Podcast

De Wereld | BNR
BNR Nieuwsradio
Bernard Hammelburg brengt je scherpe analyses over de internationale politiek.
Afleveringen

21 aug. '25
‘Poetin heeft de slag gewonnen die Trump heeft gefaciliteerd’
Oekraïners hebben knarsetandend naar de bijeenkomsten in Alaska en Washington gekeken. Ze zien dat Poetin er het beste uit is gekomen, dat hoort Jeroen Ketting, hulpverlener voor Lifeline Ukraine. ‘Poetin heeft de slag gewonnen die Trump heeft gefaciliteerd.’ Luister ook | 'De handtekening van Poetin is niets waard' Terwijl Poetin in Alaska was en de Europese leiders Washington aandeden, werd Oekraïne elke nacht opgeschrikt door honderden drones en raketten. ‘De angst bij de Oekraïners gaat nooit weg’, zegt Ketting, die zelf toch maar gewoon in bed blijft liggen met oordoppen als het luchtalarm afgaat. Hij bevindt zich op het moment van deze uitzending in de Oekraïense hoofdstad Kiev. Eerder in de week was hij in het zuiden waar hij helpt met het opbouwen van infrastructuur zoals drinkwaterpunten. De kans dat Oekraïne al zijn gebied weer terugkrijgt wordt steeds kleiner. Toch willen veel Oekraïners nog geen concessies doen. ‘Militairen vragen zich dan toch af of alles voor niets is geweest. Bovendien is er de vrees voor een opstand als Zelensky toegeeft aan Poetin. Dat er echt een soort burgeroorlog uitbreekt.’ Luister ook | Veiligheidsgaranties, wie biedt? - 20 augustus 2025 ‘Minimaal honderdduizend militairen nodig voor vredesgaranties in Oekraïne’ De politieke leiders in Europa hebben het de hele week al over veiligheidsgaranties. Maar wanneer heb je te maken met geloofwaardige veiligheidsgaranties? Volgens Mart de Kruif, voormalig commandant der landstrijdkrachten, moet je dan denken aan minimaal honderdduizend militairen op de grond. Tegelijk is er dan meer dan alleen luchtsteun nodig vanuit Amerika, maar zo ver wil Trump niet gaan. Maar of het überhaupt zo ver gaat komen is ook afhankelijk van president Zelensky. Europa-verslaggever Michal van der Toorn legt uit welke toezeggingen de Europese landen tot nu toe zijn gekomen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

20 aug. '25
Verwachtingen en illusies
Voor iedere sterveling geldt een universele waarheid: de grootste teleurstelling, wraakzucht of woede is bijna altijd het niet uitkomen van een verwachting. Wat zich sinds de ontmoeting van Trump en Poetin in Alaska afspeelt is een schoolvoorbeeld. Trump verwachtte dat hij Poetin, met een vorstelijk onthaal en een boodschap van begrip en steun, kon overhalen tot een wapenstilstand, als opmaat naar vrede in Oekraïne. Maar daarvoor kwam Poetin niet naar Alaska. Dat was geen verrassing, maar Trumps verwachting werd verpulverd. Hetzelfde gold voor de politieke leiders die, in het kielzog van Zelensky, het Witte Huis bezochten. Niet de ‘enorm grote delegatie’, zoals het werd geframed: vijf Europese leiders, een Brit en de secretaris-generaal van de NAVO is op 27 EU-lidstaten een bescheiden club. Ook zij koesterden een verwachting, namelijk dat zij een klap kwamen geven op de contouren van een door Poetin en Trump uitgewerkt vredesplan, dat ze daarin een rol zouden spelen, en dat met een week of twee Poetin en Zelensky rechtstreeks zouden onderhandelen, misschien met Trump erbij. En dat zij vredesgaranties zouden geven, met Amerikaanse steun. Dat was simpelweg allemaal niet, of niet helemaal, waar, waarmee ook de Europese verwachting werd verpulverd. De enige die wist wat hem te wachten stond en redelijk overeind bleef was Zelensky, want die begreep wat een eventueel Amerikaans-Russische vredesplan inhield en koesterde geen enkele verwachting. Evenals het Oekraïense volk, dat niet naar Washington keek, maar naar de eigen hemel, van waaruit de drones en raketten bleven neerdalen. Het Amerikaans-Russische plan was simpel: Rusland kreeg de Krim en de provincies Luhansk en Donetsk. En een garantie dat Oekraïne nooit lid zou worden van de NAVO, en dat er verkiezingen kwamen om het naziregime van Zelensky te vervangen door pro-Russische patriotten. Oekraïne mocht de provincies Zaporidja en Cherson, door de Amerikaanse onderhandelaar Witkoff met Orwelliaanse Newspeak ‘ruilgebieden’ genoemd, houden. Dus Oekraïne moest eigen grondgebied afstaan in wat een ‘ruil’ werd genoemd. Voor zover bekend, steunt Trump deze constructie. Zoals minister Rubio (buitenlandse zaken) zei: omwille van vrede moet je soms pijnlijke, oneerlijke concessies doen. De werkelijkheid is dat er helemaal geen vredesoverleg tussen Poetin en Zelensky in het verschiet ligt. Het komt wel, maar niet nu . Deze hele exercitie is aan het mislukken. Anders gezegd: er gebeurt niets onvoorspelbaars. Behalve dat allerhande regeringsleiders en analisten zich niet hebben gebaseerd op feiten maar op verwachtingen. En dus op illusies.See omnystudio.com/listener for privacy information.

14 aug. '25
'De handtekening van Poetin is niets waard'
Poetin en Trump gaan elkaar treffen in Alaska vrijdag om te praten over Oekraïne. Trump kondigde de ontmoeting vorige week nog groots aan, maar tempert inmiddels de verwachtingen ook al weer. Luister ook | Trump slecht voorbereid op gesprek Poetin, ‘desastreus beeld, improviseert er op los’ Volgens Rusland-expert Hubert Smeets is het belangrijk om te kijken of er ook andere dingen dan Oekraïne besproken worden. Bijvoorbeeld over het herstel van de economische en politieke betrekkingen. 'Dan zou Rusland de kans krijgen om de oorlogseconomie her op te bouwen.' 'Europa begint altijd vanuit een achterstand' Trump en Poetin praten niet me maar over Oekraïne. Europa staat erbij en kijkt ernaar, maar Europese leiders mochten van te voren nog wel even bellen met Trump. De Europeanen klonken optimistisch na dat gesprek. GroenLinks-PvdA-Europarlementariër Thijs Reuten ziet nog geen reden om optimistisch te zijn. Hij stelt dat Europa altijd begint vanuit een achterstand en dat nooit meer goed kan te maken. 'Dat vindt zijn oorsprong in het feit dat er geen gemeenschappelijk buitenlandbeleid is.' Luister ook | The Call: Trump en de Europeanen, deel 2See omnystudio.com/listener for privacy information.

13 aug. '25
Trump spreekt in cryptogrammen
Europa spartelt, Zelensky bungelt, Trump spreekt in cryptogrammen, en alleen Poetin leunt tevreden achterover. Hoe deze week ook afloopt, hij is de zwarte band judoka die alle spelers in het Oekraïense drama moeiteloos tegen de mat knalt. Hij wilde Trump ontmoeten en krijgt zijn zin. Hij wilde dat in de Russische oud-kolonie Alaska en krijgt zijn zin. Hij wilde geen Zelensky en krijgt zijn zin. Hij wilde geen Europa en krijgt zijn zin. Trump presenteert het als de Donald Show, maar het is de Vladimir Show. We weten wat Trump wil: een bestandlijn langs het huidige front, en alles rechts daarvan aan Rusland toewijzen, en alles aan de linkerkant aan Oekraïne. Niets nieuws, want dat wil hij al sinds zijn presidentscampagne. Volgens de Britse Telegraph is Zelensky wel bereid tot een territoriale concessie, maar niet van deze omvang. Er gaat een gerucht dat Poetin van de vier door hem geannexeerde provincies Luhansk en Donetsk wil houden, maar Zaporizja en Cherson wel wil opgeven. Wie het gelooft, mag zijn vinger opsteken. Het is bij het zielige af om te zien hoe Europa, inclusief het VK, maar exclusief Hongarije, probeert mee te praten. En Zelensky zijn land machteloos ziet verkwanselen. Wat trouwens de vraag oproept wie namens Europa met Trump zou moeten praten. Als ooit duidelijk was dat Europa geen leider heeft en feitelijk stuurloos is, dan is het nu. Een gezamenlijke verklaring luidde: ‘het Oekraïense volk moet de vrijheid hebben zelf over zijn toekomst te beslissen’. En ‘internationale grenzen mogen niet door geweld worden veranderd’. Geniale teksten, toch? Het grootste enigma is Donald Trump, een soort weerman die zijn verwachting dagelijks bijstelt. Eerst stond zijn plan als een huis: beetje grenscorrecties, een belofte dat Oekraïne geen NAVO-lid zou worden en hup, een paraaf eronder. Een dag later werd het ‘veel succes met de voortzetting van de oorlog, of ik kan misschien zeggen dat we een deal hebben’. Nog weer een dag later: ‘misschien moeten we maar zien wat eruit komt’. Zoals gezegd: Trump spreekt in cryptogrammen. Poetin gaat vast iets doen wat hij zelden doet: glimlachen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

7 aug. '25
‘Netanyahu rijdt op een blinde muur af’
Hoeveel druk er ook is op Israël om de oorlog te stoppen, zelfs van binnenuit. Premier Netanyahu lijkt van plan te zijn om heel Gaza in te willen nemen. Volgens Robert Serry, voormalig VN-gezant voor het vredesproces in het Midden-Oosten, neemt Netanyahu de vlucht naar voren met alle gevolgen van dien. 'Netanyahu rijdt op een blinde muur af.' Luister ook | Het drama in Gaza: ‘Als de oorlog stopt heb je nog geen pad naar vrede’ Serry sluit zich aan bij de oproep van voormalige spionnen van de Mossad en Shin Bet, die zeggen dat Netanyahu Israël op deze manier een strategische nederlaag gaat bezorgen. ‘Netanyahu is nu bezig om een onuitwisbare vlek op het zionisme en Israël aan te richten’. Daarnaast reageert Serry op de ontwikkelingen in Oekraïne. Poetin en Trump moeten elkaar ergens in de komende dagen gaan treffen, ook zou er een overleg met Zelensky moeten komen. Luister ook | EU stelt tegenmaatregelen op Amerikaanse heffingen uit: ‘Verdere escalatie voorkomen’ 'Europa staat stil sinds 1990' Europa leunt nog altijd erg op Amerika als het gaat om veiligheid, maar ook op het gebied van handel laten we ons de kaas van het brood eten, vindt oud-diplomaat Ron Keller. Volgens hem heeft de Europese Unie nu flinke hervormingen nodig. 'We zijn na 1990 stil blijven staan.' Keller wijst daarbij ook op de afnemende economische groei ten opzichte van Amerika. 'De Amerikaanse economie groeit drie keer zo snel. We zijn veel te verbrokkeld in Europa.’ Daarbij verwijst Keller naar de rapporten van de Italiaanse oud-premiers Draghi en Letta. Het grootste probleem zit hem volgens Keller in waar we naartoe willen met z'n allen in Europa. ‘Er is geen einddoel. Burgers hebben geen idee waar we naartoe gaan.’ Over de manier waarop Europa zich beter kan organiseren verschillen Keller en Europa-verslaggever Geert Jan Hahn van mening. Ze praten er samen over met Bernard Hammelburg.See omnystudio.com/listener for privacy information.

6 aug. '25
Nucleair broodje aap
Oorlog is een leugenfabriek. Een verstandige leidraad voor beleidsmakers en journalisten is om alles wat leiders en woordvoerders in een conflict zeggen te wantrouwen en te checken. Klinkt cynisch, maar zo is het allerminst bedoeld. Het voorbeeld van de week was Trumps mededeling dat hij ‘twee nucleaire onderzeeërs naar de regio’ heeft gestuurd als extra drukmiddel om Poetin vóór aanstaande vrijdag akkoord te laten gaan met een staakt-het-vuren in Oekraïne. Een broodje aap verhaal. In de eerste plaats zijn alle 71 Amerikaanse onderzeeërs nucleair. Dat wil zeggen dat ze niet, zoals vroeger, worden aangedreven door dieselmotoren, maar met kleine kerncentrales. Dat maakt ze muisstil en ze kunnen maanden op grote diepte onder water blijven. De Russen zijn nog niet zo ver : van hun 64 onderzeeërs zijn er 16 nucleair. Het zou kunnen dat Trump onderzeeërs bedoelde die kernwapens aan boord hebben, maar dat is dan de tweede denkfout, want die wapens hebben een actieradius van minstens 7.000 kilometer, dus die kunnen vanaf de Atlantische kust Moskou bereiken. Waarom zou je ze dan verplaatsen? De derde, en misschien wel meest absurde denkfout is dat de opperbevelhebber van de krijgsmacht – en dat is Trump – of wie dan ook uit de generale staf ooit ook maar iets zou zeggen over de locatie van onderzeeërs. Zij vormen, met hun formidabele slagkracht, een van de belangrijkste wapensystemen die de krijgsmacht heeft, juist – en vooral – omdat ze onzichtbaar zijn. In 2003 speelde zich voor het oog van de wereld een idiote scene af: de woordvoerder van Saddam Hoessein vertelde dat het Iraakse leger heldhaftig een Amerikaanse invasie afsloeg en het vliegveld nog stevig in handen had, terwijl we achter zijn rug de beelden zagen van de door Amerikanen ingenomen luchthaven. Die man ging de geschiedenis in als ‘Bagdad Bob’ of ‘Komische Ali’. Je moet er onherroepelijk aan denken als je die onderzeeër-onzin hoort. Nucleair broodje aap.See omnystudio.com/listener for privacy information.

30 jul. '25
Leugens en de hel van Gaza
In een oorlog, blijkt keer op keer opnieuw, is de waarheid het eerste slachtoffer. Dat heeft ermee te maken dat de vijand altijd moet worden afgeschilderd als verliezer en de eigen krijgsmacht als winnaar. Aangezien er in geen enkele oorlog in de moderne geschiedenis een echte winnaar is geweest, wordt het goedkoopste, en doorgaans zeer effectieve wapen ingezet: de leugen. Omdat objectieve middelen ontbreken om beweringen, bijvoorbeeld van woordvoerders, te toetsen, wordt de waarheid het product van emoties, en nauwelijks van feiten. De hel van Gaza is een voorbeeld, met de honger als trieste metafoor. Niemand van ons weet wat zich daar precies afspeelt, want onafhankelijke media mogen er niet in. Op X circuleert een hartverscheurende foto van een meisje met een metalen schaal, in een poging wat voedsel te scoren. De foto dateert uit 2014, op de grens van Iran en Syrië, en is van een Yazidi-meisje dat vlucht voor IS. Hier komen wat dagelijkse beweringen van deze tijd: -‘Er is voldoende voedsel’, zegt Israël, ‘maar als we het overdragen aan de VN, wordt het meteen gejat door Hamas of marktkooplui en voor woekerprijzen doorverkocht.’ De VN zegt: ‘Israël laat het voedsel niet door’, maar erkent dat veel wordt gestolen. -Israël schiet met scherp op mensen die zich verdringen bij distributiepunten. Israël zegt: ‘het zijn alleen waarschuwingsschoten’. Er zijn Amerikaanse huurlingen bij, een soort Amerikaanse Wagnergroep, die ook met scherp schieten, maar dat zijn formeel geen soldaten, dus daar let niemand op. Hamas schiet ook met scherp, maar ook daarvan hebben we geen bewijs. Behalve natuurlijk ooggetuigen en woordvoerders. Maar ja… -Israël en Amerika hebben samen een keten van distributiepunten opgezet, de Gaza Humanitarian Foundation, die verschillende locaties heeft. Die zijn bestormd door hongerige burgers, waarbij met scherp is geschoten. Onderzoek van de BBC aan de hand van schaarse beelden en forensisch materiaal maakt niet duidelijk wie nou precies op wie schoot. De VN en internationale hulporganisaties zijn mordicus tegen de GHF omdat die zelfstandig werkt. Dat is misschien niet tactisch, maar de wereld van hulporganisaties is een kliek van met elkaar overhoopliggende bazen en veldwerkers. En daar hebben Amerika en Israël geen zin in. Helpt het om in deze kluwen van opportunisme en leugens twee zeloten uit het Israëlische kabinet de toegang tot Nederland te ontzeggen? Of, zoals Frankrijk en 143 andere landen, alvast de staat Palestina te erkennen? Of moeten we hopen dat de Grote Roerganger Trump er zo genoeg van krijgt dat hij met zijn vuist op de Resolute Desk slaat en zegt: nou is het mooi geweest! Want dat helpt wél.See omnystudio.com/listener for privacy information.

17 jul. '25
Fors hoger EU-budget: ‘Je kan grote bedragen besparen als je het gezamenlijk uitgeeft’
Niet iedereen reageert even blij op het voorstel van de Europese Commissie voor de nieuwe begroting. De begroting moet omhoog van 1.200 naar 2.000 miljard. De één vindt dat te veel, maar voor D66-Europarlementariër Gerben Jan Gerbrandy gaat het niet ver genoeg. ‘Je kan grote bedragen besparen als je het gezamenlijk uitgeeft. Het moet veel efficiënter. Luister ook | 'Mot over handel kan verhoudingen binnen de NAVO beïnvloeden' Wat opvalt is dat er niet langer een eigen landbouwbudget is, één van de hoekstenen van de Europese samenwerking. Het wordt ondergebracht in een ander fonds en het bedrag gaat omlaag, maar lidstaten mogen wel zelf bepalen hoe ze dat dan inzetten, legt Europa-verslaggever Geert Jan Hahn uit. Ook wijst hij naar de bedenker van dit beleid, de Nederlandse oud-minister en oud-Eurocommissaris Sicco Mansholt. Gerbrandy vindt het een goede zaak dat het landbouwbudget omlaag gaat. ‘Voedselzekerheid is geen enkel probleem meer. Het inkomen van de boeren is nog niet altijd even veilig, daar is wel geld voor nodig, maar er zijn ook veel boeren die nu steun krijgen die dat niet nodig hebben.’ Lees ook | Nieuwe Oekraïense premier Svyrydenko denkt in oplossingen Oekraïne krijgt toch weer wapens van Trump Trump komt toch weer over de brug met wapens voor Oekraïne, maar Europa moet ze betalen. Ook dreigt Trump Poetin met sancties als hij niet over de brug komt en een deal met Oekraïne sluit vóór 1 september. Volgens commodore Frans Osinga, hoogleraar oorlogsstudies aan de Universiteit Leiden, zijn de toezeggingen van Trump niet in beton gegoten. Wel is hij nog hoopvol over de kansen van Oekraïne. Luister ook | Amerika Podcast Trump komt maar niet van Epstein af | Postma in Amerika Trump was deze week druk met het herschrijven van de geschiedenis. Zo kwam hij met een eigen uitleg over de Epstein-files. Zijn versie moet alle onrust onder zijn eigen achterban in de kiem smoren. Maar dat lukt nog niet echt. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

16 jul. '25
Trump en ‘the art of the deal’
Je kunt bij zoiets absurds als het plan van Donald Trump voor wapenleveranties aan Oekraïne vol op het orgel gaan en vragen welk printje in zijn hersenen los zit, of je kunt victorie blazen en net doen alsof je dolblij en dankbaar bent. De weg van de diplomatie, dus, en daarvoor heeft de NAVO gekozen – Mark Rutte voorop. De constructie die Trump heeft bedacht komt neer op een soort parallelle import van wapens. Amerika produceert ze en verkoopt ze aan Europese landen, met een factuur van het Pentagon, en die Europese landen geven de wapens dan aan Oekraïne. Daar zitten batterijen Patriots bij, maar ook munitie en waarschijnlijk raketten voor de lange afstand. Quasi-parallelle importtruc Waarom levert Amerika de wapens niet rechtstreeks, en dan de factuur naar ons? Omdat het beëindigen van Amerikaanse steun aan Oekraïne al tijdens zijn campagne een speerpunt was. Deze quasi-parallelle importtruc valt daarbuiten. Tot verontwaardiging van fanatieke isolationisten als Steve Bannon en Marjorie Taylor Greene die woedend zijn. Geen hulp aan Oekraïne is geen hulp aan Oekraïne, zeggen ze. Amerikaanse wapenindustrie Waarom gaat de factuur naar ons? Omdat Trump zich niet alleen aan zijn belofte houdt geen cent meer aan Oekraïne uit te geven, maar omdat met de nieuwe wapenleveranties een stevige duit naar de Amerikaanse wapenindustrie stroomt. Aan het Oekraïense drama kan je op die manier miljarden verdienen en een hoop banen creëren. En omdat de meeste NAVO-lidstaten akkoord zijn gegaan met Trumps 5-procentsnorm, waaronder ook hulp aan Oekraïne valt, kunnen de Europeanen het volgens hem best betalen. Waarbij hij vergeet dat die verhoging van de defensielasten over een periode van tien jaar wordt ingevoerd, terwijl de aankoop van materieel voor Oekraïne onmiddellijk begint. Dankbaar Eigenlijk moeten we Poetin dankbaar zijn, want door diens weigering op Trumps bestandsvoorstel in te gaan, is Vladimir Vladimirovich plotseling geen inspirerende vriend meer, maar een praatjesmaker die bullshit verkoopt. Dus krijgt die 50 dagen om zich te bedenken en anders komen er nieuwe, draconische sancties, tot misschien wel 500 procent, inclusief voor Russische olieklanten als India en China. Alsof die zich laten intimideren. Kortom, verdien aan je vrienden, en kies die aan de hand van de vraag hoe de pet van je vijand staat. Of zoals Trump het zelf noemt: the art of the deal.See omnystudio.com/listener for privacy information.

10 jul. '25
'Mot over handel kan verhoudingen binnen de NAVO beïnvloeden'
De onderhandelingen met de VS over een handelsdeal blijven doorgaan nu Trump de deadline heeft uitgesteld naar 1 augustus. Toch kan een handelsoorlog ook gevolgen hebben voor onze veiligheid, zo duidt Anna van Zoest, directeur van de Atlantische Commissie en oud-diplomaat in deze BNR De Wereld die vrijwel geheel over onze relatie met Trump gaat. Luister ook | 'Het was naïef en te vroeg om sancties tegen Syrië op te heffen' Door die spanningen bibberen andere landen voor Trump en probeert iedereen hem te pleasen. Van Zoest snapt dat: 'Onze relatie met Amerika is gewoon erg ongelijk verdeeld. En we zien dat het wel effectief is om Trump op deze manier te benaderen.' Toch denkt Van Zoest dat we ons ook weer niet te klein moeten maken. 'Amerika heeft ook strategische belangen bij ons.' Lees ook | Trump is klaar met Poetin, sancties Rusland steeds waarschijnlijker Oekraïne krijgt toch wapens Opmerkelijk is dat Trump deze week toch besloot om Oekraïne van nieuwe wapens te voorzien. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn ziet dat de zorgen groot zijn nu Oekraïne zo bestookt wordt met raketten en drones door Rusland. Hij sprak daarover met minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp, die op de grote conferentie voor de wederopbouw van Oekraïne is die in Rome plaatsvindt. Lees ook | Musks politieke avontuur doet Tesla onder ‘magische grens’ van 1.000 miljard dollar duiken Trump en zijn MAGA-kikkers Trump moet zijn MAGA-kikkers in de kruiwagen zien te houden. Dat lijkt hem te lukken met de One Big Beautiful Bill. Toch is er één kikker uitgesprongen. Elon Musk richt zijn eigen partij op. Hoe kijken de Amerikanen hier naar en naar het handelen van Trump? Daarover Amerikanist Koen Petersen. Luister ook | Amerika Podcast Trump wil ook wel eens zwijgen | Postma in Amerika Trump roept van alles, maar hij blijkt ook wel eens niet over iets te willen praten. Namelijk over de 'zogenaamde' cliëntenlijst van Jeffrey Epstein. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.