Beter | BNR

In deze aflevering van BNR Beter hoor je hoe Nederland sneller kan inspelen op medische innovaties en welke oplossingen er zijn om patiënten sneller toegang te geven tot levensreddende medicijnen. Nieuwe medicijnen tegen kanker zijn in Nederland vaak pas laat beschikbaar, terwijl patiënten in onze buurlanden soms al maanden eerder toegang hebben. Waarom duurt het hier zo lang? Hoe kunnen we de toelating van innovatieve geneesmiddelen versnellen zonder in te boeten op veiligheid en kostenbeheersing? Na goedkeuring van nieuwe medicatie door de Europese Medicijnenautoriteit (EMA) volgt in Nederland vaak nog een langdurige beoordeling voordat een medicijn wordt toegelaten tot de basisverzekering. Dat levert soms een flinke prijsverlaging op – gemiddeld 45% – maar betekent ook dat patiënten lang moeten wachten op potentieel levensreddende behandelingen, terwijl het in buurlanden vaak wel al beschikbaar is. “Als er een geneesmiddel is dat jouw kanker kan behandelen, maar je er in Nederland niet voor in aanmerking komt, is dat niet uit te leggen,” zegt Frank Baas, belangenbehartiger bij Hematon. Volgens hem duurt het gemiddeld 400 dagen in Nederland tot een innovatief medicijn wordt toegelaten. Arnoud Huisman, CEO van Oncode Accelerator, pleit voor meer samenwerking tussen publieke en private partijen om de overgang van laboratoriumonderzoek naar klinische toepassingen te versnellen. “We moeten van een versnipperde aanpak naar een Europees systeem waarin innovatieve geneesmiddelen sneller en eerlijker worden verdeeld.” Ook Ester in ’t Groen, medisch directeur bij Johnson & Johnson Innovative Medicine, ziet kansen in parallelle goedkeuringsprocessen, zodat patiënten niet onnodig lang hoeven te wachten. Wat zijn de grootste knelpunten in het Nederlandse toelatingsbeleid? Hoe werkt de zogenoemde ‘sluis’, en waarom leidt dit tot extra vertraging? En hoe kunnen we de kosten van geneesmiddelen eerlijk verdelen zonder dat patiënten daaronder lijden? Te gast in deze aflevering: • Ester in ’t Groen, medisch directeur bij Johnson & Johnson Innovative Medicine Nederland. • Arnoud Huisman, CEO bij Oncode Accelerator. • Frank Baas, voorzitter commissie belangenbehartiging bij patiëntenorganisatie Hematon.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor het eerst mag in Nederland een MRI-scanner met een magneetsterkte van 7 Tesla gebruikt worden om patiënten te scannen. Daarmee wordt het mogelijk om mensen met parkinson beter te helpen met diepe hersenstimulatie. 'Ik kan veel beter zien waar ik in de hersenen moet zijn,' aldus neurochirurg Maarten Bot. De MRI-scanner staat al tien jaar bij het Spinoza Instituut in Amsterdam, maar mocht tot nu toe enkel voor onderzoeksdoelen gebruikt worden. Sinds december is de scanner van het Spinoza Centrum als eerste ultrasterke MRI-scanner van Nederland goedgekeurd voor klinisch gebruik. Die klinische certificering werd 'in-house' gedaan, vertelt Wietske van der Zwaag, hoofdonderzoeker bij het Spinoza Centrum. Daardoor kunnen artsen huis het hele land hun patiënten nu met deze scanner scannen. Maarten Bot, neurochirurg bij de Amsterdam UMC, gebruikt de scanner voor het visualiseren van de hersenen bij mensen met Parkinson: 'Ik moet op zoek naar een hele kleine koffieboon, dat kan met deze scanner een stuk beter.'  In deze aflevering van BNR Beter hoor je waarom het zo belangrijk is dat deze scanner nu klinisch gecertificeerd is en hoe die 7 Tesla magneetsterkte zich vergelijk met andere krachtigere en minder krachtige MRI-scanners.  Te gast in deze aflevering: Wietske van der Zwaag, hoofdonderzoeker bij Spinoza Centrum en verbonden aan het Nederlands Herseninstituut.  Maarten Bot, neurochirurg bij het Amsterdam UMC, helpt mensen met Parkinson door middel van diepe hersenstimulatie. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De meeste innovaties in de zorg zijn onvoldoende gericht op de juiste doelgroep: patiënten en verpleegkundigen. Dat stelt innovatiestrateeg in de zorgsector Lucien Engelen op het ICT&Health congres in Maastricht. 'Het kost veel tijd en geld om een innovatie naar de markt te brengen in de zorg,' aldus Engelen. Nina van den Dungen spreekt met Lucien Engelen tussen de ondernemers en zorginstellingen die hun innovaties tonen tijdens de ICT&Health beurs. Volgens de innovatiestrateeg is de zorgmarkt groot, dus is er zeker ruimte voor meer technologische oplossingen. Maar die oplossingen moeten wel een 'echt probleem' oplossen, vindt Engelen. Volgens Maurice Magnée, lector gezondheidszorginnovatie aan de HAN Hogeschool en oprichter van iXperium Health, is er nog een tweede probleem: veel jonge zorgprofessionals die net afgestudeerd zijn, kunnen niet goed omgaan met nieuwe technologische toepassingen. 'Veel studenten in de gezondheidszorg worden te klassiek opgeleid,' constateert Magnée.  De angst dat technologie zoals AI de banen van zorgprofessionals overneemt is ongegrond, vertelt Magnée. Technologie is een tool om betere zorg te kunnen bieden, maar er zullen altijd mensen nodig blijven. Het werk wordt vooral gemakkelijker.  Nina spreekt op het ICT&Health congres verder nog met: Wil Wintjes van SafetyTrancer over een alarmknop met locatiedetectie voor ouderen (en zorgverleners) Marcel Suderée van Sananet over een digitale coach Joost Stultiens van Maastricht UMC+ over AI-visualisaties van het Prosper Innovatielab See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met de strengere handhaving op schijnzelfstandigheid die sinds begin dit jaar geldt, is het ineens een stuk lastiger geworden om ZZP'er te zijn in de zorg. Welke gevolgen zien we nu al? En in hoeverre brengt dit de zorgsector in de problemen? Dat hoor je in deze aflevering van BNR Beter.  Nina van den Dungen spreekt met erover Theo van Uu, directeur van Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) en René Dongelmans, voorzitter van de Vereniging Zelfstandig Ondernemers in de Zorg (VZOZ).  Volgens Dongelmans is een groot deel van de freelancers in de zorg juist klaar met de slechte arbeidsvoorwaarden die door werkgevers worden aangeboden. Zelf maakte hij daarom een tijdje terug ook de overstap naar het freelance werk. Volgens Dongelmans kun je al zzp'er veel beter bepalen hoe je werk en privé in balans houdt, welk salaris het beste past bij de arbeid en ben je niet afhankelijk van allerlei onnodige regels.  Van Uum ziet als directeur van VGN wel degelijk een belangrijk rol voor freelancers in de zorg, bij piekdrukte en bij specifieke zorg. Volgens hem zijn zorgorganisaties op zoek naar een goed aanbod om freelance zorgpersoneel weer werk te bieden in dienst. Hij waarschuwt voor hogere kosten in de zorg als veel zzp'ers zich laten detacheren via externe partijen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederlanders zijn onvoldoende voorbereid op noodsituaties, zoals een conflict of natuurramp. Dat stellen het Rode Kruis en Nederlands Instituut voor Publieke Veiligheid (NIPV) in het radioprogramma BNR Beter. 'De eerste uren is het belangrijk dat je weet hoe je moet handelen'. Slechts één op de vijf Nederlanders heeft wel eens een EHBO-cursus gevolgd, blijkt uit cijfers van het Rode Kruis. Medische vaardigheden maken je veel weerbaarder als noodhulp niet zomaar beschikbaar is, vertelt Hoofd Nationale Hulpverlening Suzanne Segaar in het radioprogramma BNR Beter. 'In de Tweede Wereldoorlog waren er veel meer medische vrijwilligers, met bredere competenties.' In tegenstelling tot Noord-Europese landen en Oost-Europese landen worden Nederlandse burgers niet opgeleid met kennis over noodsituaties. Dat moet veranderen nu het nog kan, vindt directeur van het NIPV IJle Stelstra. Hij roept het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap op om het curriculum op basisscholen daarop aan te passen. 'Je moet van jongs af aan leren dat dit ook een onderdeel is van de samenleving'. Volgens Michel Dückers, bijzonder hoogleraar Crises, Veiligheid en Gezondheid aan de Rijksuniversiteit Groningen, zie je in landen die gewend geraakt zijn aan vrede, welvaart en goede zorg een soort kwetsbaarheidsparadox: 'Bij welvarende landen zie je meer mentale problemen en minder bereidheid om het land te verdedigen.' Het NIPV heeft een WeerbaarNL-platform gelanceerd om de diverse initiatieven in Nederland op het gebied van veiligheid en zelfredzaamheid met elkaar te verbinden. Zodat kennis gedeeld kan worden en partijen elkaar weten te vinden. 'We moeten in kaart brengen welke capaciteiten we in huis hebben en wat nog nodig is'. In deze aflevering hoor je: Suzanne Segaar, Hoofd Nationale hulpverlening bij het Nederlandse Rode Kruis IJle Stelstra, Algemeen Directeur Nederlands Instituut Publieke Veiligheid  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nieuw jaar, nieuwe kansen. Dit is toch vaak hét moment voor veel Nederlanders om hun eigen leven eens even onder de loep te nemen: wat gaat er goed, en wat wil ik veranderen?  De helft van de Nederlanders is té zwaar en dat aantal loopt alleen maar op, blijkt uit onderzoek van het RIVM. Dat dit leidt tot steeds grotere gezondheidsproblemen en DUS tot een verdere groei van zorgkosten, is iets waar we maar liever niet over nadenken. Afslankmiddelen zoals Ozempic zijn een revolutionaire stap voorwaarts, maar het is belangrijk om ze met zorg en verstand te gebruiken. Want zoals altijd geldt: voorkomen is beter dan genezen.  Nina van Dungen praat erover met Edo Aarts, obesitas-specialist bij de Allurion kliniek  en Liesbeth van Rossum, internist in het Erasmus MC in Rotterdam, hoogleraar obesitas en voorzitter van het partnerschap Overgewicht Nederland  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hij was minister van financiën, bestuursvoorzitter van het VU Medisch Centrum en nu is hij bestuursvoorzitter van zorgverzekeraar Menzis. Wouter Bos kent alle posities aan de onderhandelingstafel in de zorg. Hoe kijkt hij naar de manier waarop VWS nu bestuurd wordt? Bezuinigingen op preventie, het verlagen van het eigen risico en het uiteenvallen van het Integraal Zorg Akkoord.  In deze afleveringen blikt Nina van den Dungen met Wouter Bos terug op de zorg in 2024. Het jaar waarin we een nieuwe zorgminister kregen, streekziekenhuizen bijna omvielen, en AI het buzzword is waarmee de zorg gered moet worden.   Amateuristisch bestuur Om de onderwijsbegroting rond te krijgen bezuinigt dit kabinet, met hulp van een aantal oppositiepartijen, op de VWS-begroting. Met name de bezuiniging die bedoeld was als een bezuiniging op het salaris van medisch specialisten, maar uitpakte als een bezuiniging op de medisch specialistische zorg, stuitte op veel verontwaardiging. Ook bij Bos: 'De bezuinigingen op VWS zijn een wanproduct. Ze maken begrotingen zonder enige kennis van zaken. Het is amateuristisch.' Den Haag doet net alsof het iets kan zeggen over de salarissen van medisch specialisten, en dat is helemaal niet zo, legt Bos uit.  Innovatie In BNR Beter klaagden ondernemers (aflevering 40), onder wie Philips-ceo Roy Jakobs (aflevering 46), dat innovaties de Nederlandse zorg niet of erg laat bereiken. Bos ziet dat anders. 'Volgens mij is er veel innovatie in de zorg. Jakobs heeft ook een commercieel belang, hij wil verkopen en hij verkoopt veel mooie dingen, die we in elk ziekenhuis terugvinden. Ik weet niet helemaal zeker wat exact zijn probleem is. Het grote probleem vind ik vooral dat er al heel veel is, en dat het nog niet overal geïmplementeerd wordt. Wat werkt opschalen naar landelijke dekking, dat gaat hier veel te traag.' Dat komt volgens Bos doordat we in Nederland een sterk gedecentraliseerde zorg hebben. In het VK, dat veel centraler georganiseerd is, komen innovaties veel sneller op de markt.  Streekziekenhuizen Het afschalen van de Zuyderland Topklinisch Ziekenhuis stuitte op veel (politieke) weerstand. Streekziekenhuizen zouden open moeten blijven, terwijl de afschaling van het ziekenhuis vooral een centralisering is van specialisten (luister hierover aflevering 36). Bos: 'Ik vond dat David Jongen (bestuursvoorzitter Zuyderland, red.) groot gelijk had.’ Er is schaarste aan personeel. Dan moet je die mensen slim inzetten. Wat openblijft en wat dicht gaat, dat is een vraag die door het hele land speelt. Ook in Groningen en Drenthe, waar Menzis de grootste zorgverzekeraar is, zullen ziekenhuizen taken moeten verdelen. Niet elk ziekenhuis kan alles blijven doen. 'En de pogingen om kinderhartchirurgie te centraliseren laten zien hoe moeilijk centralisatie is.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Philips zit in crisis, zei hun CEO Roy Jakobs twee jaar geleden. Is die crisis inmiddels voorbij? En hoe kijkt hij naar de crisis in de Nederlandse gezondheidszorg? Het grootste gezondheidstechnologiebedrijf van Nederland, Philips, heeft een paar zware jaren achter de rug, met als dieptepunt de apneu-affaire. Maar na een schikking in de Verenigde Staten kan het bedrijf nu weer vooruit kijken. Waar liggen de kansen in de med-tech-sector? En welke rol wil Philips pakken in het oplossen van de crisis in de gezondheidszorg?   Nina van den Dungen interviewt Roy Jakobs, sinds oktober 2022 de CEO van Philips.See omnystudio.com/listener for privacy information.

1 op de 7 jongeren krijgt jeugdzorg. Terwijl dat pakweg 25 jaar geleden nog 1 op de 27 was! Dat is nogal een stijging. Volgens de kersverse hoogleraar Levi van Dam hebben jongeren nu niet méér problemen dan toen. Sterker nog: veels te veel jongeren doen onnodig een beroep op zorg.   Te gast zijn Levi van Dam, bijzonder hoogleraar Veerkrachtig Opgroeien, aan de Universiteit van Amsterdam en Lisa Westerveld, Tweede Kamerlid voor GroenLinks-PvdA. En al jaren één van de grootste voorvechters van betere jeugdzorg. Fijn dat je er bent!   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Miljoenen mensen hebben migraine. En er wordt hard gewerkt aan oplossingen: van het voorspellen wanneer een aanval komt, via nieuwe medicijnen tot een implantaat om het te voorkomen.  Te gast zijn Gisela Terwindt, hoogleraar neurologie bij het LUMC. En Mark van de Ruit, universitair docent bio-mechanical engineering bij de TU Delft. Samen werken ze aan een hoofdpand die met 10 minuten meten per dag kan voorspellen of je migraine krijgt of niet. Want er zijn allerlei medicijnen tegen migraine, maar die zijn of altijd of als je al hoofdpijn hebt. En er zijn nog meer innovaties: speciale botox-behandelingen, operaties en implantaten. Luister de hele aflevering om te horen wat er allemaal mogelijk is. See omnystudio.com/listener for privacy information.