Betrouwbare Bronnen

Pieter Omtzigt (NSC) ziet er geen heil meer in met PVV, VVD en BBB onder leiding van informateur Ronald Plasterk formatiegesprekken te voeren. Zoiets is in de historie van Nederlandse formaties bepaald niet ongewoon. De wijze waarop het gebeurt is eigenlijk altijd uniek, zoals nu met de symbolische lege stoel. Jaap Jansen en PG Kroeger verbinden in deze aflevering de actuele perikelen rond de tafel van Plasterk met eerdere herkenbare en leerzame formatiebreuken.***Betrouwbare Bronnen is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Deze aflevering bevat een advertentie van voor Eneco. Ga naar eneco.nl/test om te zien of Eneco Dynamisch bij jou past.Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Het begon met Gom, maar die lijm hechtte niet erg. Het is eigenlijk verbluffend hoe de PVV vanaf dag 1 na Wilders’ electorale triomf faalt in de rol van leidende partij in het proces van coalitievorming en opbouw van politiek vertrouwen. Ook VVD, NSC en BBB blijken vanaf de start te worstelen met hun rollen. Dit laat nog eens zien hoe wezenlijk en zeldzaam het vernuft is van ervaren informateurs als Jan de Koning, Herman Tjeenk Willink, Mariëtte Hamer en Johan Remkes.Na het kerstreces begon de fase van 'het proeven van elkaars nieren'. Hoewel Telegraaf-columnist Plasterk stelde dat deze formatie appeltje eitje zou moeten zijn, ging het hier al direct mis. De cruciale discipline van radiostilte in combinatie met heldere focus op inhoudelijke thema's en empathie voor elkaars drijfveren ontbrak.Onhelderheid over de financiële omstandigheden speelde vanaf het begin parten. Het leidde tot het hijsen van de stormbal op het VVD-congres en de eis vanuit NSC meer cijfers en stukken te zien.We vertellen hoe zulke stukken voor de formatietafel tot stand komen en wat hun aard en bedoeling is. Het duidt erop dat de schrikreacties bij NSC wellicht meer een uitvlucht dan een nuchtere inhoudelijke analyse inhielden. Opmerkelijk, want dat was in het CDA twintig jaar het specialisme van Kamerlid Omtzigt.In een sfeer van groeiend wantrouwen gebeurde iets heel klassieks. Shit happens - in dit geval de mest van Farmers Defence Force. Het is eigenaardig hoe een Duitse bezuiniging leidde tot oproer op Nederlandse snelwegen. De schade raakte ook de tafel van Plasterk. In de onderlinge communicatie van de vier partijen ontplofte het zo broze vertrouwen. Mark van den Oever werd de Piet Reckman van 2024. 1977 kwam weer eens langs in Den Haag.Wat nu? Het eindverslag van Plasterk wordt historisch. Want hij zal moeten noteren dat er geen akkoord is als er geen akkoord over het geheel is. PVV, VVD en BBB zullen met NSC geen gedoog-constructie meer aandurven. Omtzigts wens van een brede coalitie op afstand van de Kamer zal de anderen nu nog minder aanspreken.Er zit maar één ding op. Omtzigt moet zélf informateur worden en zijn coalitiewens helder definiëren in gesprekken met alle fractieleiders. Net als PvdA’er Wim Kok in 1994 zou hij aan de hand daarvan een regeerakkoord moeten schrijven dat een brede groep constructieve partijen aanspreekt.***Verder lezenBrief aan de leden van NSC, 6 februari 2024Website kabinetsformatie***Verder luisteren396 – Waarom kabinetsformaties vaak zo tergend lang en stroperig zijn393 - Op naar een extraparlementair kabinet!390 - Kabinetsformatie 2023: Het ethos van de haai388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in357 – Kabinetsformatie 2021: House of Cards aan het Binnenhof. Annemarie Jorritsma en de obsessie met Pieter Omtzigt330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:39:51 – Deel 201:03:08 – Deel 301:35:35 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hij was overal bij. Op alle cruciale momenten van de strijd om de onafhankelijkheid van Amerika was Benjamin Franklin present: politiek en diplomatiek een sleutelfiguur. De tweede aflevering in de serie '250 Jaar Verenigde Staten van Amerika' belicht zijn lange leven, zijn successen en nederlagen; ondernemerschap, creativiteit en charme.Franklin beleefde heel de 18e eeuw van verlichting, revolutie en globalisering: hij leefde van 1706 tot 1790. Jaap Jansen en PG Kroeger vertellen over de energieke tiener, de selfmade man, de geleerde en uitvinder die de beroemdste Amerikaan van zijn tijd werd. Hij was de Rupert Murdoch van zijn eeuw.  ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Als Amerikaans onderdaan van de Britse Kroon was hij trots op die status. Hij wist als ondernemer en publiek functionaris daar ook zeer van de profiteren. Benjamin Franklin begreep de economische en geopolitieke potentie van die interne markt van Brits Amerika als geen ander. Hij deed verwoede pogingen om die toekomst een gezamenlijk succes te maken. Altijd tot eer van koning George III.Franklin werd de hoofdlobbyist van Amerika in Londen en moest ontdekken dat hij daarin zeker overwinningen boekte, maar de tijdgeest werkte tegen hem. Na de Boston Tea Party deed hij een ultieme verzoeningspoging, maar werd als oud vuil behandeld. Bitter ging hij terug naar Philadelphia en werd een van de leidende rebellen.Zijn visie op vrijheid, soevereiniteit, democratie en verantwoord koningschap - en zijn scherpe blik op ondernemerschap en economie! - diepten zich in de decennia uit. Ze zijn ook nu weer actueel en verrassend.Als oude man wist hij voor zijn land nog een keer te schitteren. Hij veroverde de harten van modieus en sexy Parijs door een uitgekiende imagostrategie. Hij kon de Franse regering zeer machiavellistisch verleiden tot steun aan de rebellen. 'Le Génie Franklin' is er tot vandaag een begrip, wat een reusachtig standbeeld tegenover de Eiffel Toren bewijst!Hoogbejaard was hij present in Philadelphia bij het opstellen van de Constitutie van 1787. Ook toen wist hij met enkele oneliners weer geschiedenis te schrijven. Nancy Pelosi citeerde hem zelfs nog in de belangrijkste speech van haar leven op 24 september 2019. ***Verder luisteren382 - 250 jaar Verenigde Staten: de Boston Tea Party en de rechtsbescherming van belastingbetalers in Nederland363 - Extra zomeraflevering: PG tipt boeken! (over de biografie van George III door Andrew Roberts)289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika281 - Fourth of July: Amerika reisgids voor politieke junkies138 - In het voetspoor van Amerikaanse Presidenten in Nederland121 - 4th of July special: Zakenlui als president van Amerika115 - Thomas Paine en De Rechten van de mens57 - Alexis de Tocqueville wilde Amerika begrijpen48 - Adam Smith en de welvaart van landen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:26:45 – Deel 200:50:30 – Deel 301:15:28 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ook deze kabinetsformatie blinkt niet uit in duidelijkheid en daadkracht. En dat terwijl de uitslag volgens velen zo glashelder leek en wees op een geheel nieuwe wind die zou gaan waaien. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de patronen en factoren die in ons coalitieland het formeren van kabinetten moeizaam en risicovol maken.***Deze podcast is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Deze aflevering bevat een advertentie van voor Eneco. Ga naar eneco.nl/test om te zien of Eneco Dynamisch bij jou past.Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Complicerende Factor nummer 1 is de uitslag van de Tweede-Kamerverkiezingen. Als daarbij één partij een zó klinkende overwinning boekt, dat iedereen ervan schrikt, dan gaan de hakken in het zand bij alle anderen. Verkenning en onderhandelingen zitten dan vol beduchtheid voor overmoed, dominant gedrag en niet-onderhandelbare eisen vooraf. De formatie 2023-2024 is hiervan niet gevrijwaard.In de politieke historie is de formatie van 'het tweede kabinet Den Uyl' in 1977 hiervan een schoolvoorbeeld, terwijl een veel prudentere aanpak bij de formatie in 1986 voor Lubbers II dat soort vertragende en risicovolle perikelen leek te kunnen omzeilen.Complicerende Factor nummer 2 is nog een ander type verkiezingsuitslag. Want hoe moet het als twéé partijen fors winnen en beide in een coalitie hun triomf verzilverd willen zien? Ook dat is nu een zichtbare complicatie met de winning mood bij zowel NSC als PVV. Dit type risico leidt vaak tot de eis van heel precieze, achterdochtig vastgelegde afspraken.Voorbeeld hiervan is de formatie van Paars II in 1998. PvdA en VVD wonnen beiden fors en wilden allebei beloond worden. De samenwerking werd er heel stroperig door, met een regeerakkoord als ‘gestold wantrouwen’. Het nieuwe kabinet werd allesbehalve een succes.Complicerende factor nummer 3 is de noodzaak om bij grote financiële problemen op één lijn te komen, terwijl de plannen van partijen elkaar daar juist erg tegenspreken. Dit leidt vaak tot vertraging, gedetailleerd rekenwerk, pijnlijke uitruileffecten en wantrouwen. De actuele formatie is hier extra beladen omdat drie van de vier partijen geen gedegen en doorgerekend program hebben en al uit het eerste gesprek daarover allerlei gedoe naar buiten lekte; vooral over BBB.Schoolvoorbeelden van deze factor zijn de formaties Van Agt II in 1981 én Balkenende I in 2002. Dat eerste kabinet viel zelfs al bij aantreden over de concrete uitleg van de financiële ingrepen in de concept-regeringsverklaring! Onder Balkenende bleek de formatie nooit echt afgerond te zijn doordat binnen de LPF het gedoe rond de begroting nooit ophield tot de zaak klapte.Complicerende factor nummer 4 is de noodzaak om bij grote, principiële thema's op één lijn te komen, terwijl de plannen van partijen juist daar elkaar erg tegenspreken. Ook daar kunnen gebrek aan empathie en groeiend wantrouwen tot grote vertraging en complexe situaties leiden. In de actuele formatie concentreert zich dit vanaf dag één rond de principiële problematiek van grondrechten, rechtsstatelijkheid en het respect daarvoor.Voorbeeld hierbij is hoe zowel bij de vorming van Rutte III (2017) als Rutte IV (2021) de principiële verschillen tussen ChristenUnie en D66 de besprekingen ernstig bemoeilijkten en men op zoek moest naar allerlei ingewikkelde uitstelmanoeuvres.Complicerende Factor 5 is het bestaan en voortzeuren van oud zeer en diepe argwaan uit soms vele jaren tussen partijen. Slaagt een informateur er niet in iets van een gunfactor of vertrouwen te doen groeien, dan ondermijnt zoiets heel de formatie. Actueel zien we hoe de PVV op haar meest pregnante thema - asiel en migratie - de tweede coalitiepartij, de VVD, door de spreidingswet volstrekt niet vertrouwt en anderen de PVV niet inzak Europa en internationaal beleid.Schoolvoorbeelden hiervan zijn uiteraard de epische formatie Van Agt II in 1981 en ook de ernstige vertrouwenscrisis tijdens de allereerste verkenningsfase van Rutte IV in 2021. Deze bleven het hele bestaan van die twee kabinetten funest domineren.Dramatisch is de formatie van 1963 waarin nota bene de vicepresident van de Raad van State en koningin Juliana samenspanden tegen de nieuwe KVP-leider Wimme de Kort. Diens ondergang zette een proces van intern gedoe in gang dat twee kabinetten op rij snel deed sneuvelen en die partij fataal zou raken. En leidde tot de komst van D66!Complicerende Factor nummer 6 is de rol die partijen moeten spelen zonder enige traditie in bestuur en coalitievorming. De formatie is dan vaak voor de andere partijen een soort gedragstest waarin men heel omzichtig te werk moet gaan. De actuele formatie is hier natuurlijk exceptioneel omdat drie van de vier onderhandelende partijen 'novieten' zijn evenals de informateur in zijn rol. De enige ervaren partij is de zware verliezer van de verkiezingen.Voorbeelden hiervan zijn Balkenende I met de LPF als 'noviet' en Rutte I, waarin de PVV als gedoogpartner meedeed. Beide kabinetten sneuvelden roemloos na korte tijd.In de actuele situatie moet ook nog meegewogen worden dat drie van de vier potentiële partners nauwelijks in staat lijken een keur van gedegen bewindslieden te selecteren en het feit dat de enige partij met regeerervaring liever slechts zou gedogen. Tevens zal na de doorgewinterde Mark Rutte nu een premier aantreden óf zonder enige bestuurlijke ervaring die Europees en internationaal grote vragen oproept (Wilders!) óf iemand van buiten de vier partijen die bij die partners geen langdurige loyaliteit heeft opgebouwd (Plasterk!).Zes factoren kortom die een vlotte afronding van de besprekingen onwaarschijnlijk en vooral ook onverstandig zouden maken.***Verder lezenJoop van den Berg - Kabinetsformatie 2024: Graag zorgvuldig, maar zonder spijkers op laag water***Verder luisteren393 - Op naar een extraparlementair kabinet!390 - Kabinetsformatie 2023: Het ethos van de haai388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in385 - Jan de Koning en het verschil tussen een greppel en de laatste gracht179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit351 - Politiek als hartstocht: drie jonge bewindslieden uit het kabinet-Den Uyl vijftig jaar later***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:32:52 – Deel 201:01:07 – Deel 301:37:58 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De rayonhoofden en ijsmeesters waren de voorbije weken in alle staten. Zou het dan toch? En ja, Jaap Jansen en PG Kroeger komen wel degelijk met de vaste winterboeken-editie. Ditmaal met een extra recensie: een doorwrochte analyse van een brief die in de Tweede Kamer niet mocht worden voorgelezen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Ben je vriend (of word je het nu nog snel) dan kun je meedingen naar een van de boeken die we bespreken: Abraham Kuyper, een leven in de journalistiek (beschikbaar gesteld door uitgeverij Boom) en Hoogteroes (beschikbaar gesteld door De Arbeiderspers).Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***1] Een saluut aan Mathieu SegersKort voor zijn overlijden op 16 december 2023 zond Segers ons zijn nieuwste boek: The Origins of European Integration - The Pre-History of Today's European Union, 1937–1951. Het bewijst eens te meer het grote verlies nu hij niet meer onder ons is. Elke pagina van dit rijke werk bevat voor uren en dagen aan nieuwe inzichten en verrassingen uit de voorgeschiedenis van de EU. Over de doorwerking van het Marshallplan; de grote betekenis van de oecumenische beweging; Piet Lieftinck en Ludwig Erhard in 1949 en over de historische missie van de christendemocratie.Maar nog het meest treft de eerste zin van dit magnum opus. Onvermoed en onverwacht brengt de visie daarin zijn erfenis en die van de eveneens onlangs gestorven Jacques Delors bijeen. Europa staat voor de opdracht zich nu voor een derde maal opnieuw uit te vinden. 2] Waar Europa ooit begonWe kennen het vaste verhaal. De Europese beschaving ontsprong in drie eeuwenoude steden. Jeruzalem, Athene en Rome. Maar hoe ontstonden die urbane fundamenten nu echt? The Life and Death of Ancient Cities: A Natural History van Greg Woolf vertelt hoe historici, archeologen, biologen, klimaatdeskundigen en antropologen hun kennis daarover steeds meer aaneenvlechten.Het levert vele verrassende inzichten en dwingt ons vele bekende verhalen en feiten te herzien. Dat juist de Middellandse Zee bakermat werd van Europa kwam bijvoorbeeld doordat men leerde zeilen in plaats van roeien. En waar kwam het brood vandaan dat de inwoners konden eten van het in zijn glorietijden snel groter wordende Athene? Van in graanexporten gespecialiseerde Griekse havens op de Krim. En zo nog veel meer in dit bijzondere boek.3] De journalist die minister-president werdJohan Snel was al eens bij ons te gast over zijn meeslepende biografie van alpinist, predikant, politicus, wereldreiziger en universiteitsoprichter Abraham Kuyper. Zijn proefschrift - Abraham Kuyper, een leven in de journalistiek - diept één van die aspecten verder uit. Die van de ongekende veelschrijver en mediavernieuwer. Ook dát was Kuyper.Hij schreef niet alleen tienduizenden stukken en ruim 200 boeken, hij bouwde ook aan een internationaal netwerk van journalisten. De journalistiek werd door zijn bezielende leiding een serieuze professie die ging opkomen voor haar vrijheid, integriteit en kwaliteit. Kuyper keek daarbij altijd verder dan zijn eigen 'zuil' of kerk. Snel brengt dit levensverhaal met panache en vol verrukkelijke verhalen en excentrieke belevenissen.4] De Robert Caro van het KremlinStephen Kotkin doet voor Jozef Stalin wat Robert Caro doet voor LBJ. Zijn boeken Stalin: Volume I: Paradoxes of Power, 1878–1928 en Stalin: Volume II: Waiting for Hitler, 1929–1941 schetsen in duizenden pagina's het leven en de tijd van een 'larger than life' heerser. Een literaire tour de force.Van Stalins armoedige jeugd in Gori in Georgië en het rebelse broeinest van zijn priesterseminarie tot de jaren aan de Poolgrens in Siberië na een carrière als bankrover, beleeft de lezer mee. En ook zijn machtsdrift, zijn genie als bureaucraat, zijn honger naar kennis als autodidact, zijn paranoia, wreedheid en obsessies met Finland, Mongolië en Japan. Zijn eenzaamheid na de zelfmoord van zijn vrouw Nadja. En hoe hij wachtte tot Hitler zou aanvallen en dat toen niet wilde geloven.5] De roes van WeimarDe pleinen in Duitse steden staan nu, in januari 2024, bomvol. 'Nie wieder!' roepen de burgers en masse. Alle reden om juist nu het boek Höhenrausch - Hoogteroes - van Harald Jähner te lezen. Opnieuw komt hij met een fascinerend tijdsbeeld van de cultuur, maatschappij en politiek van Duitsland, nu die van de 'Goldene Zwanziger' en de Weimar-republiek. Het was een decennium van een 'Siegeszug befreiter Lebensweisen'.Jähner slaagt erin die periode niet te benaderen vanuit het perspectief achteraf, vanuit de doem van de ondergang en het Derde Rijk. We beleven juist de opmars van geëmancipeerde vrouwen, technologische evoluties, culturele bevrijding en 'amerikanisering' met jazz, radio en dansfeesten. En steeds is merkbaar hoe kwetsbaar Weimar was. Hoe de nederlaag in 1918, de giga-inflatie, het leven op de pof en de depressie vanaf 1930 voortdurend nieuwe kansen en ideeën lieten struikelen.6] Een brief van het IdaveldFvD’er Freek Jansen schreef voorzitter Bosma bij zijn afscheid als Tweede-Kamerlid naar goed gebruik een brief. Die las hem niet voor en dat was nieuw. “Eigenlijk doodzonde”, vindt PG.Wie de tekst ervan serieus neemt, ontmoet een hele reeks politiek-filosofische toespelingen en historische verwijzingen die niet zomaar terzijde geschoven mogen worden. Jansen benoemt zichzelf tot hoeder van ‘de ideologische, zuivere lijn’ van Forum tegen ‘het parlementarisme’ en voor ‘het herstel van de natuurlijke orde’. Daarin brengt hij een paar duidelijke boodschappen.Hij doet een verwoede aanval op de erfenis van de Frankfurter Schule en dat niet voor het eerst. PG schetst wat daarbij het antisemitische hondenfluitje over ‘zelfhaat’ en ‘de vroedvrouw van onze opheffing’ vormt. En wat dit verbindt met het laatste boek van Mathieu Segers.De strijd voor die 'natuurlijke orde' en Jansens mythische verwijzing naar ‘Nederland als Idaveld’ plaatsen zijn boodschap in het sociaaldarwinisme van de 19e eeuw. Zelden klonk de fluit zo luid en zo schel.***Verder luisteren109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt82 - Edward Glaeser: Why we should love cities318 - 2023: het jaar van grote inflatie, Koude Oorlog, roemruchte veroveraars en omwenteling in Den Haag (oa over Stalin en stedenstichter Alexander de Grote)149 - De zeven levens van Abraham Kuyper, een ongrijpbaar staatsman354 - Eenzaamheid, machtsstrijd en repressie in het Russische rijk van Poetin, Stalin en tsaar Nicolaas II394 – Honderd jaar na zijn dood: de schrijnende actualiteit van Lenin113 - De Jaren '20 als wenkend perspectief322 - 30 januari 1933, een fatale dag voor Duitsland en de wereld152 - De 19e-eeuwse wortels van Forum voor Democratie30 - Baudet en de Uil van Minerva317 - Extra winteraflevering: PG tipt boeken!***Tijdlijn00:00:00 – Deel 1: Mathieu Segers00:38:00 – Deel 2: Greg Woolf00:45:35 – Deel 3: Johan Snel00:57:33 – Deel 4: Stephen Kotkin01:20:06 – Deel 5: Harald Jähner01:29:19 – Deel 6: Freek Jansen01:57:00 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De eerste heerser van de Sovjet-Unie, Vladimir Iljitsj Oeljanov, leefde van 22 april 1870 tot 21 januari 1924. Honderd jaar na zijn dood lijkt hij bijna vergeten, maar is relevanter en actueler dan ooit. Jaap Jansen en PG Kroeger vertellen over zijn leven en werk, zijn politieke en wereldwijde erfenis en zijn opmerkelijke actualiteit in de 21e eeuw.   ***Betrouwbare Bronnen is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Deze aflevering bevat een advertentie van voor Eneco. Ga naar eneco.nl/test om te zien of Eneco Dynamisch bij jou past.Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Lenin - de schuilnaam van de revolutionair, verwijzend naar de Siberische rivier de Lena - groeide op in een gezin van ongekende sociale mobiliteit vanuit een lijfeigenenfamilie tot in de erfelijke adelstand. De executie van zijn broer als complotpleger tegen de tsaar deed de scholier radicaliseren en dat proces is heel zijn leven voortgegaan.    Hij was een theoreticus voor wie de leer van Marx en diens toekomstvisioenen een abstracte werkelijkheid vormden. Het socialistische ideaal mocht wat hem betreft slechts door een kleine voorhoede en met geweld van bovenaf gerealiseerd worden. Daarin was hij een buitengewoon pragmatisch leider.Je kon immers met iedereen een alliantie sluiten die dat theoretisch ‘absoluut ware’ dichterbij hielp brengen. Van Kaiser Wilhelm II tot een aartskapitalist als Herbert Hoover – de meest uiteenlopende bondgenoten benutte hij voor zijn machtsstreven.   Eenmaal aan de macht - na bijna twee decennia van ballingschap buiten Rusland - was hij een meedogenloos tiran. Burgeroorlogen, hongersnoden en repressie waren middelen waar hij niet voor terugschrok om de macht van ‘de partij' te vestigen en onstuitbaar te maken. Tegelijk schetste Lenin een propaganda-imago van het meest progressieve, cultureel innovatieve en het volk brood, vrijheid, elektrificatie en gelukbrengend regime in de wereldgeschiedenis.   Zijn opvolger Stalin heeft zich altijd in opmerkelijke bescheidenheid "leerling van de grote Lenin" genoemd. Hij bouwde een persoonscultus op rond de voorganger die vooral natuurlijk hemzelf legitimeerde. Hoe Stalin in de laatste twee jaar daadwerkelijk omging met de stervende Lenin is een ander verhaal; een gruwelsprookje.   Lenin bleef de icoon, zeker na de destalinisatie. Ook Michail Gorbatsjov onderstreepte altijd zijn verering voor de oprichter van de Sovjet-Unie. En Vladimir Poetin? Die verfoeit Lenin en maakt hem daarmee in deze tijd ineens hoogst actueel.  Lenin was immers de doodgraver van het Russische imperium en schonk onderworpen volkeren van de tsaar hun soevereiniteit in aanloop naar de 'wereldrevolutie' van Karl Marx. Poetin herstelt allengs de reputatie van Stalin als 'wreed doch krachtdadig redder' en spiegelt zich aan de meest repressieve Tsaren als Nicolaas I en Alexander III. Hun rijk werd door Lenin verwoest en diens faam werd door Gorbatsjov gekoesterd.    Des te opvallender is het dat Poetin nadrukkelijk en bewust verbergt dat hij zelf op niemand zo lijkt als op Lenin. Zijn tactiek om de macht te grijpen en methode van heersen zijn puur leninistisch.  Zoals ook de politieke strategie van de extreemrechtse en extreemlinkse groeperingen die Poetin in Europa steunt leninistisch pur sang is. Diens methodieken van permanente radicalisering, argwaan en zuiveringen én diens opportunisme en killersinstinct zien wij dezer dagen opnieuw op het politieke toneel.***Verder lezenVictor Sebestyen - Lenin, leven en legende***Verder kijkenZie en hoor Lenin spreken: "Wat is Sovjetmacht?"Bertrand Russel over zijn ontmoeting met Lenin in 1920Poetin: "Lenin legde een tijdbom onder Rusland"Poetin bezoekt de opgebaarde Michail Gorbatsjov***Verder luisteren21 - Poetins rolmodel Tsaar Nicolaas I19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen188 - De ondergang van de Sovjet-Unie: 1991, het jaar waarin Gorbatsjov in de afgrond staart en Poetin gemeenteambtenaar wordt253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft354 - Eenzaamheid, machtsstrijd en repressie in het Russische rijk van Poetin, Stalin en tsaar Nicolaas II257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden258 - De kille vriendschap tussen Rusland en China248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland346 - Alle Menschen werden Brüder!***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:34:33 - Deel 200:55:40 - Deel 301:19:16 - EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De verkiezingsuitslag op 22 november 2023 was duidelijk. Maar bijna twee maanden later is er van die duidelijkheid nog weinig concreets te merken. Op één ding na: er komt hoogstwaarschijnlijk geen gewoon parlementair meerderheidskabinet dat 'gewoon' regeren gaat. Jaap Jansen en PG Kroeger vertellen waarop je in de kabinetsformatie moet letten om die duidelijkheid wél te krijgen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***De verwarring tot nu toe is vooral te danken aan het feit dat PVV, VVD, NSC en BBB vooropzetten wat zij niét willen. Wat dan wél - dat blijft mistig. Zo wil de VVD voluit meeonderhandelen, maar straks geen liberalen in de ministerraad zien aantreden. De PVV is simpelweg niet in staat eigen bewindslieden af te vaardigen bij gebrek aan partijleden. NSC benadrukt een extraparlementair kabinet noodzakelijk te vinden voor een nieuwe bestuurscultuur. Maar het maakt niet concreet wat zo'n kabinet eigenlijk zou zijn, het staat zelfs niet als wens of eis in het verkiezingsprogramma van de nieuwe partij.Niettemin maken Jaap en PG helder dat zo'n ongedefinieerde constructie met een algemeen 'regieakkoord' (ideetje van BBB) voor elk van de vier partijen het meest aanlokkelijk is. Je kunt er elk moeilijk thema of dilemma mee vooruitschuiven en afzien van financiële doorrekeningen.Wat is nou zo’n extraparlementair kabinet. Of, zoals Jaap liever zegt: buitenparlementair kabinet. De politieke historie kent ze wel degelijk. Ze waren usance tussen 1848 en 1917. PG herinnert eraan dat ook Thorbecke graag afzag van duidelijke afspraken vooraf en de Kamer toeriep: "Wacht op onze daden!" De hang naar zo'n kabinet is dan ook een stukje antipolitieke nostalgie. De 'nieuwe bestuurscultuur' blijkt een verlangen te bevatten naar het Nederland van voor 1917.Na 1945 was er éénmaal zo'n kabinet. Het kabinet-Den Uyl. Maar daarbinnen waren de ministers van PvdA en D66 nu juist zeer sterk politiek gebonden en moest de ploeg bij zware crises geopolitiek, economisch en monarchaal een stevig politiek-parlementair draagvlak opbouwen.In de 'Plasterk-formatie' zouden de fracties tot de conclusie kunnen komen, dat zij – net als Dilan Yesilgöz en Pieter Omtzigt zich hadden voorgenomen – het beste alle vier kunnen gaan ‘gedogen’.Dat heeft voor elk van hen vooral veel voordelen, zij het dat de veelgeroemde transparantie van bestuur en beleid dan het eerste slachtoffer is. Wel kan de premier dan in de persoon van Ronald Plasterk een PvdA'er zijn die net als de andere bewindslieden geen formele binding met de coalitiefracties heeft.Zo'n opmerkelijk geconstrueerd kabinet - echt iets anders dan het 'zakenkabinet' waar Pim Fortuyn van droomde of een 'minderheidskabinet' waarover NSC in zijn verkiezingsprogramma schrijft - zal zich natuurlijk wel fors willen profileren als de geest van een nieuwe tijd. Mark Rutte en zijn 'kartel' zijn weg en dat willen ze dan laten weten ook. Jaap en PG noteren vast met welke symbolische daadkracht het nieuwe kabinet bij aanvang zal kunnen pronken.Van de plicht van de koning voortaan ook 'gewoon belasting te betalen' tot afschaffing van een reeks ministersposten en begrotingen. Van het schrappen van het derde NPO tv-net tot het opschorten van de Pensioenwet en de terugkeer van Rita Verdonk als wraak op Rutte.***Verder luisteren390 - Kabinetsformatie 2023: Het ethos van de haai388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in380 - Campagne 2023: knollen en citroenen en Haagse trucs372 - Nieuwe partijen als Nederlandse traditie - en de afgrond die altijd weer dreigt351 - Politiek als hartstocht: drie jonge bewindslieden uit het kabinet-Den Uyl vijftig jaar later296 - Doe effe normaal man! De macht der gewoonte in de Nederlandse politiek***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:23:14 – Deel 200:47:34 – Deel 301:22:04 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Jaap en PG wensen de luisteraars van Betrouwbare Bronnen alle goeds, veel inspiratie en geluk in het nieuwe jaar. Om hier meteen een kleine bijdrage aan te geven duiken we in deze laatste aflevering van 2023 alvast in dát verleden dat nu juist 2024 van bijzondere betekenis maakt. Voor de zesde maal sinds de start van Betrouwbare Bronnen kijken we naar momenten en mensen die in het nieuwe jaar herdacht en herinnerd zullen worden.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Met de Europese parlementsverkiezingen in aantocht komt allereerst het jaar 2004 in beeld. Toen immers traden liefst tien nieuwe landen toe tot de EU. Het is de moeite waard hun ontwikkeling en rol sindsdien te beschouwen. De drie Baltische staten, de Tsjechen, Slovenen, Slowaken en Polen werden groeibriljanten die soms zelfs in hoog tempo klaar waren om mee te doen in de Eurozone. Buitenbeentje blijkt Hongarije, dat zich economisch en politiek ging isoleren. 2024 wordt dan ook extra spannend als Viktor Orbán in de tweede helft van 2024 EU-voorzitter wordt na de Belgen! In 2004 was één Europeaan nog vol goede moed. Otto, de hoogbejaarde, laatste Habsburgse kroonprins, was dankbaar en geroerd bij de triomf waardoor zijn Hongaarse vaderland ging meedoen in een vrij Europa.1824 is voor Europa eens te meer een jaar om nu te vieren. Toen klonk op 7 mei in Wenen voor het eerst de Negende van Beethoven! Dat had nog heel wat voeten in de aarde, vertelt PG.In Amerika zijn er twee historische momenten die juist nu actueel en relevant zijn. Ten eerste een tragedie. Wie kan vergeten hoe in 1974 Richard Nixon ten onder ging? Het 'Smoking Gun' bandje van zijn gesprekken deed hem finaal de das om. En juist waar het in de Watergate-affaire om ging, gaat het nu ook in de vele zaken tegen Donald Trump om: 'cover ups', 'obstruction of justice', knoeien en verdoezelen.De triomf bij de presidentsverkiezing van 1984 zal ook volop in beeld zijn. De toen oudste president ooit zegevierde als bijna niemand eerder. Met argumenten waarmee Joe Biden nu ook wil pronken. Lukt het hem Ronald Reagans 'morning again in America' te evenaren?Voor Nederland is 2024 een waarin we terugkijken naar grote momenten in onze historie. Bovenal naar 1949. 75 jaar geleden kwam een einde aan het land zoals we dit sinds 1648 hadden gekend. Het koloniaal imperium werd opgedoekt en de toetreding tot de NAVO eindigde de politiek van neutraliteit en 'nationale soevereiniteit' die eeuwenlang domineerde. Nederland werd ingebed in een Europees en geopolitiek geheel, als waardengemeenschap en als verdedigingsalliantie tegen tirannie. Nu actueler dan ooit.In 1994 begon ook een nieuw tijdperk. Dat van de paarse jaren met Wim Kok als premier. Nu zien we scherper dat toen ook de opmars van versplintering en populisme zich aandiende. En met dit begin kreeg ook de loopbaan van Geert Wilders een opmerkelijke impuls. Hij bleek toen al een consistente politiek te volgen - als een Orbán voordat Orbán zelf dat pad insloeg!Ook Europees kijken we terug naar momenten van tragedie en triomf. In 1974 dumpte het Kremlin Nobelprijswinnaar Aleksandr Solzjenitsyn door hem in een vliegtuig naar Frankfurt te zeten. De Sovjetleiding hoopte van zijn verzet en inspiratie af te zijn, een fatale denkfout. Ook dit is nu weer hoogst actueel. Waarom Frankfurt? Dat was te danken aan bondskanselier Willy Brandt. Een gul gebaar naar de grote schrijver was zijn laatste mooie moment in 1974. Brandts politieke ondergang was een ongekende tragedie.2024 is in kunst en cultuur zonder twijfel een groot herdenkingsjaar. Op 3 juni 1924 stierf Franz Kafka. En heel recent kwam weer een uniek aspect van zijn werk aan het licht. De schrijver blijkt ook een fascinerend tekenaar. En zijn leven wordt nu zelfs een filmserie!1824 is het geboortejaar van Anton Bruckner. Het Concertgebouworkest zal daarom uitpakken met een cyclus van zijn grootse negen symfonieën onder een reeks bijzondere dirigenten. Bruckners werk is immers het hart van het repertoire van dit orkest en zijn traditie.En natuurlijk 1724! 300 jaar geleden klonk in Londen de première van een van de meest flitsende en politieke opera's: 'Giulio Cesare in Egitto' van Georg Friedrich Händel. Een vilein, sexy, wreed, machtsbelust en moorddadig stuk in het Midden-Oosten met een verliefde veroveraar en heerser en een meedogenloze prinses die zélf de Farao wil zijn. Krijgen we de historie nóg actueler in 2024?***Verder kijkenNixon: the smoking gun tapeDe complete film Im Schatten der Macht (over het politieke einde van Willy Brandt)Handel: Giulio Cesare in Egitto, opera in three acts, HWV 17 | Andrea Marcon & La Cetra***Verder luisteren (hier in de volgorde zoals ze in aflevering 392 genoemd worden)63 - Judit Varga, minister van Justitie van Hongarije: lessen uit de geschiedenis346 - Alle Menschen werden Brüder!51 - Nixon, Clinton, Trump - PG en de historie van het fenomeen 'Impeachment'345 - Leiders op leeftijd. Krasse knar Joe Biden is niet de enige361 - Vilnius, juli 2023: NAVO-top in het oog van de storm359 - Nederland en de slavernij, 150 jaar na de afschaffing64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop09 - Special: leven en werk van Wim Kok. Met Jeltje van Nieuwenhoven, Joop van den Berg, Gijs van Dijk en PG Kroeger161 - Hans van Mierlo, een politieke popster169 - Vijftien jaar Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder70 - 'Voorzitter, het is Kafka!' - PG Kroeger over leven en werk van Franz Kafka387 - Niets is zó politiek als opera - 100 jaar Maria Callas***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:27:05 – Deel 201:05:37 – Deel 301:31:16 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In 1958 was België het eerste land dat de nieuwe Europese Gemeenschap mocht voorzitten. Het komend halfjaar mogen onze zuiderburen onder leiding van premier Alexander de Croo voor de dertiende maal hun politiek vernuft inzetten voor een hele reeks complexe EU-vraagstukken. Jaap Jansen en PG Kroeger kijken vooruit, analyseren de aanpak en zwaartepunten van de Belgen en waarom ‘de Ollanders’ hen eigenlijk nooit écht begrijpen.***Betrouwbare Bronnen is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Deze aflevering bevat een advertentie van NordVPN. Met deze vpn-verbinding kun je overal je favoriete websites bezoeken en je privacy is beschermd. Kijk op https://nordvpn.com/bronnen - Als je voor 9 januari 2024 een abonnement neemt, krijg je er een Amazon cadeaubon bij!Deze aflevering heeft ook een advertentie voor Bamigo. Ga naar bamigo.com en gebruik de geheime code: betrouwbaar25Deze aflevering bevat tevens een korte advertentie van Triodos Bank. Kijk voor fossielvrij sparen en een aantrekkelijke spaarrente op triodos.nl/betrouwbaarHeeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Het Spaanse voorzitterschap verrichtte een huzarenstukje. Omdat plots nationale verkiezingen en een kabinetsformatie nodig bleken, moest premier Pedro Sanchez zich strikt focussen op de essentiële, zware dossiers. Dit is leerzaam voor de Belgen, want ook hen wachten verkiezingen, zelfs 'megaverkiezingen' op alle politieke niveaus.België moet in elk geval de principeakkoorden uit het Spaans halfjaar concreet invullen: toetredingsonderhandelingen met Moldavië en Oekraïne, de nieuwe Maastricht-criteria en het akkoord over asiel en migratie. En er moet een afspraak komen over de meerjarige EU-begroting. Een mooie uitdaging aan de behendige minister van Financiën, Vincent van Peteghem. En ook daar zal een nieuw kabinet in Den Haag niet omheen kunnen.De Belgen hebben een stevig inhoudelijk werkprogramma opgesteld. Jaap en PG vinden daarin een reeks interessante acties en initiatieven. Van een onvermijdelijk Kuifje-accent op de ruimtevaart tot een fiks pakket rond de 'sociale pijler' van de EU. Daarin wordt voortgebouwd op het 'Jaar van de vaardigheden' de lessen uit de pandemie en het historische werk van Jacques Delors.Het geopolitieke Europa krijgt forse nadruk. De Belgen noemen dat 'mensen en grenzen beschermen'. Bovendien krijgt het Europese antwoord op Xi Jin Ping en zijn Zijderoute nadrukkelijk aandacht.Natuurlijk kijken Jaap en PG ook met een schuin oog naar de komende Belgische verkiezingen. Die verrassen met de herrijzenis van oud-premier Elio di Rupo als Europees kandidaat voor de socialisten. En er dreigt electorale ellende voor de liberale Open VLD. Premier De Croo blijkt niettemin een positivist à la Mark Rutte, gelet op zijn nieuwste boek ‘Het beste moet nog komen’.Niet alleen bij zulke verkiezingen is merkbaar dat de noorderburen meestal weinig snappen of weten van de Belgen. PG zoekt een verklaring daarvoor en vindt die in de zo fundamenteel andere historische wortels binnen de Nederlanden na de Bourgondische eeuw en de afscheiding van de Republiek. Het huidige België bleef eeuwenlang een soort 'lidstaat' van een barok, multicultureel, katholiek, Europees en mondiaal imperium van de Habsburgers. Kleurrijke heersers, culturele grandeur en complexe relaties met Madrid en Wenen gaven hen een soort EU-DNA avant la lettre.Tragisch symbool daarvan was het Brusselse Paleis op de Coudenberg, een van de meest spectaculaire keizersresidenties van Europa vol grootse kunst. Je vindt er niets meer van terug na de verwoestende brand van 1731. Of toch wel? En ook die restanten zijn weer symbolisch. Met voorganger Spanje en opvolger Hongarije als EU-voorzitter delen de Belgen onderhuids een diep Habsburgs verleden dat hun noorderburen nimmer zullen begrijpen.***Verder lezenHet Belgisch EU-voorzitterschap, de website***Verder luisteren373 - Nederland en België: de scheiding die niemand wilde355 - Modern en succesvol Spanje wordt EU-voorzitter en houdt verkiezingen344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt282 - Hoe Sammy Mahdi - de nieuwe Vlaamse leider - de christendemocraten er weer bovenop wil helpen272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'229 - Kristof Calvo: wat de Nederlandse en Belgische politiek van elkaar kunnen leren190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa71 - Caroline de Gruyter: 'Brexit maakt Europa sterker' - De EU als het Habsburgse Rijk van onze tijd63 - Judit Varga, minister van Justitie van Hongarije: lessen uit de geschiedenis49 - De koningen van Hispanje die wij altijd hebben geëerd***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:33:22 – Deel 200:54:14 – deel 301:18:57 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De verkenner trekt een nieuw jasje aan. Ronald Plasterk wordt nu informateur en is slechts één stap verwijderd van het Torentje. Jaap Jansen en PG Kroeger zagen het debat in de Tweede Kamer over het verslag van zijn verkenning en noteerden een reeks ongebruikelijke en opmerkelijke politieke feiten. En een haai uit een kinderfilm zwom ook nog even langs.Het debat van 13 december 2023 leek nogal op dat van 1 april 2021, het ‘Pieter Omtzigt, functie elders’ debat dat geschiedenis schreef. Na een turbulente verkenningsfase ontplofte de Kamer. Informateur Plasterk moet de brokstukken zien te lijmen en partijen bij elkaar weten te houden. En de nu volgende fase van bevat een explosieve serie tijdbommen die hij onschadelijk moet zien te maken.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier*** Als één ding duidelijk werd, dan is het wel dat Geert Wilders zijn verkiezingswinst beschouwt als een mandaat om geen enkele reflectie op de voorbije twintig jaar van de PVV toe te staan. Hoezeer hij ook gefileerd werd over vroegere daden en uitspraken en hun anti-rechtsstatelijke inhoud, hij verklaarde steeds feller nimmer ergens excuses voor te maken of nuances aan te brengen.Zeker niet voor zijn bezoek aan Moskou en de Kremlingezinde uitingen vier jaar na de aanslag op MH17 en de inval in de Krim. "Vals, gemeen!" siste hij Rob Jetten (D66) daarover toe. Het bracht Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) op de analogie met de zogenaamd vegetarische haai Bruce uit de Disneyfilm Finding Nemo.Ook Caroline van der Plas (BBB) en Dilan Yesilgöz (VVD) lieten blijken tabak te hebben van de weifelingen en staatsrechtelijke aarzelingen bij Pieter Omtzigt (NSC). Ze willen tempo maken naar een rechts kabinet om hun kiezers niet nu al te hoeven ontrieven. In een dag of twee moet ‘de basislijn’ over de grondrechten toch wel duidelijk zijn, vinden ze, en kregen daarvoor steun van de partijen aan uiterste rechter- én linkerzijde.Omtzigt stond binnen het kwartet op rechts alleen en begon zo te zwabberen, dat hij stormen interrupties uitlokte. Hij erkende ‘geen lijsten’ met te bespreken constitutionele pijnpunten te hebben. Ook daarom weigerden Wilders en hij de kamer een verslag van de informateur over dat eerste aspect van de komende onderhandelingen toe te zeggen.Hoe gevoelig juist zulke staatsrechtelijke elementen nu zijn werd onbedoeld aangetoond door Yesilgöz. Met een achteloze motie namens het rechtse kwartet stak zij het lont aan. Termen als 'politiek vandalisme' klonken. Dat kwam verrassend overeen met een analoog incident tijdens de avond vóór het debat. Toen dreigde premier Mark Rutte – die al demissionair is! - unverfroren met aftreden van het hele kabinet over een motie van SGP, SP, BBB en NSC tegen nieuwe EU-hulp aan Oekraïne.Het debat liet zien dat het kabinet-Rutte IV onttakeld is. De consequenties daarvan kunnen groot zijn. Ook is helder dat Wilders klem zit tussen zijn machtspretentie en weigering de PVV realiter te zien veranderen. En Frans Timmermans ontpopte zich als een ras-parlementariër die nimmer weggeweest lijkt van het Binnenhof. Even grijnsde hij zelf als een haai die zijn prooi zag spartelen.Opvallend effectief waren gedegen interrupties door Jetten en Henri Bontenbal, waarbij hun verschillen in stijl elkaar verfijnd aanvulden. De CDA-leider kaapte het debat inhoudelijk door het agenderen van het dieperliggende motief van 'een democratisch ethos' dat meer inhoudt dan de formalismen waarmee PVV, BBB en VVD Omtzigt probeerden af te kopen.Een interruptie van Bontenbal deed Yesilgöz onthullen hoezeer zij haar VVD al heeft uitgeleverd aan de nukken van Wilders. Om met Bette Davis te spreken in een andere iconische film: “Fasten your seat belts, it's gonna be a bumpy night!”***Verder luisteren388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in357 – Kabinetsformatie 2021: House of Cards aan het Binnenhof. Annemarie Jorritsma en de obsessie met Pieter Omtzigt330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:26:30 – Deel 201:07:02 – Deel 301:26:34 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het nieuwe kabinet wordt geconfronteerd met drie grote uitdagingen: de klimaattransitie, de oorlog in Oekraïne en het grote tekort aan talenten en vakmensen op elk terrein. Elk van deze drie staat centraal in de energietransitie en de enorme inhaalslag die Nederland daar maakt. Maar we zijn er nog lang niet, hoe houden we dit succes vast en wat betekent een nieuwe coalitie voor dat succes? Jaap Jansen en PG Kroeger duiken daarin met topexpert Noé van Hulst van het Internationaal Energie Agentschap en Olof van der Gaag van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie.Van Hulst leidde een groep experts die voor de kabinetsformatie een cruciaal advies opstelde: de Keuzewijzer Klimaat en Energie. Een routekaart voor de komende kabinetsperiode en voor de langere termijn op weg naar 2050.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Deze aflevering bevat een advertentie van Triodos Bank. Kijk voor fossielvrij sparen en een aantrekkelijke spaarrente op triodos.nl/betrouwbaarHeeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***In het klimaat- en energiebeleid is de tijd van papieren plannen voorbij. "Implementeren, implementeren, implementeren!" onderstreept Noé van Hulst. “Niet per sé altijd in deze volgorde”, grapt hij erachteraan. Concreet de voorgenomen plannen uitvoeren en succesvolle projecten in de duurzame energiesector de ruimte geven, benadrukt Olof van der Gaag. Daarbij moeten we af van de vele procedures en bureaucratische hordes.Dat vergt vooral volhouden en versnellen. Want ‘de weg naar klimaatneutraliteit zal natuurlijk lang en hobbelig zijn’, zegt Van Hulst. Poetins oorlog liet zien dat onverwachte ontwikkelingen hierbij een enorme impact kunnen hebben.Van der Gaag beaamt dat hij wel even moest slikken toen hij de verkiezingsuitslag zag, met de PVV als grootste partij. Toch denkt hij dat ook de nieuwe coalitie begrijpt dat Nederland door moet op de ingeslagen weg. Als beleidsmakers het concreet uitvoeren nu zouden gaan vertragen, worden uiteindelijk de kosten van de noodzakelijke acties – financieel, economisch en maatschappelijk - alleen maar hoger. Goed voorbeeld is de overbelasting die nu al de energienetten laat vastlopen.In het gesprek gaan opmerkelijke inzichten over tafel. Zo is in korte tijd breed doorgedrongen dat 'groene industriepolitiek' – in Nederland en Europees - hoge prioriteit verdient. Joe Biden laat in de VS zien hoe je dat doet. Ook blijkt dat voorstanders van het schrappen van het klimaatfonds' zich lelijk in de voet zullen schieten. Want daarmee verdwijnt ook het geld dat de bouw van nieuwe kerncentrales moet aanjagen. Overigens: veel bedrijven zijn bij de energietransitie al veel verder dan het Binnenhof vaak beseft.Bovendien biedt de energietransitie Nederland veel kansen. Van Hulst geeft als voorbeeld hoe onze locatie en infrastructuur juist Nederland voor Europa essentieel maakt bij de 'uitrol' van een waterstofeconomie. Volgens hem moet Nederland in Europa er ook de komende jaren een eer in stellen ‘ver boven ons gewicht te blijven boksen’.***Verder lezenKeuzewijzer klimaat en energie ***Verder luisteren388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in369 - Rob Jetten wil een ideeënstrijd rond het midden en een lossere verhouding tussen Kamer en kabinet358 - Ligt het ambitieuze klimaat- en energiebeleid op koers? Gesprek met Henri Bontenbal (CDA)338 - Hoe de stikstofcrisis de energietransitie vertraagt. En: wat intussen wél met sprongen vooruitgaat244 - Frans Timmermans over klimaatbeleid, geopolitiek en weerbare democratie106 - Diederik Samsom over het Europese klimaatbeleid en het crisisherstelplan***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:27:28 – Deel 200:46:39 – Deel 301:00:22 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.