janine Abbring.

Bestaat 'vrouwelijke' kunst? Waren er vroeger mensen die buiten het binaire kader traden? Kan een bureau 'mannelijk' zijn? Het lijken vragen van nu, maar gender is overal, want iedereen heeft een gender. In de nieuwe tentoonstelling "Point of View" wordt zie je een keuze uit de collectie van het Rijksmuseum bekeken vanuit een genderperspectief. Host Lotte van Eijk praat erover met mbo-studenten Ruben en Ize, kunstenaar Kinke Kooi en curator Maria Holtrop.

Vier etages, aan elke wand, van boven tot beneden: overal boeken in een 19de-eeuwse architectuur! De bibliotheek van het Rijksmuseum is op social media een enorme hit, en toch kennen veel mensen de plek niet. Wat is de geschiedenis van deze bijzondere plek? En wat voor boeken staan er op al die planken? Alex Alsemgeest, conservator bibliotheekcollecties, vertelt aan Humberto Tan over de bibliotheek. Hij laat vijf bijzondere boeken uit de collectie zien, waarin de onderwerpen uit vorige podcastafleveringen terugkomen. Én Alsemgeest deelt welke boeken er nog op zijn wensenlijstje staan.

Het lijkt gewoon een foto van een vrouw en een man, beiden in goeden doen, modieus gekleed. Maar het portret is heel bijzonder: het is de vroegste foto uit Suriname (1846) en een van de weinige uit het Caraïbisch gebied die uit deze periode bewaard is gebleven. En we weten wie de vrouw en man zijn: Maria Louisa de Hart en Johannes Ellis. Conservator fotografie Mattie Boom gaat in gesprek met Humberto Tan over haar onderzoek naar de vroegste fotografen en hun klanten, en de familiegeschiedenis van De Hart en Ellis. Deze is nauw verweven met de koloniale geschiedenis.

Vincent van Gogh kon zijn ogen niet van dit schilderij afhouden: De Joodse bruid van Rembrandt. En ook van directeur Taco Dibbits is het een van zijn favorieten. Het is een teder, liefdevol portret van twee mensen in een tijdloze setting. Maar is de vrouw op het schilderij wel een Joodse bruid? Dibbits gaat in gesprek met Humberto Tan over waarom het schilderij zo genoemd is, en welk verhaal het vertelt. En hoe Rembrandt zijn gewaagde techniek inzette om tot dit aansprekende werk te komen.