De Wereld | BNR

Na weken onenigheid en twijfel binnen de NAVO is weliswaar het besluit genomen om tanks aan Oekraïne te leveren, maar die komen op z’n vroegst pas in het begin van de zomer. Dat is te laat voor het verwachte Russische voorjaarsoffensief. De kans op levering van gevechtsvliegtuigen, Zelensky’s volgende wens, is gering. Waterdichte sancties bestaan niet. Dat laatste komt omdat landen binnen en buiten het bondgenootschap niets met sancties te maken willen hebben. Hongarije ligt voortdurend dwars, maar Orban staat daar niet alleen in. De Kroatische president Milanovic, die deze week de woede van Zelensky over zich heen kreeg vanwege de stelling dat ‘de Krim nooit meer deel van Oekraïne wordt,’ is ook tegen sancties. Tekenend is verder de weigering van Brazilië om Oekraïne te helpen, want president Lula vindt dat hij niets met dit conflict te maken heeft. En dan de lange neus die de Saoedi-Arabische kroonprins Mohammed bin Salman trekt tegen het Westen. Hij kwam met Poetin overeen dat het oliekartel Opec+ het huidige leveringsbeleid zou handhaven, en sloot een aantal principeakkoorden met Rusland voor samenwerking op politiek en handelsgebied. De New York Times kwam deze week met een onthullende analyse over de werking van sancties. Om te beginnen hebben EU- en G7-lidstaten maar 9 procent van hun activiteiten in Rusland afgestoten. Wat Rusland tekort komt, wordt goeddeels aangevuld door parallelle of illegale import via Turkije, China, Belarus, Kazakstan en Kirgizië. Er is een enorme toename in de scheepvaart van en naar Rusland. De import is terug op minstens het niveau van vóór de invasie, de roebel is krachtig, het IMF heeft de groeiverwachting bijgesteld van -2,3 naar +0,3 procent. Apple en Samsung legden de export van smartphones naar Rusland stil. De Russische consument stapte over op Chinese telefoons, maar inmiddels zijn ook iPhones en Galaxy’s weer ruim voorradig door import via bevriende buurlanden. China levert semiconductors – niet zo goed als wat de Russen gewend waren, maar goed genoeg. Met behulp van de Emiraten, India, China, Pakistan, Indonesië en Maleisië is een enorme vloot gevormd die transporten midden op zee overlaadt in andere schepen. Landen die Rusland echt willen treffen zullen een betere list moeten verzinnen. Het succes dat wij menen te zien in onze acties tegen Rusland berust goeddeels op onze eigen fantasie en wensdenken.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Rusland lijkt vorderingen te maken in het overnemen van Bachmoet. Oekraïense soldaten zeggen op CNN dat het daar ‘a living hell’ is, en er wordt momenteel gekeken of het Oekraïense leger zich moet terugtrekken. De toegangswegen tot het gebied, en daarmee de bevoorrading en vooral de eigen veiligheid, staan enorm onder druk. Het opgeven van Bachmoet ligt gevoelig, maar heeft niet direct gevolgen voor de hele Donbas regio.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na lang wikken en wegen is het Westen over de brug gekomen met tanks. Kolonel Han Bouwmeester zegt dat dit samenhangt met een dreigend Russisch lenteoffensief. Bouwmeester denkt dat dit offensief niet zo massaal zal zijn als de inval van 24 februari van vorig jaar. Het lijkt zich te richten op Loehansk in de Donbas. Bernard Hammelburg gaat met hem in gesprek. Luister ook | 'Duitsland treuzelt te lang over Leopard-tanks' Xi Jinping heeft de toekomst van de wereld in handen Na het tijdperk van Mao en Deng leven we nu in het tijdperk-Xi. Volgens Ties Dams, geopolitiek expert van Instituut Clingendael, leeft de hele wereld in dat tijdperk. Hij schreef er het boek 'Xi: de man die de toekomst van de wereld in handen heeft' over. Dams is te gast. Lees ook | 'Het zijn altijd dezelfde landen waar we last van hebben' Europa Update | Oorlog in Oekraïne mobiliseert Tsjechische kiezer Tsjechië gaat dit weekend naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. De president heeft daar vooral een symbolische functie, maar nu wordt een opkomst van 84 procent verwacht. De reden: de ene kandidaat is pro-NAVO, de ander pro-Russisch. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn duidt de situatie. Luister ook | #162: De Oligarch tegen de Generaal Postma in Amerika | Trump kan opa's en oma's weer bereiken Donald Trump mag weer op de sociale mediaplatforms van Meta acteren. Binnen enkele weken krijgt hij zijn Facebook-account terug. Voor Trump vormt dit een belangrijk platform om de oudere kiezer in Amerika te bereiken. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Nu Duitsland en de VS allebei met zware tanks over de brug komen is er volgens Bernard Hammelburg nu echt sprake van een geopolitieke aardschok. Zelenski is blij met het materieel, maar wil nog meer.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In november 1956 viel de Sovjetunie Hongarije binnen, dat een poging had gedaan zich te ontworstelen uit de greep van het Kremlin. Russische soldaten drukten met geweld de geest van de vrijheid terug in de fles. In 1968 gebeurde hetzelfde in Tsjecho-Slowakije, dat een voor Moskou onaanvaardbare, liberalere koers wilde inzetten. De Praagse Lente werd met geweld beëindigd door binnenrollende Russische T-72 tanks.  We denken er niet meer aan, maar ook toen waren we verbijsterd over oorlog in Europa. Ook toen waarschuwden politici, academici en journalisten voor het gevaar van een derde wereldoorlog. Wie een Russische invasie vreesde, kon terecht bij de Nederlandse Emigratie Dienst, die voor landverlaters de overtocht betaalde naar Australië, Nieuw Zeeland, Canada of Amerika, plus 60 dollar in contanten per persoon voor de eerste kosten. De politieke overweging had overigens niets met geopolitiek te maken. De toenmalige regeringen vonden Nederland, met 11 miljoen inwoners, te vol.  De emoties over de oorlog in Oekraïne zijn vergelijkbaar. 'De grootste oorlog sinds 1945,'een dreigende kernoorlog, 'een potentiële opmaat naar de derde wereldoorlog,' het zijn teruggekeerde, gerecyclede thema´s. Net als onze perceptie dat het in Oekraïne gaat om de verdediging door het Westen van een land dat zich verzet tegen de greep van het Kremlin.  De reis van de Russische minister van buitenlandse zaken, Sergei Lavrov, door Afrika, drukt ons met de neus op de feiten. In Zuid-Afrika, op doorreis naar Swaziland, Botswana en Angola, werd hij met alle égards ontvangen. De overgrote meerderheid van de 55 leden tellende Afrikaanse Unie is niet geïnteresseerd in de kwestie-Oekraïne, of is pro-Russisch. In het dekolonisatietijdperk werden de bevrijdingsbewegingen door het Westen genegeerd of bestreden, maar door de Sovjets aangemoedigd en gefinancierd. Dat zijn ze in Afrika niet vergeten. Lavrov wordt binnengehaald als een vriend. Het spreekt vanzelf dat Zuid-Afrika meedoet aan de vlootoefeningen met Rusland en – jawel – China, van 17 tot 27 januari, voor de kust van Durban.  De zuidflank van Azië is evenmin geïnteresseerd in een conflict met Rusland. Landen als India, Pakistan en Bangladesh laten zich niet verleiden tot omarming van de Verenigde Staten en Europa. Waarom zouden ze? Oekraïne? Dat is voor hen een simpele burenruzie, in een buurt ver van hun eigen wereld. Het idee dat de oorlog in Oekraïne een conflict is tussen een hongerige dictatuur en een groep landen – wij, dus – die zichzelf zien als tempeliers met als heilige graal een stad die ze hartstochtelijk omarmen: Washington. Voor Amerikanen en Europeanen betekent het dat we behoorlijk alleen op de wereld zijn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een onderminister in het kabinet van Zelenski is op heterdaad betrapt op het aannemen van steekpenningen. Het gaat om een aanzienlijk bedrag. Hij is direct gearresteerd en uit het kabinet gezet. Sindsdien gaat het in de Oekraïense kranten over niets anders meer dan dit schandaal.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Duitsland levert op dit moment de meeste spullen aan Oekraïne. Maar het wordt echt tijd dat Duitsland de Leopard-tanks vrijgeeft voor gebruik in Oekraïne. Dat vindt PvdA-Tweede Kamerlid Kati Piri. Er wordt wat haar betreft te lang getreuzeld over zwaardere wapens. Piri is te gast in BNR De Wereld bij Geert Jan Hahn. Luister ook | 'De Russische economie zit dik in de problemen' Onze Man Bij De Taliban De Taliban hebben het nu anderhalf jaar voor het zeggen in Afghanistan. 20 jaar lang konden de Afghanen ruiken aan vrijheid. Maar het plotselinge vertrek van Westerse troepen veranderde dat. Journalist Thomas Erdbrink zag met eigen ogen hoe Afghanistan weer een Islamitisch emiraat werd waar vrouwen maatschappelijk totaal worden buitengesloten. De Taliban 2.0 bestaat volgens hem niet. Lees ook | China gaat samen met Taliban naar olie boren Postma in Amerika | 'MAGA-Republicans' komen in belangrijke commissies Trumps belangrijkste bondgenoten krijgen belangrijke posities in commissies in het Huis van Afgevaardigden. Allemaal als dank voor het steunen van Kevin McCarthy om speaker van het Huis te worden. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit wat president Biden hiervan gaat merken. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is dag 330 van de oorlog. Gisteren sprak de president van Oekraïne Zelensky middels een videoboodschap het World Economic Forum toe. Zijn boodschap: de tijd die door de vrije wereld wordt gebruikt om te denken, wordt door de Russen gebruikt om te doden. Met deze woorden verhoogde hij de druk op met name Duitsland om zware tanks te leveren. Bondskanselier Scholz is terughoudend en zegt pas mee te willen werken als de VS ook materieel van hetzelfde kaliber leveren.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Soms kunnen mediamomenten de geschiedenis in ons collectieve geheugen beitelen. Het  ‘ijzeren gordijn,’ voor het eerst gebruikt door Churchill in een toespraak, het naakte meisje in Vietnam, op de vlucht voor een napalmbombardement, het dode Syrische jongetje op een Turks strand. Een foto, een citaat, een fragment – het zijn de illustraties van de geschiedenis.  In de jaren ’60 was Walter Cronkite, de presentator van het TV-journaal van het Amerikaanse CBS, de meest vertrouwde nieuwsbron. Na het voor de Amerikanen dramatisch verlopen Tet offensief, in 1968 in Vietnam, maakte hij een documentaire van een uur, waarin hij concludeerde dat Amerika met een verkeerde oorlog bezig was, die gedoemd  was een patstelling te worden. President Johnsons commentaar: ‘Als ik Cronkite heb verloren, heb ik het Amerikaanse hartland verloren.’ Het zou nog tot 1975 duren voordat de Amerikanen Vietnam verlieten, minus de 58.000 soldaten die er waren gesneuveld.  De New York Post, een tabloid, populair en pro-Republikeins, maakte deze week naar analogie van Johnson een grap: ‘Als Biden Scarborough heeft verloren….’ Joe Scarborough, voormalig Republikeins Congreslid, en de lieveling van miljoenen Democraten, presenteert op het pro-Democratische, pro-Biden kabelnieuwsstation MSNBC het ochtendnieuws. Hij kwam met een snoeiharde aanval op Biden, ‘die zich mompelend en stuntelend probeert te redden’ uit wat door een TV-verslaggever ‘garage-gate’ wordt genoemd: de vondst van vertrouwelijke documenten, eerst op zijn oude kantoor, en vervolgens thuis, in zijn garage, uit de tijd van zijn vicepresidentschap. Dat is verboden, die documenten moeten volgens de wet naar het Nationaal Archief. Het Witte Huis staat, begrijpelijk, in de alarmstand.  Bij Donald Trump thuis zijn zo’n 300 documenten gevonden. Er zijn grote verschillen. Trump bestrijdt de wetmatigheid van de inbeslagname, en zegt dat hij het volste recht had om documenten te declassificeren en mee te nemen. Biden werkt volledig mee. Minister van justitie Garland benoemde, net als in de zaak-Trump, een speciale, onafhankelijke aanklager, en in het kader van de politieke rampenbestrijding, opnieuw een door Trump benoemde Republikein. Het zal niet helpen. Zoals de Guardian schreef: ‘Er is één winnaar bij de ontdekking van de Biden documenten: Donald Trump.’  In de vele commentaren is het thema: dit wordt een megakwestie in de race om het presidentschap in 2024. Maar dat duurt nog even, en het is heel goed mogelijk dat de Trump-papers en ‘garage-gate’ tegen die tijd vergeten zijn. Maar wellicht heeft de New York Post een punt. Trump was al een beetje uit de gratie, en misschien is Biden het Amerikaanse hartland aan het verliezen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Volgens de Oekraïense inlichtingendienst zal Rusland de komende maanden 500.000 man mobiliseren om mee te vechten in de oorlog. Het gaat om dienstplichtigen en een grote hoeveelheid reservisten. Het Kremlin is bezig met het voorbereiden van een groot offensief langs de hele frontlinie, en daarom wordt de vraag van Oekraïne aan het westen om wapens te leveren steeds luider. Groot-Brittannië heeft toegezegd hoogwaardige zware tanks te zullen gaan leveren, als eerste westerse land. Dit is waarschijnlijk een van de punten die Joe Biden vandaag met Mark Rutte zal gaan bespreken.See omnystudio.com/listener for privacy information.