Beter | BNR

Nieuw jaar, nieuwe kansen. Dit is toch vaak hét moment voor veel Nederlanders om hun eigen leven eens even onder de loep te nemen: wat gaat er goed, en wat wil ik veranderen?  De helft van de Nederlanders is té zwaar en dat aantal loopt alleen maar op, blijkt uit onderzoek van het RIVM. Dat dit leidt tot steeds grotere gezondheidsproblemen en DUS tot een verdere groei van zorgkosten, is iets waar we maar liever niet over nadenken. Afslankmiddelen zoals Ozempic zijn een revolutionaire stap voorwaarts, maar het is belangrijk om ze met zorg en verstand te gebruiken. Want zoals altijd geldt: voorkomen is beter dan genezen.  Nina van Dungen praat erover met Edo Aarts, obesitas-specialist bij de Allurion kliniek  en Liesbeth van Rossum, internist in het Erasmus MC in Rotterdam, hoogleraar obesitas en voorzitter van het partnerschap Overgewicht Nederland  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hij was minister van financiën, bestuursvoorzitter van het VU Medisch Centrum en nu is hij bestuursvoorzitter van zorgverzekeraar Menzis. Wouter Bos kent alle posities aan de onderhandelingstafel in de zorg. Hoe kijkt hij naar de manier waarop VWS nu bestuurd wordt? Bezuinigingen op preventie, het verlagen van het eigen risico en het uiteenvallen van het Integraal Zorg Akkoord.  In deze afleveringen blikt Nina van den Dungen met Wouter Bos terug op de zorg in 2024. Het jaar waarin we een nieuwe zorgminister kregen, streekziekenhuizen bijna omvielen, en AI het buzzword is waarmee de zorg gered moet worden.   Amateuristisch bestuur Om de onderwijsbegroting rond te krijgen bezuinigt dit kabinet, met hulp van een aantal oppositiepartijen, op de VWS-begroting. Met name de bezuiniging die bedoeld was als een bezuiniging op het salaris van medisch specialisten, maar uitpakte als een bezuiniging op de medisch specialistische zorg, stuitte op veel verontwaardiging. Ook bij Bos: 'De bezuinigingen op VWS zijn een wanproduct. Ze maken begrotingen zonder enige kennis van zaken. Het is amateuristisch.' Den Haag doet net alsof het iets kan zeggen over de salarissen van medisch specialisten, en dat is helemaal niet zo, legt Bos uit.  Innovatie In BNR Beter klaagden ondernemers (aflevering 40), onder wie Philips-ceo Roy Jakobs (aflevering 46), dat innovaties de Nederlandse zorg niet of erg laat bereiken. Bos ziet dat anders. 'Volgens mij is er veel innovatie in de zorg. Jakobs heeft ook een commercieel belang, hij wil verkopen en hij verkoopt veel mooie dingen, die we in elk ziekenhuis terugvinden. Ik weet niet helemaal zeker wat exact zijn probleem is. Het grote probleem vind ik vooral dat er al heel veel is, en dat het nog niet overal geïmplementeerd wordt. Wat werkt opschalen naar landelijke dekking, dat gaat hier veel te traag.' Dat komt volgens Bos doordat we in Nederland een sterk gedecentraliseerde zorg hebben. In het VK, dat veel centraler georganiseerd is, komen innovaties veel sneller op de markt.  Streekziekenhuizen Het afschalen van de Zuyderland Topklinisch Ziekenhuis stuitte op veel (politieke) weerstand. Streekziekenhuizen zouden open moeten blijven, terwijl de afschaling van het ziekenhuis vooral een centralisering is van specialisten (luister hierover aflevering 36). Bos: 'Ik vond dat David Jongen (bestuursvoorzitter Zuyderland, red.) groot gelijk had.’ Er is schaarste aan personeel. Dan moet je die mensen slim inzetten. Wat openblijft en wat dicht gaat, dat is een vraag die door het hele land speelt. Ook in Groningen en Drenthe, waar Menzis de grootste zorgverzekeraar is, zullen ziekenhuizen taken moeten verdelen. Niet elk ziekenhuis kan alles blijven doen. 'En de pogingen om kinderhartchirurgie te centraliseren laten zien hoe moeilijk centralisatie is.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Philips zit in crisis, zei hun CEO Roy Jakobs twee jaar geleden. Is die crisis inmiddels voorbij? En hoe kijkt hij naar de crisis in de Nederlandse gezondheidszorg? Het grootste gezondheidstechnologiebedrijf van Nederland, Philips, heeft een paar zware jaren achter de rug, met als dieptepunt de apneu-affaire. Maar na een schikking in de Verenigde Staten kan het bedrijf nu weer vooruit kijken. Waar liggen de kansen in de med-tech-sector? En welke rol wil Philips pakken in het oplossen van de crisis in de gezondheidszorg?   Nina van den Dungen interviewt Roy Jakobs, sinds oktober 2022 de CEO van Philips.See omnystudio.com/listener for privacy information.

1 op de 7 jongeren krijgt jeugdzorg. Terwijl dat pakweg 25 jaar geleden nog 1 op de 27 was! Dat is nogal een stijging. Volgens de kersverse hoogleraar Levi van Dam hebben jongeren nu niet méér problemen dan toen. Sterker nog: veels te veel jongeren doen onnodig een beroep op zorg.   Te gast zijn Levi van Dam, bijzonder hoogleraar Veerkrachtig Opgroeien, aan de Universiteit van Amsterdam en Lisa Westerveld, Tweede Kamerlid voor GroenLinks-PvdA. En al jaren één van de grootste voorvechters van betere jeugdzorg. Fijn dat je er bent!   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Miljoenen mensen hebben migraine. En er wordt hard gewerkt aan oplossingen: van het voorspellen wanneer een aanval komt, via nieuwe medicijnen tot een implantaat om het te voorkomen.  Te gast zijn Gisela Terwindt, hoogleraar neurologie bij het LUMC. En Mark van de Ruit, universitair docent bio-mechanical engineering bij de TU Delft. Samen werken ze aan een hoofdpand die met 10 minuten meten per dag kan voorspellen of je migraine krijgt of niet. Want er zijn allerlei medicijnen tegen migraine, maar die zijn of altijd of als je al hoofdpijn hebt. En er zijn nog meer innovaties: speciale botox-behandelingen, operaties en implantaten. Luister de hele aflevering om te horen wat er allemaal mogelijk is. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een kwart van de Nederlanders is bang om naar de tandarts te gaan. 4 procent is zelfs zo bang dat ze hun tanden liever laten wegrotten dan dat ze naar de tandarts gaan. Hetzelfde geldt voor prikangst. Zo'n 20 tot 30 procent van de wereldbevolking is bang voor naalden. Onder kinderen loopt dat zelfs op tot 50 procent.     Gelukkig is er aan beide angsten iets te doen. Er zijn effectieve therapieën, behandeling met VR-brillen en er wordt gewerkt aan een naaldloze injectie.     Nina van den Dungen praat erover Ad de Jongh, psycholoog, angsttandarts en hoogleraar verbonden aan het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam, het ACTA. En met Lea Milovich, CEO en co-founder van de med-techonderneming FlowBeams, die de naaldloze injectie ontwikkeld.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Engeland had 15 jaar eerder een vaccin voor het rota-virus dan Nederland. 15 jaar! Waar dat verschil door komt, dat bespreekt Nina van den Dungen met gezondheidseconoom Maarten Postma (RUG) en infectioloog Eric van Gorp (Erasmus MC).  Is Nederland voorzichtig of gierig? 'Toch wel gierig', zegt Postma. 'Maar ook voorzichtig, eigenlijk is beide een goede samenvatting'.  Nederland wil namelijk uit en te na weten of een vaccin veilig en effectief is. Daarbij varen wij op andere landen die vaccins veel sneller invoeren. Want zo hebben we niet alleen kennis uit de klinische setting, maar ook real life data. Oftewel wij voeren het pas in als andere landen al hebben bewezen wat een vaccin in de werkelijkheid te weeg brengt bij de bevolking.  En levert dat ons iets op? 'Erg weinig', stelt Postma wederom. Hij rekent voor dat elke euro die je als land uitgeeft aan een vaccin negen euro oplevert.  Ouderen mensen Een laatste argument dan: veel vaccins zijn bedoeld voor ouderen, 65-plussers. Die werken vaak niet meer. Hoeveel levert vaccineren daar dan nog op? En als het over echt oude mensen gaat, 80-plussers, zou je ook kunnen zeggen: je moet toch érgens aan dood gaan?  'Natuurlijk'. Van Gorp is realistisch. 'Het gaat erom hoe ga je dood?' Met een vaccinatie wordt de kans kleiner dat je na een infectie heel lang doorleeft met een verminderde kwaliteit van leven. Donderdag 21 november debatteert de Tweede Kamercommisise voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport over vaccins en breder over medische preventie. Zou zij ook een heldere kosten-baten analyse maken? See omnystudio.com/listener for privacy information.

Maar liefst één op de vijf mensen krijgt ooit dementie. Onder vrouwen zelfs één op drie! In 2040 hebben een half miljoen mensen in Nederland dementie, blijkt vandaag uit de Dementiemonitor van Alzheimer Nederland en Nivel die vandaag verscheen.   Het is al doodsoorzaak nummer één in Nederland en dat is nog maar het topje van de ijsberg. Want heel veel mensen overlijden aan indirecte gevolgen van dementie zonder dat de arts die de dood vaststelt de link met dementie herkend.  Er wordt al jaren gewerkt aan het beter begrijpen van deze ziekte en het vinden van een geneesmiddel. In Amerika lijken ze al een behandeling te hebben. Namelijk: brainwashing. Met een medicament wordt het afweersysteem in de hersenen aangesproken waardoor de 'slechte eiwitten' uit de hersenen gespoeld kan worden. Er zijn echter twee problemen met deze behandeling: één is dat de symptomen van de patiënt na deze behandeling niet minder worden, en twee dat het een enorm risicovolle behandeling is. Je kan er hersenbloedingen van krijgen en er zelfs aan overlijden. Dat is ook de reden waarom deze behandeling niet in Europa aangeboden wordt.  Een andere manier van hersenspoelen is gebruik maken van de natuurlijke spoeling die de hersenen al vier keer per dag doen, via het hersenvocht. Geriater Jurgen Claassen van het Radboud UMC doet hier onderzoek naar.  Totdat er een geneesmiddel is, zit er weinig anders op dan proberen de vergeetziekte te voorkomen. Kay Deckers van het Maastricht UMC+ onderzoekt de risicofactoren van dementie. Het is het gebruikelijke riedeltje: gezond eten en meer bewegen. Beide helpen bij het onderhouden van de bloedvaten die essentieel zijn voor gezonde hersenen.  Maar er Deckers vond nog meer interessante beschermende factoren tegen dementie. Nieuwsgierig? Luister de hele aflevering en ontdekt wat jij kan doen tegen dementie. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De huisartsenzorg staat onder hoge druk. Er zijn steeds minder huisartsenpraktijken, duizenden mensen hebben überhaupt geen huisarts en door het afschalen van de ziekenhuiszorg naar de huisarts is de werkdruk voor huisartsen flink toegenomen.  Huisartsen en ondernemers Bernard Leenstra en Maarten Timmers proberen beide op hun eigen manier de huisartsenzorg te verbeteren. Meer zorgen voor elkaar Met een netwerk van burgerhulpverleners hoopt Leenstra het werk van de huisartsen te verlichten. Burgers die zich hiervoor hebben aan gemeld kunnen in de toekomst een berichtje krijgen dat iemand in de buurt hun hulp nodig heeft. Nu is er al zo'n netwerk voor reanimatie, genaamd burgerhulpverlening. Maar als de hulpvragen uitgebreid kunnen worden naar bijvoorbeeld het oprapen van een oudere die gevallen is, of het ophalen van medicatie voor je buren, dan kan dit netwerk ook uitgebreid worden. Leenstra verwacht dat zich miljoenen mensen gaan aanmelden hiervoor. 'Het moet normaal worden dat we voor elkaar zorgen.' Minder administratie door AI Timmers gooit het over een ander boeg. Hij heeft een AI ontwikkeld die meeluistert met huisartsenconsulten. De AI verstaat zelfs het meest onverstaanbare gemompel, schrijft het consult uit, vat het samen in het patiëntendossier, geeft de huisarts automatisch de benodigde richtlijnen en de patiënt de benodigde informatiefolders. De huisarts zelf hoeft niet meer mee te tikken met een consult, maar kan de patiënt aankijken en is met een klik klaar met het consult. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Steeds meer mensen vragen medische hulp bij het krijgen van een kind. Een op de zes stellen ervaart vruchtbaarheidsproblemen. Uit de laatste cijfers uit 2021 blijkt dat 1 op de 30 kinderen ontstaat vanuit een IVF-traject. En dat aantal stijgt elk jaar. Als je eenmaal in een IVF-traject zit, dan is de stap naar een genetische test van het embryo ook kleiner. Maar waar kán je eigenlijk op testen? En hoe kan je het gezondste embryo selecteren?  Snelle test  Maastricht UMC+ heeft een van de meest geavanceerde klinieken voor embryo-selectie. Zij hebben net een nieuwe techniek ontwikkeld waarmee je erfelijkheidsonderzoek vier keer sneller kunnen uitvoeren. In plaats van een onderzoek dat een tot twee jaar duurt kan hetzelfde genetische onderzoek nu in zes maanden. Dat komt omdat ze niet meer een specifieke test maken per stel, maar starten met een generieke test en alleen naar de afwijkingen kijken.  Terugplaatsing Ook in het Radboud UMC wordt de IVF behandeling verfijnd. Daar ontdekten ze dat embryo's op dag vijf terugplaatsen beter kansen per embryo geeft dan terugplaatsen op dag drie. De embryo's die het namelijk niet zouden redden overlijden tussen dag drie en vijf. Het is al in veel klinieken gangbare praktijk om pas bij dag vijf terug te plaatsen, maar nu is er ook echt wetenschappelijk bewijs voor.  In deze uitzending hoor je Malou Heijligers, klinisch geneticus van het Maastricht UMC.+ en Simone Cornelisse, fertiliteitsarts bij het Radboud UMC. See omnystudio.com/listener for privacy information.