De Universiteit van Nederland Podcast

Een doodenge horrorfilm, een spannend bezoek aan een spookhuis of elkaar laten schrikken met Halloween, wat is daar leuk aan? Toch doen mensen het regelmatig. Hoe ze daarmee omgaan onderzoekt Linda de Voogd (Universiteit Leiden) in een spookhuis op Lowlands. Ze probeert niet alleen te achterhalen hoe angsten ontstaan, maar ook hoe je er weer vanaf komt. En jij kunt tijdens het luisteren meedoen met ons angst-experiment!See omnystudio.com/listener for privacy information.

HEY U! Waarom lig ik altijd klaarwakker in bed tussen 2 en 4 uur ‘s nachts? Is meteen in slaap vallen eigenlijk wel een goed teken? En kun je te veel slapen? In deze aflevering beantwoordt slaapwetenschapper Merijn van de Laar (Maastricht University) jullie 5 vragen over slaap. 😴Zat jouw vraag er nou niet tussen? Geen zorgen! Op de socials van Universiteit van Nederland beantwoordt Merijn nog meer kijkersvragen. En als je nog een extra vraag hebt kun je die stellen in de comments ⬇️ Wil je meer wetenschap over slaap? Luister hier onze nieuwe podcast-serie 'Wetenschap met je ogen dicht'See omnystudio.com/listener for privacy information.

De verkiezingen komen eraan — dé tijd waarin politici strooien met beloftes, slogans en grote plannen. Iedereen wil jouw stem, en natuurlijk beloven ze dat alles beter wordt zodra jij op hen vertrouwt. Maar… welke van die beloftes zijn écht haalbaar, en welke klinken gewoon té mooi om waar te zijn?Samen met politicoloog Mariken van der Velden (Vrije Universiteit Amsterdam) helpt de Universiteit van Nederland jou om het verschil te zien. Met een handige checklist voor verkiezingsbeloftes leer je politieke praat razendsnel doorprikken.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Stel je voor: het licht gaat uit. Geen internet. Geen pinpas. Geen navigatie. Klinkt als science fiction, maar kan komen door ruimteafval: rommel die je niet eens ziet, maar wel rondzweeft in de ruimte en tegen de satellieten botst die zo belangrijk zijn voor het leven op aarde. Sterrenkundige Thomas Wijnen (Universiteit Leiden | NOVA) legt in deze aflevering uit waar dat afval precies vandaan komt, en hoe we deze ruimterommel kunnen opruimen. 00:00 Wat is ruimteafval?00:32 Hoe kan gps uitvallen door ruimteafval?02:09 Hoeveel satellieten vliegen er om de aarde? 03:06 Kan je ruimteafval zien? 04:57 Is de ruimte om de aarde ooit vol? 05:35 Hoe draaien satellieten rond de aarde?07:13 Hoe snel vliegen satellieten rondom de aarde?09:35 Hoe gaat ESA ruimteafval opruimen?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Misschien voel je nu al de neiging om te krabben, alleen al bij het zien van de titel van deze aflevering. Dat is precies hoe krachtig jeuk werkt. In deze aflevering legt dermatoloog Deepak Balak (LUMC) uit waarom jeuk zo aanstekelijk is, waarom krabben zo lekker voelt, en hoe je brein je soms zelfs voor de gek houdt door jeuk 'te maken' zonder dat er iets op je huid zit. Na het luisteren kijk je zeker anders naar die muggenbult of kriebeltrui.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Sociaal psycholoog en liefdeswetenschapper Tila Pronk (Tilburg University) beantwoordt jullie vragen over monogamie. Waarom zijn we monogaam?

In Nederland worden elk jaar zo’n 40 vrouwen vermoord. Bijna altijd door mannen. Hoe herken je deze mannen voordat er een moord gepleegd wordt?  Vaak denken we aan een man in de bosjes, of juist de stalkende partner die zijn vrouw slaat. Maar als je alleen let op deze stereotypes, dan mis je veel belangrijke waarschuwingssignalen. Volgens Marieke Liem (Universiteit Leiden) is het belangrijk om alle red flags van femicide te herkennen, dus ook van de plegers die we niet zo vaak in het nieuws zien. Met haar ‘femicide monitor’ brengt ze in kaart welke signalen voorafgaan aan dodelijk geweld tegen vrouwen, zodat de juiste maatregelen genomen kunnen worden tegen femicide. Maak je je zorgen om jezelf of om iemand anders, bel naar Veilig Thuis: 0800-2000See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ongeveer 20 procent van de mensen mist bij geboorte één of meerdere verstandskiezen. Niet zo erg, want eigenlijk hebben we die extra kiezen niet meer nodig. Vroeger sleten onze tanden veel sneller en was het  handig dat er rond je twintigste nog een derde set kiezen doorkwam. Maar tegenwoordig hebben verstandskiezen nauwelijks meer een functie, omdat we ons eten koken en onze tanden beter verzorgen. Dat ze langzaam verdwijnen, heeft alles te maken met evolutie; als iets niet meer nuttig is, dan kan het in de loop van de tijd verdwijnen. Dat geldt niet alleen voor verstandskiezen, maar ook bijvoorbeeld voor een spiertje in onze onderarm of het vermogen om je oren te bewegen. Yanell Braumuller (Naturalis | Universiteit Leiden) onderzoekt dit soort evolutionaire overblijfsels bij mensen en dieren. Zulke ‘restanten’ kunnen namelijk nog meer evolutionaire mysteries ontrafelen. Hoe dat zit legt hij uit in deze aflevering!See omnystudio.com/listener for privacy information.

Je zult het maar hebben: donderdag is rood, het cijfer 9 is pimpelpaars en bij de naam van je geliefde ervaar je de geur van schimmelkaas. Ongeveer twee procent van de bevolking heeft een vorm van synesthesie, waarbij zintuigen op een gekke manier samenwerken. Hoe dat precies werkt in je brein en of je dit jezelf aan kunt leren, hoor je van neurowetenschapper Tessa van Leeuwen (Tilburg University en Radboud Universiteit). See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ons kraanwater lijkt vanzelfsprekend, maar schijn bedriegt: de kwaliteit van onze rivieren, meren en sloten is op dit moment de slechtste van heel Europa. Gelukkig zijn we in Nederland enorm goed in water zuiveren, maar vervuiling maakt het een steeds grotere uitdaging. Hoe vervuilder dat water raakt, hoe moeilijker én duurder het wordt om er schoon drinkwater van te maken. Daarom zoeken wetenschappers, zoals Roos Goedhart van de TU Delft, naar slimme manieren en nieuwe oplossingen om ons water veilig te houden. Schrijf je in voor onze nieuwsbrief: https://universiteitvannederland.substack.com 00:00 Problemen door vies water 00:30 Drinkwaterbronnen in Nederland onder druk 01:10 Kaderrichtlijn Water en Europese regels 02:52 waar komt ons drinkwater vandaan? 03:14 problemen met grondwater 04:34 ook de economie wordt geraakt 05:30 drinkwatertekort 06:10 hoe water wordt gezuiverd 07:10 is brak water de oplossing? 08:20 zuinig omgaan met ons water Wl je meer weten over Kaderrichtlijn Water? Hier vind je informatie van Rijkswaterstaat en Unie van Waterschappen ► https://unievanwaterschappen.nl/waterkwaliteit/kaderrichtlijn-water-krw/ & https://www.rijkswaterstaat.nl/water/wetten-regels-en-vergunningen/overige-wetten/kaderrichtlijn-water Wil je meer weten over het onderzoek van Roos? Dat vind je hier ► https://www.tudelft.nl/en/techforimpact/safe-drinking-water-thanks-to-bacteria & https://www.tudelft.nl/2021/citg/oplossing-voor-ijzerafval-verduurzaamt-drinkwatersector En haar wetenschappelijke publicaties ► https://scholar.google.com/citations?view_op=list_works&hl=nl&hl=nl&user=gqT62DEAAAAJ&scilu=&scisig=ACUpqDcAAAAAaNKrpF7-mxskNe-8p4D3ApKwkiw&gmla=AH8HC4xbwL2y0mFudf_wQMAS5KYrdbubpkMgj348VdjSHlj1eoFcqb9zolvzV0fkCue9ETi1Q4f-xmDJkYmAn9Ehy18px7B8mxOdzc22whmI7H_bloRTxT4GXQ&sciund=13221067559175913137  See omnystudio.com/listener for privacy information.