Argos: Srebrenica

Deel 4 van een terugblik op vier uitzendingen uit het Srebrenica archief met Argos-redacteur Huub Jaspers. In dit laatste deel blikken we terug op de eerste uitzending die Argos maakte over mogelijke voorkennis bij Westerse mogendheden over een op handen zijnde aanval op de enclave. De reportage werd op 1-11-2002 uitgezonden.

Deel 3 van een terugblik op vier uitzendingen uit het Srebrenica archief met Argos-redacteur Huub Jaspers. In dit derde deel blikken we terug op de eerste uitzending die Argos maakte over het lichtbewapende Dutchbat tegenover het zwaarder bewapende VN-bataljon Nordbat. De reportage werd op 5-4-2002 uitgezonden.

Deel 2 van een terugblik op vier uitzendingen uit het Srebrenica archief met Argos-redacteur Huub Jaspers. In dit tweede deel blikken we terug op de eerste uitzending die Argos maakte over het uitblijven van de arrestatie van Ratko Mladic. De reportage werd uitgezonden op 8-7-2005.

Deel 1 van een terugblik op vier uitzendingen uit het Srebrenica archief met Argos-redacteur Huub Jaspers. In dit eerste deel blikken we terug op de eerste uitzending die Argos maakte over het fotorolletje. Op dit fotorolletje, gemaakt door Dutchbat-Luitenant Ron Rutten, zouden bewijzen staan van de massamoorden na de val van de enclave Srebrenica. De reportage werd op 10-7-1998 uitgezonden.

Frank Westerman bespreekt 'De Srebrenica-dagboeken' Deze week verscheen bij Karakter Uitgevers het boek 'De Srebrenica-dagboeken' van kolonel b.d. Charlef Brantz, met daarin scherpe kritiek op toenmalig Dutchbat-commandant Thom Karremans maar ook op het NIOD-rapport over Srebrenica. Onder meer op de website van 'De Telegraaf' werd Brantz weggezet als nestbevuiler. In onze uitzending bespreekt Frank Westerman het boek van Brantz. Westerman schreef zelf, samen met Bart Rijs, vlak na de val van de Bosnische moslimenclave in juli 1995 een spraakmakend boek over Srebrenica: 'Het zwartste scenario'. Tijdens en na dit drama publiceerde Westerman als redacteur van 'NRC Handelsblad' ook een reeks van verhalen over Srebrenica. In december 1995 werd kolonel Brantz gearresteerd op verdenking van het lekken van staatsgeheimen naar… Frank Westerman en NRC Handelsblad.

Zivko Kosanovic, een 49-jarige man uit Servië, wordt op 3 april 2009 op klaarlichte dag in zijn woonplaats Sid op straat doodgeschoten. De man is eerder gevlucht naar Nederland, maar wordt door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) afgewezen als vluchteling. Zivko Kosanovic is de broer van Dusan Kosanovic, een belangrijke getuige van het Joegoslavië Tribunaal tegen Servische verdachten van oorlogsmisdaden. Dusan krijgt in het kader van het getuigenbeschermingsprogramma van het Tribunaal een nieuwe identiteit in een onbekend land. Zivko vlucht eind 2005 naar Nederland, maar keert - na de definitieve afwijzing van zijn asielverzoek door de Raad van State in augustus 2007 - noodgedwongen terug naar Servië. Daar wordt hij vervolgens vermoord door Stanko Milutinovic, een van de mannen die hem vóór zijn vlucht naar Nederland ook al bedreigden en mishandelden. Wat heeft de moord op Zivko Kosanovic te maken met een videoband die in juni 2005 wereldwijd op televisie te zien was? Een videoband met schokkende beelden van een gruwelijke executie van zes jonge moslimmannen uit Srebrenica door Servische paramilitairen. Waarom kreeg Zivko niet net als zijn broer Dusan bescherming, nadat hij had verteld over bedreigingen en mishandelingen in zijn woonplaats Sid? Deed de IND voldoende onderzoek naar de vraag of Zivko veilig terug kon keren naar Servië? En hoe kijkt de Raad van State aan tegen de afwijzing van Zivko’s asielaanvraag nadat hij vermoord is? In Argos een reconstructie van IND-dossier 0602-06-0468.

Overste Ron Rutten, zat in 1995 als luitenant bij Dutchbat in Srebrenica, en treedt nu op als getuige in de zaak tegen Karadzic bij het Joegoslavië Tribunaal. Hij is door het Tribunaal gesommeerd inzage te geven in een persoonlijk notitieboekje uit zijn Srebrenica-tijd, maar Rutten heeft dit geweigerd met een beroep op zijn privacy. Hij riskeert met die weigering een gevangenisstraf van maximaal 7 jaar e/o een geldboete van maximaal 100.000 euro. Advocaat en hoogleraar internationaal recht Geert Jan Knoops geeft in Radio Onjo commentaar op deze zaak.

Florence Hartmann is deze week door rechter van het VN-hof in hoger beroep veroordeeld tot een boete van 7.000 euro wegens minachting van het hof. Hartmann is journaliste en is zes jaar lang medewerkster van het Joegoslavië Tribunaal geweest. Argos volgt deze zaak al sinds het verschijnen in 2008 van haar boek ‘Vrede en straf’, waarin Hartmann schrijft over haar jaren bij het Tribunaal. Zij schrijft dat de westerse landen oorlogsmisdadigers als Mladic en Karadzic jarenlang met rust hebben gelaten. In dat boek heeft ze geheime informatie van het Tribunaal verklapt. En dat mag niet, volgens de regels van het tribunaal. Een gesprek met Geert-Jan Knoops, advocaat en hoogleraar internationaal strafrecht aan de universiteit van Utrecht, over de gevolgen van deze uitspraak.

Meer dan 500 vluchtelingen uit Srebrenica hebben sinds de val van de enclave in 1995 na veel moeite uiteindelijk toch een verblijfsvergunning in Nederland gekregen. In eerste instantie werden hun verzoeken bijna altijd afgewezen, zodat ze verplicht zouden moeten terugkeren naar hun geboortestadje. In september 2010 diende voor de rechtbank in Zutphen de allerlaatste rechtszaak die een vluchteling uit Srebrenica had aangespannen om na tien jaar wachten alsnog een verblijfsvergunning te kunnen krijgen in Nederland. De uitspraak was negatief en kreeg een vervolgbij de Raad van State.De zaak loopt nog steeds. Vluchtelingen uit Srebrenica hadden toch een warm plekje in het hart van de Nederlandse overheid, juist op hen zou toch een ruimhartig beleid van toepassing zijn? Want Nederland is toch medeverantwoordelijk voor de val van de enclave? In Argos een onderzoek naar de manier waarop Nederland werkelijk is omgegaan met vluchtelingen uit de enclave Srebrenica. Na de reportage een gesprek met Marq Wijngaarden, advocaat van de allerlaatste Srebrenica-vluchteling die nog steeds geen verblijfsvergunning heeft gekregen. Een reportage van Gerard Leenders Presentatie: Max van Weezel.