Beter | BNR

Een hersentumor herkennen binnen anderhalf uur, terwijl de patiënt nog op de operatietafel ligt? Tot voor kort duurde zo’n diagnose vaak weken, maar met de AI-tool Sturgeon kan dit nu razendsnel. Dat betekent dat chirurgen hun behandelplan direct kunnen aanpassen en mogelijk een tweede operatie kunnen voorkomen. In deze aflevering van BNR Beter spreekt Nina van den Dungen met Jeroen de Ridder, hoogleraar bioinformatica aan het UMC Utrecht en een van de ontwikkelaars van Sturgeon. Hij legt uit hoe deep learning het algoritme in staat stelt om snel en betrouwbaar een diagnose te stellen. Ook schuift Niek Maas aan, hij is klinisch patholoog bij het Erasmus MC en LUMC. Niek vertelt hoe AI zijn werk als patholoog verandert: een concurrent of juist een waardevolle assistent? Daarnaast gaat redacteur Stijn Goossens langs in het Prinses Máxima Centrum, waar neurochirurg Eelco Hoving uitlegt waarom deze technologie zo belangrijk is voor zijn werk als neuro-oncoloog, en hoe het impact heeft op de behandeling van kinderkanker. Ook laat Assistant Professor Carlo Vermeulen in het lab van het UMC Utrecht zien hoe Sturgeon precies te werk gaat. Redactie door Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De zorgsector digitaliseert razendsnel, en daarmee groeit niet alleen de efficiëntie, maar ook de dreiging van cyberaanvallen. Hoe kwetsbaar is de Nederlandse zorg voor hackers en datalekken? Hoe voorkom je dat patiëntgegevens op straat komen te liggen of een ziekenhuis stilvalt door ransomware? In deze aflevering van BNR Beter bespreekt presentator Meindert Schut de digitale gevaren en oplossingen met drie experts: • Bianca Rouwenhorst, CIO en directeur informatiebeleid bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) • Wim Hafkamp, directeur van Z-CERT, het expertisecentrum voor cybersecurity in de zorg • Anat Fuldauer, functionaris gegevensbescherming bij SIGRA, een koepelorganisatie voor zorginstellingen in Noord-Holland Cyberdreiging in de zorg is een groeiend probleem: zorginstellingen krijgen dagelijks te maken met cyberaanvallen. Wim Hafkamp waarschuwt: “We hebben ziekenhuizen in Europa wekenlang plat zien liggen na een hack. Dat kan levensbedreigend zijn." Bianca Rouwenhorst benadrukt dat een nieuwe cyberwet zorginstellingen verplicht om incidenten te melden, zodat de sector beter voorbereid is. Z-CERT publiceerde recent een dreigingsbeeld voor de zorg.  "Daarin lees je terug dat de dreiging de afgelopen drie jaar niet is afgenomen, en dat er nieuwe trends zijn zoals geavanceerde phishing," zegt Wim Hafkamp. Maar waar zit de grootste kwetsbaarheid? Volgens Anat Fuldauer is dat nog altijd de mens zelf. "Mensen kijken liever naar kansen, dan naar risico's. Dat moet meer in balans zijn." Bewustwording en trainingen moeten daarom net zo’n grote rol spelen als technische beveiligingsmaatregelen. Redactie door Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Steeds meer mensen kiezen voor digitale therapie: videobellen met je therapeut vanuit je eigen huis, op een zelfgekozen moment. Dit biedt een oplossing voor lange wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg, maar hoe effectief is het eigenlijk? In deze BNR Beter hoor je waarom steeds meer mensen kiezen voor een videobelgesprek met de therapeut en of dat ook zijn vruchten afwerpt. Guido Williams is klinisch psycholoog en zelf digitale therapeut voor het online platform LMCare. Hij vertelt over de positieve reacties die zijn clienten hebben op het digitale behandeltraject. Clienten worden bij LMCare meerdere keren per week gesproken, via een videoverbinding. "Wij doen 200 consulten per dag. Door vaker korte sessies te doen, kunnen we de behandelduur halveren," zegt Williams.  Juliët Holtschlag is beleidsadviseur digitalisering bij patiëntenorganisatie MIND. Volgens Juliët moet de effectiviteit en ervaring van een cliënt centraal staan, niet de digitalisering als doel: "Digitale zorg wordt vaak gemotiveerd vanuit kostenbesparing en efficiëntie. Maar hoe bewaken we de kwaliteit en de behoefte van de cliënt?" Redacteur Stijn Goossens onderzocht in een korte reportage hoe het is om een EMDR-therapie te volgen via het online platform WeMind van Moovd. Mede-oprichter Menno Kamphuis liet hem in zien hoe een therapeut in de digitale omgeving handvatten heeft om de cliënt te helpen bij het verwerken van trauma's en andere stoornissen.  MIND deed samen met Patiëntenfederatie Nederland onderzoek bij haar achterban en concludeert dat cliënten in de ggz het gebruik van digitale zorg vooral waarderen als aanvulling op de behandeling. Opvallend was dat apps en chatgesprekken het meest positief beoordeeld worden, terwijl videobellen het minst gewaardeerd wordt. Holtschlag: "De meeste mensen in ons onderzoek zien kansen voor digitale zorg, maar dan wel in combinatie met persoonlijk contact." Digitale therapie maakt het ook mogelijk om data te verzamelen en direct in te zetten bij de therapie. Sommige aanbieders gebruiken AI om gesprekken automatisch te transcriberen en samenvatten, waardoor therapeuten minder tijd kwijt zijn aan administratie. Dit roept echter vragen op over privacy en transparantie. “Wat doet het met cliënten als ze weten dat een AI-systeem meeluistert?” vraagt Holtschlag zich af. Williams ziet vooral voordelen: “Cliënten geven juist aan dat ze het fijn vinden dat de therapeut volledige aandacht voor hen heeft in plaats van mee te schrijven.”  Wil je meer weten over digitale zorg en hoe het de GGZ verandert? Luister dan naar deze aflevering van BNR Beter!  Redactie en reportage door Stijn GoossensPresentatie door Nina van den DungenSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering van BNR Beter hoor je hoe Nederland sneller kan inspelen op medische innovaties en welke oplossingen er zijn om patiënten sneller toegang te geven tot levensreddende medicijnen. Nieuwe medicijnen tegen kanker zijn in Nederland vaak pas laat beschikbaar, terwijl patiënten in onze buurlanden soms al maanden eerder toegang hebben. Waarom duurt het hier zo lang? Hoe kunnen we de toelating van innovatieve geneesmiddelen versnellen zonder in te boeten op veiligheid en kostenbeheersing? Na goedkeuring van nieuwe medicatie door de Europese Medicijnenautoriteit (EMA) volgt in Nederland vaak nog een langdurige beoordeling voordat een medicijn wordt toegelaten tot de basisverzekering. Dat levert soms een flinke prijsverlaging op – gemiddeld 45% – maar betekent ook dat patiënten lang moeten wachten op potentieel levensreddende behandelingen, terwijl het in buurlanden vaak wel al beschikbaar is. “Als er een geneesmiddel is dat jouw kanker kan behandelen, maar je er in Nederland niet voor in aanmerking komt, is dat niet uit te leggen,” zegt Frank Baas, belangenbehartiger bij Hematon. Volgens hem duurt het gemiddeld 400 dagen in Nederland tot een innovatief medicijn wordt toegelaten. Arnoud Huisman, CEO van Oncode Accelerator, pleit voor meer samenwerking tussen publieke en private partijen om de overgang van laboratoriumonderzoek naar klinische toepassingen te versnellen. “We moeten van een versnipperde aanpak naar een Europees systeem waarin innovatieve geneesmiddelen sneller en eerlijker worden verdeeld.” Ook Ester in ’t Groen, medisch directeur bij Johnson & Johnson Innovative Medicine, ziet kansen in parallelle goedkeuringsprocessen, zodat patiënten niet onnodig lang hoeven te wachten. Wat zijn de grootste knelpunten in het Nederlandse toelatingsbeleid? Hoe werkt de zogenoemde ‘sluis’, en waarom leidt dit tot extra vertraging? En hoe kunnen we de kosten van geneesmiddelen eerlijk verdelen zonder dat patiënten daaronder lijden? Te gast in deze aflevering: • Ester in ’t Groen, medisch directeur bij Johnson & Johnson Innovative Medicine Nederland. • Arnoud Huisman, CEO bij Oncode Accelerator. • Frank Baas, voorzitter commissie belangenbehartiging bij patiëntenorganisatie Hematon.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor het eerst mag in Nederland een MRI-scanner met een magneetsterkte van 7 Tesla gebruikt worden om patiënten te scannen. Daarmee wordt het mogelijk om mensen met parkinson beter te helpen met diepe hersenstimulatie. 'Ik kan veel beter zien waar ik in de hersenen moet zijn,' aldus neurochirurg Maarten Bot. De MRI-scanner staat al tien jaar bij het Spinoza Instituut in Amsterdam, maar mocht tot nu toe enkel voor onderzoeksdoelen gebruikt worden. Sinds december is de scanner van het Spinoza Centrum als eerste ultrasterke MRI-scanner van Nederland goedgekeurd voor klinisch gebruik. Die klinische certificering werd 'in-house' gedaan, vertelt Wietske van der Zwaag, hoofdonderzoeker bij het Spinoza Centrum. Daardoor kunnen artsen huis het hele land hun patiënten nu met deze scanner scannen. Maarten Bot, neurochirurg bij de Amsterdam UMC, gebruikt de scanner voor het visualiseren van de hersenen bij mensen met Parkinson: 'Ik moet op zoek naar een hele kleine koffieboon, dat kan met deze scanner een stuk beter.'  In deze aflevering van BNR Beter hoor je waarom het zo belangrijk is dat deze scanner nu klinisch gecertificeerd is en hoe die 7 Tesla magneetsterkte zich vergelijk met andere krachtigere en minder krachtige MRI-scanners.  Te gast in deze aflevering: Wietske van der Zwaag, hoofdonderzoeker bij Spinoza Centrum en verbonden aan het Nederlands Herseninstituut.  Maarten Bot, neurochirurg bij het Amsterdam UMC, helpt mensen met Parkinson door middel van diepe hersenstimulatie. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De meeste innovaties in de zorg zijn onvoldoende gericht op de juiste doelgroep: patiënten en verpleegkundigen. Dat stelt innovatiestrateeg in de zorgsector Lucien Engelen op het ICT&Health congres in Maastricht. 'Het kost veel tijd en geld om een innovatie naar de markt te brengen in de zorg,' aldus Engelen. Nina van den Dungen spreekt met Lucien Engelen tussen de ondernemers en zorginstellingen die hun innovaties tonen tijdens de ICT&Health beurs. Volgens de innovatiestrateeg is de zorgmarkt groot, dus is er zeker ruimte voor meer technologische oplossingen. Maar die oplossingen moeten wel een 'echt probleem' oplossen, vindt Engelen. Volgens Maurice Magnée, lector gezondheidszorginnovatie aan de HAN Hogeschool en oprichter van iXperium Health, is er nog een tweede probleem: veel jonge zorgprofessionals die net afgestudeerd zijn, kunnen niet goed omgaan met nieuwe technologische toepassingen. 'Veel studenten in de gezondheidszorg worden te klassiek opgeleid,' constateert Magnée.  De angst dat technologie zoals AI de banen van zorgprofessionals overneemt is ongegrond, vertelt Magnée. Technologie is een tool om betere zorg te kunnen bieden, maar er zullen altijd mensen nodig blijven. Het werk wordt vooral gemakkelijker.  Nina spreekt op het ICT&Health congres verder nog met: Wil Wintjes van SafetyTrancer over een alarmknop met locatiedetectie voor ouderen (en zorgverleners) Marcel Suderée van Sananet over een digitale coach Joost Stultiens van Maastricht UMC+ over AI-visualisaties van het Prosper Innovatielab See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met de strengere handhaving op schijnzelfstandigheid die sinds begin dit jaar geldt, is het ineens een stuk lastiger geworden om ZZP'er te zijn in de zorg. Welke gevolgen zien we nu al? En in hoeverre brengt dit de zorgsector in de problemen? Dat hoor je in deze aflevering van BNR Beter.  Nina van den Dungen spreekt met erover Theo van Uu, directeur van Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) en René Dongelmans, voorzitter van de Vereniging Zelfstandig Ondernemers in de Zorg (VZOZ).  Volgens Dongelmans is een groot deel van de freelancers in de zorg juist klaar met de slechte arbeidsvoorwaarden die door werkgevers worden aangeboden. Zelf maakte hij daarom een tijdje terug ook de overstap naar het freelance werk. Volgens Dongelmans kun je al zzp'er veel beter bepalen hoe je werk en privé in balans houdt, welk salaris het beste past bij de arbeid en ben je niet afhankelijk van allerlei onnodige regels.  Van Uum ziet als directeur van VGN wel degelijk een belangrijk rol voor freelancers in de zorg, bij piekdrukte en bij specifieke zorg. Volgens hem zijn zorgorganisaties op zoek naar een goed aanbod om freelance zorgpersoneel weer werk te bieden in dienst. Hij waarschuwt voor hogere kosten in de zorg als veel zzp'ers zich laten detacheren via externe partijen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederlanders zijn onvoldoende voorbereid op noodsituaties, zoals een conflict of natuurramp. Dat stellen het Rode Kruis en Nederlands Instituut voor Publieke Veiligheid (NIPV) in het radioprogramma BNR Beter. 'De eerste uren is het belangrijk dat je weet hoe je moet handelen'. Slechts één op de vijf Nederlanders heeft wel eens een EHBO-cursus gevolgd, blijkt uit cijfers van het Rode Kruis. Medische vaardigheden maken je veel weerbaarder als noodhulp niet zomaar beschikbaar is, vertelt Hoofd Nationale Hulpverlening Suzanne Segaar in het radioprogramma BNR Beter. 'In de Tweede Wereldoorlog waren er veel meer medische vrijwilligers, met bredere competenties.' In tegenstelling tot Noord-Europese landen en Oost-Europese landen worden Nederlandse burgers niet opgeleid met kennis over noodsituaties. Dat moet veranderen nu het nog kan, vindt directeur van het NIPV IJle Stelstra. Hij roept het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap op om het curriculum op basisscholen daarop aan te passen. 'Je moet van jongs af aan leren dat dit ook een onderdeel is van de samenleving'. Volgens Michel Dückers, bijzonder hoogleraar Crises, Veiligheid en Gezondheid aan de Rijksuniversiteit Groningen, zie je in landen die gewend geraakt zijn aan vrede, welvaart en goede zorg een soort kwetsbaarheidsparadox: 'Bij welvarende landen zie je meer mentale problemen en minder bereidheid om het land te verdedigen.' Het NIPV heeft een WeerbaarNL-platform gelanceerd om de diverse initiatieven in Nederland op het gebied van veiligheid en zelfredzaamheid met elkaar te verbinden. Zodat kennis gedeeld kan worden en partijen elkaar weten te vinden. 'We moeten in kaart brengen welke capaciteiten we in huis hebben en wat nog nodig is'. In deze aflevering hoor je: Suzanne Segaar, Hoofd Nationale hulpverlening bij het Nederlandse Rode Kruis IJle Stelstra, Algemeen Directeur Nederlands Instituut Publieke Veiligheid  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er zijn enorm veel innovaties die kunnen meten hoe wij werken. Van sensoren in het gebouw die temperatuur en lichtintensiteit meten, tot en met sensoren in de bureaustoelen. Dat bespreken we vandaag bij BNR Beter.  Kan vitaliteit op de werkvloer een wapen zijn tegen stress en burn-outs? We bespreken vandaag vitaliteit op de werkvloer en hoe bedrijven daarmee omgaan in tijden van immense personeelstekorten. Want hoe helpen innovaties, zoals een slimme paddenstoel werknemers gezond, gemotiveerd en gelukkig te houden?  Nina van Dungen praat met Marieke van Beurden, general manager bij de Workplace Vitality Hub en Lisette van Breugel Co-CEO van Arbo UnieSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Nieuw jaar, nieuwe kansen. Dit is toch vaak hét moment voor veel Nederlanders om hun eigen leven eens even onder de loep te nemen: wat gaat er goed, en wat wil ik veranderen?  De helft van de Nederlanders is té zwaar en dat aantal loopt alleen maar op, blijkt uit onderzoek van het RIVM. Dat dit leidt tot steeds grotere gezondheidsproblemen en DUS tot een verdere groei van zorgkosten, is iets waar we maar liever niet over nadenken. Afslankmiddelen zoals Ozempic zijn een revolutionaire stap voorwaarts, maar het is belangrijk om ze met zorg en verstand te gebruiken. Want zoals altijd geldt: voorkomen is beter dan genezen.  Nina van Dungen praat erover met Edo Aarts, obesitas-specialist bij de Allurion kliniek  en Liesbeth van Rossum, internist in het Erasmus MC in Rotterdam, hoogleraar obesitas en voorzitter van het partnerschap Overgewicht Nederland  See omnystudio.com/listener for privacy information.