De Wereld | BNR

In de Oekraïne-kwestie tussen Rusland en het Westen speelt de EU een bijrol, terwijl het over ónze veiligheid gaat. Bernard Hammelburg praat erover met Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma (D66). Hij denkt dat het niet helpt als het Westen openlijk uitspreekt dat Oekraïne niet bij de NAVO komt en hoopt dan ook niet op Westerse concessies aan Poetin. Luister ook | Clash van grote woorden tussen VS en Rusland Eén jaar president Biden Joe Biden is deze week exact één jaar president van de Verenigde Staten. Hij markeerde dat jubileum met een persconferentie, maar daarin moest hij zich vooral verdedigen. Bidens 'approval rating' staat namelijk op een recordlaagte. Ondertussen ging in het Capitool de strijd om de kieswethervormingen gewoon door. Amerikanist Koen Petersen en Amerika-correspondent Jan Postma kijken naar Bidens presidentschap tot nu toe. Luister ook | Knokken om kiesrecht Europa Update: Italiaanse presidentsverkiezingen Italië krijgt volgende week een nieuwe president. Vanaf maandag gaan ruim duizend gedelegeerden daarover met elkaar in conclaaf. Volgens geruchten gaat premier Mario Draghi een gooi doen naar de functie, maar wie er exact meedoen is niet duidelijk. Wel is duidelijk dat de stemming vanwege coronamaatregelen plaatsvindt in een parkeergarage. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn sprak erover met PvdA-Europarlementariër Thijs Reuten. Luister ook | Leiden leidt de Europese wetenschapSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Nee, er komt geen oorlog met Rusland, en het wordt tijd dat al die opgewonden standjes die over elkaar heen tuimelen met sombere voorspellingen en dreigende taal een beetje dimmen. Wat dan wel? Russische cyber-pesterijen, disinformatie-campagnes, intimidatie, misschien wat meer groene mannetjes in Oost-Oekraïne, maar meer wordt het niet. De hoofdrolspelers in deze wedstrijd armpje drukken zijn Amerika, Duitsland en Rusland. Niet Europa, hoewel het vooral om onze veiligheid gaat. Binnen de NAVO, waarvan de meeste Europese landen lid zijn, wordt met één tong gesproken, maar diezelfde Europese landen zijn het, als leden van hun andere club, de EU, niet eens. Bijvoorbeeld over mogelijke sancties. De regering-Biden heeft daar behoorlijk de smoor over in, want die verwacht dat Brussel en Washington eventueel een gezamenlijke, totale handelsboycot tegen Rusland instellen. Dat is voor hem het belangrijkste wapen uit het westerse arsenaal. Maar de EU reageert met de bekende geconditioneerde reflex: eerst maar weer een top, en dan waarschijnlijk nog een aantal. Europese leiders prefereren tobben op toppen boven boude besluiten. EU-buitenlandcommissaris Borrell gaf zijn zoveelste bewijs van onvermogen door Rusland te dreigen met het blokkeren van de Nord Stream 2 gaspijpleiding. Maar dat is een zaak van Rusland en Duitsland, dus daar gaat hij helemaal niet over. Hoewel de Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Annalena Baerbock, moeite heeft met Nord Stream 2, wijst alles erop dat Bondskanselier Olaf Scholz vasthoudt aan het krankjorume standpunt van voorganger Angela Merkel: Nord Stream 2 is geen politieke, maar een commerciële zaak. Dat EU-commissaris Borrell dreigt met het blokkeren van Nord Stream 2, terwijl Scholz daar niet van wil horen, is een zoveelste illustratie van het amateurisme binnen de EU. Voor Poetin is dit allemaal uitstekend nieuws. De gasleveranties aan Europa gaan in elk geval door, hij speelt de westerse bondgenoten uit elkaar, hij weet dat hij met kleine pesterijen, zoals cyberaanvallen, best weg komt, en inmiddels is het echt wel duidelijk dat Oekraïne voorlopig niet lid wordt van de NAVO. Hij zegt met die 100.000 soldaten aan de grens geen plan te hebben om Oekraïne binnen te vallen, en de NAVO gelooft hem ook wel. Niet omdat Poetins woord een woord is, maar omdat hij zich simpelweg geen groot militair conflict en een bezetting kan veroorloven. Hoeft ook niet, want op de keeper beschouwd, heeft Poetin bereikt wat hij wil. De dreigementen over en weer gaan vast nog lang door. En hoewel dit advies wellicht tot hoongelach leidt, zou ik zeggen: gaat u rustig slapen.  Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De clash tussen de VS en Rusland lijkt er vooral één van dreigende taal te zijn. Zo had Rusland het zelfs over de dreiging van een Derde Wereldoorlog. Beide partijen blijven met elkaar praten, om de NAVO. Is daarmee de ergste kou uit de lucht? Te gast is Peter Wijninga, defensiespecialist van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. Europa Update De NAVO praat deze dagen niet alleen met Amerika en Rusland, maar ook met het land waar alle ophef eigenlijk om draait: Oekraïne. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn is op locatie en legt uit hoe de vlag erbij hangt. De Franse verkiezingscampagne Emmanuel Macron is er alles aan gelegen om zijn herverkiezing veilig te stellen. De concurrentie komt vooral van rechts. De grootste kanshebber om het Macron moeilijk te maken zijn niet de rechtspopulisten Le Pen of Zemmour, maar de Gaullistische Valerie Pecresse. Te gast is historicus en Frankrijk-kenner Niek Pas. Postma in Amerika Een aantal Republikeinse senatoren spreken oud-president Trump tegen. Zij ontkennen dat er sprake is van verkiezingsfraude, waar Trump nog altijd in gelooft. Ook de Republikeinse leider in de Senaat, Mitch McConnell, verdedigde de senatoren. Daar liet Trump het niet bij zitten, legt Amerika-correspondent Jan Postma uit.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met het intrekken van het visum van tennis-superster Novak Djokovic heeft de Australische regering een putdeksel opengetrokken waaruit allerhande vuiligheid naar buiten komt. Het gaat een beetje over Djokovic, maar vooral over Australië zelf. Want tegen wie geen ‘mate’ is, is het land heel wreed. Over Djokovic, die tegen vaccinatie is, mag iedereen denken wat hij wil. Hij heeft bijval, maar ook felle kritiek. Washington Post columnist Max Boot noemt hem ‘de zoveelste zanikende sport-superstar die het te hoog in zijn bol heeft.’ Dat een hoop Australiërs woedend waren dat een anti-vaxxer zomaar naar binnen mocht, terwijl zij zelf hun dierbaren uit het buitenland al twee jaar missen, is begrijpelijk. Minstens zo spannend is het onverwachte inkijkje in de binnenlandse politiek. De staat Virginia had weldegelijk ingestemd met het verlenen van een visum voor de Serviër, die weliswaar niet is gevaccineerd, maar die corona heeft gehad. Maar de immigratiedienst valt onder de federale regering van premier Morrison, en die zit in een verkiezingsjaar. Dus in al die protesten tegen de toelating van Djokovic zag hij een gouden kans. De immigratiedienst sloot hem vervolgens op in een hotel, dat onderdeel uitmaakt van het beruchte Australische stelsel van detentiecentra voor immigranten. Op dat punt is Australië met stip het wreedste land in de democratische wereld. Die detentiecentra doen denken aan Guantanamo. Het zijn gevangenissen, waar de gedetineerden soms jaren wachten op een visum. De kamers zijn cellen, van verzorging is nauwelijks sprake, het eten is barbaars. Bootvluchtelingen komen sinds 2013 terecht op het eiland Nauru, en tot voorkort in Papua Nieuw-Guinea. Een kamp op het eiland Manus is inmiddels gesloten nadat het Hooggerechtshof van Nieuw-Guinea de detentie illegaal noemde. Het is dus begrijpelijk dat de gedetineerden Djokovic via de media hebben opgeroepen om voor hen in actie te komen. Hij heeft het even zelf meegemaakt en met zijn eigen ogen gezien. Voor de vluchtelingen in detentie is de tennisster geen eigenwijze wappie, maar een metafoor voor hun eigen onrecht. Premier Morrison mag met zijn actie misschien wat stemmen winnen, hij had vast niet gerekend op dat putdeksel, dat voor de ogen van de hele wereld openging. Hij kan vast precies uitleggen wat een ‘mate’ is, maar mensenrechten vallen daar niet onder. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De spanningen tussen Amerika en Rusland nemen Koude Oorlog-achtige vormen aan. In theorie zou er zelfs een hete oorlog kunnen ontstaan. De oorzaak: Oekraïne. Na een telefoongesprek tussen Biden en Poetin treffen beide landen elkaar komende week. Bernard Hammelburg praat erover met Hubert Smeets, columnist en Rusland-deskundige van Raam op Rusland. Hong Kong China vergroot zijn invloed in Hong Kong in rap tempo. Nu is de vrije pers aan de beurt. Afgelopen week sloten de laatste twee grote mediaorganisaties hun deuren uit angst voor de dreiging uit Beijing. Te gast is oud-inwoner van Hong Kong en voormalig CDA-Tweede Kamerlid Kathleen Ferrier. Europa Update Wanneer een land lid wordt van de Europese Unie is het gebruikelijk dat ook diens taal erkent wordt. Maar soms duurt dat even. Zo werd Ierland al in 1973 lid van de Unie, maar de Ierse taal is pas sinds deze week een officiële taal in Brussel en Straatsburg. Daarover hoor je Europa-verslaggever Geert Jan Hahn. Postma in Amerika De VS staat stil bij de bestorming van het Capitool in Washington DC, precies een jaar geleden. Er zijn veel verschillende herdenkingen en toespraken, maar die van Donald Trump gaat niet door. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit hoe dat komt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor Europa blijkt de politieke boycot, die Joe Biden een maand geleden instelde tegen de Olympische Winterspelen in China, een bijzonder hete aardappel te zijn. Dat Amerika geen officiële delegatie stuurt kreeg bijval van Australië, Nieuw-Zeeland, het Verenigd Koninkrijk en Japan, maar in de EU-lidstaten zitten de regeringen naar elkaar kijken en zie je ze hopen dat deze kwestie vanzelf overwaait.  Koning Willem-Alexander speelt, heel slim, de coronakaart. Hij gaat niet omdat hij het raar vindt om erbij te zijn terwijl de fans vanwege de pandemie niet welkom zijn. De Duitse minister van buitenlandse zaken, Annalena Baerbock, sluit zich aan bij de manoeuvre van Biden – geen delegatie naar China vanwege de mensenrechten – en gaat dus niet, maar dat is een politieke schwalbe, want ministers van buitenlandse zaken gaan zelden naar Olympische Spelen. Bovendien houdt haar eigen Bondskanselier, Olaf Scholz, een slag om de arm.  Demissionair minister van Buitenlandse Zaken, Ben Knapen, stak niet onder stoelen of banken dat hij het lastig vond dat Biden de EU met zijn besluit had overvallen. Wel of niet meedoen aan zo’n politieke boycot kan alleen, zei hij, binnen EU-verband. Onder geen beding gaat Nederland een eigen standpunt innemen. China is misschien een Goliath, maar het kleine Nederland is geen David – daar kwam het op neer. Tijdens een EU-top, een paar weken geleden, werd de kwestie wel geagendeerd, maar er kwam geen conclusie. Litouwen was wél duidelijk: geen delegatie. Maar dat was omdat het land toch al knallende ruzie met China heeft vanwege het aanhalen van de banden met Taiwan. Hongarije vond de hele discussie zinloos, en Oostenrijk meent dat je van de Spelen geen politieke pion moet maken.  Dat Europese standpunt komt er dus simpelweg niet. Voor China is daarmee al meer bereikt dan het hoopte, want Biden heeft in Chinese ogen de Europese landen in deze kwestie uit elkaar gespeeld. En IOC-voorzitter Thomas Bach verwacht dat een meerderheid van minstens 80 deelnemende landen sowieso een regeringsdelegatie stuurt.  Bidens Olympische manoeuvre heeft zeker irritatie gewekt. Maar de Spelen beginnen al op 4 februari – te snel om het nog eens met de Amerikanen of onder EU-lidstaten uit te praten. En, zoals een goed ingevoerde diplomaat het zegt: dan is de discussie over het WK voetbal in Qatar nog niet eens begonnen. Welke regering durft daar een delegatie heen te sturen? See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het spionageschandaal Pegasus is terug. Afgelopen zomer bleek dat onder meer journalisten en politici uit minstens 40 landen door inlichtingendiensten waren gehackt met de Pegasus-software uit Israël. Nu blijkt dat Polen er ook door getroffen is. De Poolse oppositie is in 2019 bespioneerd met de software. Het wordt al het Poolse Watergate-schandaal genoemd. Bernard Hammelburg praat met VVD-Europarlementariër Bart Groothuis. En Europa-verslaggever Geert Jan Hahn legt uit hoe er in Polen gereageerd wordt. Luister ook | Pegasus: gevaarlijk, maar ook nodig Energieprijzen De energieprijzen zijn dit jaar hard gestegen. Vooral de prijs van gas ging door het dak. Hoewel de prijzen sinds een week weer dalen, ligt de prijs nog altijd veel hoger dan vorig jaar. Hoe heeft dit kunnen gebeuren en wat zijn de verwachtingen voor 2022? Te gast is René Peters, energie-expert verbonden aan TNO. Luister ook | Kernenergiebeleid komt nog niet tot de kernSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Nu Omikron het beeld van corona verandert – veel meer besmettingen, maar milder – is het extra interessant om te zien wat het draconische beleid oplevert dat de stad New York deze week invoerde. Simpel gezegd: als je ouder bent dan 5 mag je nergens meer in, tenzij je bent gevaccineerd. Dus geen toegang tot restaurants, kantines, theaters, zwembaden, sportscholen, maar ook niet tot je werk. Werkgevers zijn verplicht van al hun werknemers bij te houden of en wanneer ze zijn gevaccineerd, van kleine winkeltjes tot het grootste bedrijf. En de sancties zijn pittig: duizend dollar boete per niet gecontroleerde werknemer. Oostenrijkse toestanden, dus. Maar vaccinatieplicht is onder Amerikaans recht niet mogelijk, dus wie niet wil, hoeft nog steeds niet. Alleen komt hij simpelweg nergens meer binnen. Dat burgemeester De Blasio met zijn decreet waarschijnlijk hele series wetten, en ongetwijfeld ook grondrechten, schendt, lijdt geen twijfel. De Texaanse gouverneur Abbott draait het om door zich te verzetten tegen vaccinatiedwang, of de plicht om mondkapjes te dragen. Enkele maanden geleden ging hij nog verder: werkgevers die werknemers zouden controleren op vaccinatie, konden daarvoor duizend dollar boete krijgen. Tot nu toe waren het juridische schermutselingen, hoewel – voornamelijk onder Republikeinen – het schuim van woede al op de lippen komt als het woord vaccin zelfs valt. Nu is het plotseling vooral een statistische kwestie geworden: gaat die superstrenge New Yorkse vaccinatieplicht leiden tot een daling van het aantal besmettingen, in een metropool waar 9 miljoen mensen op een kluitje wonen? Dat is waarschijnlijk, maar als het zo is, wat gaat de samenleving met die kennis doen? Er zijn beroemde, absurdistische statistiekjes uit het wegverkeer: hoe lager de toegestane snelheid, hoe geringer het aantal ernstige ongelukken. Als je al het verkeer volledig verbiedt, weet je zeker dat het aantal ongelukken naar nul zal dalen. Veel Amerikanen hebben het gevoel dat New York nu zo’n surrealistische situatie aan het bereiken is. Natuurlijk, voor veel New Yorkers is thuiswerken of -studeren een optie, maar voor miljoenen gaat dat simpelweg niet. Daarmee wordt de New Yorkse regel een model voor een steeds duidelijker wordend dilemma: wat doe je met de weigeraars – ongetwijfeld onevenredig vaak besmet – in een land waar een sociaal vangnet ontbreekt? Daar hebben ze niet over nagedacht. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederland krijgt er mogelijk twee nieuwe kerncentrales bij volgens het coalitieakkoord. Tegelijkertijd moet de Europese Commissie besluiten of kernenergie als groene investering beschouwd mag worden, maar in Brussel is men het nog niet eens. Bernard Hammelburg praat met Wim Turkenburg, emeritus hoogleraar wetenschap, technologie en samenleving aan de Universiteit Utrecht. En Europa-verslaggever Geert Jan Hahn licht de Brusselse worsteling toe. Chaos in Libië Libië verkeert al tien jaar in chaos, na de dood van Moammar Kaddafi. Zijn zoon Saïf al-Islam rammelt nu aan de poort, maar hij mag niet meedoen aan de presidentsverkiezingen. Na de Arabische Lente en de moord op Kaddafi senior kent het land minimaal twee regeringen, maar in het land zelf zijn ook nog allerlei stammen die gebieden in hun greep houden. Daarover voormalig minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal. Postma in Amerika Donald Trump heeft zijn boosterprik gehaald. Vanuit het kamp der Trumpisten kwamen wisselende reacties, en in een zaal werd hij voorzichtig uitgejouwd. Vooral de influencers en talking heads uit die vleugel van de Republikeinen lieten van zich horen over waarom zij zich nooit zouden laten vaccineren, waaronder Sarah Palin. Daarover Amerika-correspondent Jan PostmaSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Hopelijk komt er zo snel mogelijk een parlementaire enquête over de coronacrisis, en hopelijk blijkt dan waarom Nederland op minstens twee essentiële momenten heeft geblunderd. Eerst met het stilleggen van het net gestarte vaccinatieprogramma, vanwege bijeffecten bij één derde persoon, dat honderden extra besmettingen, 60 IC-opnamen en 20 doden tot gevolg had. En nu de booster-blunder van de afgelopen maanden, die een hele samenleving straft die zich best goed aan de regels houdt. Inmiddels geeft Hugo de Jonge toe dat Nederland zowat hekkensluiter is in het booster-tempo. Maar, zo klinkt het verontschuldigend, onze buren hebben vergelijkbare omikron-problemen. Oh ja? Denemarken, door De Jonge als voorbeeld genoemd, sluit de kunstsector, maar verder gaat het leven min of meer gewoon door. Een verdere blik op Europa: Frankrijk boostert zich helemaal suf, en zonder vaccinaties plus booster ben je persona non grata, net als Italië en Duitsland, die vastberaden tot een 2G-beleid zijn overgegaan. In Oostenrijk ben je welkom, maar ook alleen gevaccineerd. In België zijn er beperkingen, maar de kunstwereld is open en tot 23.00 uur kun je gewoon dineren. Zelfs in Groot-Brittannië, waar omikron keihard toeslaat, blijven voorlopig de pubs open. Hier, in het linkse New York, is alles open. In een stad waar pressie en dwang ondenkbaar waren, geldt nu vaccinatieplicht voor iedere werknemer, van een winkeltje tot een beursgenoteerde onderneming, en een strikte toegangscontrole in elk theater, museum en restaurant. Prikken en boosteren kan zo’n beetje op elke hoek, bij elke drogist, en vaak 24 uur per dag. Overwerkte artsen en verpleegkundigen? Ja, maar het is hun vak, en nood breekt wet. In Nederland worden we geframed om twee redenen: wij blijven de beschaamde eigenaar van het geringste aantal IC-units in de westerse wereld. En om de booster-blunders te verhullen. In augustus en september waren er internationaal al overtuigende resultaten met boosters, maar de Gezondheidsraad vond het, in al zijn wijsheid, op 14 september alleen nodig om voorbereidingen aan te bevelen, want er was nog geen bewijs. Op 3 november nam de Tweede Kamer een motie aan om er met volle boosterkracht tegenaan te gaan. In plaats daarvan stortte een batterij aan ambtenaren, GGD-bobo’s en elkaar tegensprekende pennenlikkers bij OMT en RIVM zich in tenenkrommend beleidsberaad over de opzet en de uitvoering. En dit terwijl de kans op een omikron-infectie aantoonbaar drastisch afneemt na een derde prik. Dat zegt Hugo de Jonge zelf ook, maar als poortwachter van de volksgezondheid is hij kennelijk de sleutels kwijt. Op naar die parlementaire enquête.  Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.See omnystudio.com/listener for privacy information.