Bureau Buitenland

Brussel worstelt met reactie op Russische cyberaanvallen in Litouwen Deze week kreeg Litouwen cyberaanvallen van Rusland te verwerken. Dat komt door Kaliningrad, een Russische exclave middenin het EU-gebied. Litouwen houdt goederen naar het gebied tegen en zegt daarmee de Europese sancties tegen Rusland uit te voeren. Rusland reageerde daarop en dreigt met heftigere gevolgen. Kan Litouwen rekenen op steun uit Brussel in dit conflict? Dat vragen we Koen Verhelst, correspondent in de Baltische staten. 'Lidstaten saboteren toezicht coronaherstelfonds' Het grootse fonds uit de EU-geschiedenis is opengesteld en de eerste miljarden uit het coronaherstelfonds zijn al overgemaakt. In totaal gaat het om een slordige 723 miljard euro. Maar wie houdt toezicht op al dit geld? Dat vroeg journalist Lise Witteman van Follow te Money zich af. Samen met collega's uit meer dan vijftien Europese landen gingen ze op onderzoek. Te gast is journalist Lise Witteman. Buitenland Uitgelicht: Rusland Rusland-deskundige Helga Salemon vertelt waarom Russische tandartsen binnenkort hun werk minder goed kunnen doen.

Wie betaalt de rekening van NAVO-uitbreiding? Na maanden van gesteggel is deze week eindelijk de kogel door de kerk: Finland en Zweden kunnen zich aansluiten bij de NAVO. De Turkse president Erdoğan lag telkens dwars vanwege de vermeende steun van beide landen aan Koerden in Turkije. Nu Erdoğan dus toch overstag is gegaan, vrezen diezelfde Koerden voor de toezeggingen die NAVO-bondgenoten hebben gedaan aan Turkije, en vragen zich af hoe dat hun zal raken. Clingendael-expert Erwin van Veen en Koerden-deskundige Wladimir van Wilgenburg vertellen over de dreiging voor de Koerden. Noodkreet Afrika niet negeren De blokkade van de Zwarte Zeehavens door Rusland zorgt ervoor dat Oekraïne, de graanschuur van de wereld, niets meer kan exporteren. Vooral landen in Afrika worden nu al getroffen door een tekort aan graan en dus: honger. In de meeste nieuwsberichten krijg je de indruk dat de hongersnood in vooral het oosten van Afrika komt doordat Rusland een oorlog is begonnen. Maar, dat is zeker niet het hele verhaal, stelt collega Bram Vermeulen. Hij is net terug uit Kenia, waar hij zag dat ook Europa deels verantwoordelijk is voor de voedselcrisis daar. Presentatie: Sophie Derkzen.

Migranten jagen andere migranten weg Uit een gezamenlijk onderzoek van grote Europese mediabedrijven en Lighthouse Reports, een transnationaal journalistiek platform, blijkt dat de Griekse politie bij de grens met Turkije migranten inzet om andere migranten illegaal terug te sturen. Betrokkenen zijn uitgebreid gesproken door de journalisten. Klaas van Dijken is directeur bij Lighthouse Reports en vertelt over zijn onderzoek. Richtingenstrijd binnen Duitse Afd De omstreden Björn Höcke van het radicaal-rechtse Alternative für Deutschland vertegenwoordigt de extreemrechtse vleugel binnen zijn partij. Hij werd lange tijd door de Duitse binnenlandse veiligheidsdienst Verfassungsschutz in de gaten gehouden. Sinds het laatste partijcongres heeft zijn fractie een steviger positie binnen de beweging. Journalist en politicoloog Kemal Rijken volgt de richtingenstrijd op de voet. Uitgelicht: Marokko In Marokko steken mensen zich in de schulden om toch maar een lam te kopen voor het aanstaande Offerfeest. Correspondent Samira Jadir vertelt over een opmerkelijke boycotactie op sociale media van activisten die juist af willen van deze praktijk.

Belangrijke NAVO-top in Madrid Deze week komen de wereldleiders bijeen voor de NAVO-top in Madrid. Alle ogen zijn natuurlijk gericht op de aanstaande uitbreiding met Zweden en Finland. Maar er wordt voor het eerst in lange tijd ook een nieuwe NAVO-strategie vastgesteld. Daarin willen vooral de Amerikanen ook mikken op ‘economische oorlogsvoering’. Wat is dat precies, waarom vindt Amerika dit nodig en in hoeverre is dit een koers waarin ook Europese NAVO-leden moeten meegaan? Dat bespreken we met Amerika-correspondent Casper Thomas. De Europese betrokkenheid bij het drama in Melilla Bij de bestorming van de Spaanse exclave Melilla in Noord-Afrika, vielen afgelopen vrijdag tientallen doden. Een bloedig drama, maar het is zeker niet de eerste keer dat vluchtelingen en migranten uit alle macht proberen Melilla binnen te komen. Het is ook niet voor het eerst dat daarbij doden vallen. De Marokkaanse politie zou veel te hard zijn opgetreden, maar wat is eigenlijk de rol die de Europese Unie hierin speelt? En, hoe kan er aan dergelijke fatale bestormingen het beste een einde gemaakt worden? Daarover hoogleraar Europees Recht Jorrit Rijpma en Tineke Strik, namens GroenLinks lid van het Europees Parlement. Buitenland Uitgelicht: schietles op school in Polen, met Dore van Duivenbode.

Historische dag voor Oekraïne Oekraïne, nog volop in oorlog met Rusland, mag zich kandidaat lid noemen van de Europese Unie. Het moet nog wel aan allerlei voorwaarden voldoen voordat überhaupt de gesprekken over toetreding beginnen. Maar het gigantische oost-Europese land met 44 miljoen inwoners is dus op termijn welkom binnen de EU. Die belofte hebben de Europese regeringsleiders gisteren afgegeven in Brussel. Te gast is correspondent Michiel Driebergen. De onbekende killer Het is een killer die wereldwijd toeslaat, maar we horen er relatief weinig over: de longziekte COPD. Toch is het de doodsoorzaak nummer drie. Vooral in ontwikkelingslanden komt het veel voor. Maar niet alleen daar: ook in ontwikkelde landen zie je het steeds meer, waardoor er jaarlijks ontzettend veel mensen aan overlijden. Hoe komt dat? En valt er iets aan te doen? We bespreken het met Evelyn Brakema, arts en onderzoeker bij het Leids Universitair Medisch Centrum. Uitgelicht: Zweden In Zweden haalde deze week een opmerkelijk liefdesverhaal het nieuws. Daarover correspondent Tjade Michels.

In Italië sluimert alweer een nieuwe crisis Luigi Di Maio, de Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken, is uit zijn partij gestapt, de Vijfsterrenbeweging, die hij zelf groot heeft gemaakt. En dat is meer dan een lokaal akkefietje. Want een scheuring in de grootste regeringspartij is een groot probleem voor premier Mario Draghi, en daarmee ook voor de Europese Unie. Te gast is Pepijn Corduwener, Italië-kenner en universitair docent aan de Universiteit Utrecht. Kritiek uit Poetin’s achtertuin "In Kazachstan denkt men anders over de 'speciale operatie' van Rusland in Oekraïne. Er bestaat zoiets als territoriale integriteit van staten en het recht van naties op zelfbeschikking." Dat zei de Kazachse president Tokajev afgelopen week in het bijzijn van Vladimir Poetin, voor wie hij altijd een trouwe bondgenoot was. Hoe solidair zijn Ruslands traditionele bondgenoten nog met het beleid van Poetin? We vragen het Fabienne Bossuyt is professor Europees extern beleid én directeur van het Ruslandplatform aan de Universiteit Gent. Uitgelicht Michiel Driebergen over het Oekraïense vliegveld Chernobaivka, dat onderwerp is van veel memes.

De Europese Unie gaat weer groeien Op de top van Europese regeringsleiders krijgen Oekraïne en Moldavië de status van kandidaat lidmaatschap van de EU. De boodschap is: jullie zijn – op termijn – welkom in de Europese familie. De EU schuift daarmee geografisch ver op naar het oosten. En daar blijft het niet bij. Ook op de westelijke Balkan zoeken landen al langere tijd aansluiting. Kan de EU die wensen negeren nu Oekraïne en Moldavië een belangrijke stap maken richting toetreding? Volgens Europa-deskundige Luuk van Middelaar mag er veel meer discussie worden gevoerd over vergaande gevolgen van EU-uitbreiding. Want is de Unie daar zelf wel klaar voor? Uitgelicht Journalist Sofoula Schalkwijk over het einde van een eeuwenlange ruzie over de klassieke Griekse beeldhouwwerken die in Londen staan en die de Grieken terug willen hebben.

Hoe weerbaar is de Braziliaanse democratie? In oktober kiest Brazilië een nieuwe president, maar er zijn nu al grote zorgen over die aanstaande verkiezingen. De zittende president Jair Bolsonaro staat er slecht op in de peilingen, en dus grijpt hij om zich heen. Volgens het controversiële staatshoofd moet Brazilië oppassen dat er geen stembusfraude wordt gepleegd. Een fikse beschuldiging aan het adres van Braziliaanse instituties. Inmiddels wordt daarom gevreesd voor ‘Amerikaanse scenario’s’, mochten de verkiezingen voor Bolsonaro niet naar wens verlopen. Is de Braziliaanse democratie sterk genoeg om eventuele verkiezingsondermijning af te slaan? We vragen het aan Kees Koonings, hoogleraar Braziliëstudies aan de Universiteit van Amsterdam, en Trouw-correspondent Wies Ubags. Europese eenheid ver te zoeken in aanloop naar belangrijke top Deze week staat er een belangrijke top voor Europese regeringsleiders op de agenda. De EU wordt geteisterd door verschillende crises, zoals de hoge voedsel- en energieprijzen als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Daarnaast ligt ook nog eens de vraag op tafel of Oekraïne een kandidaat-status moet krijgen voor de Europese Unie. Voor al die dossiers is eenheid in de EU van groot belang, maar de Unie lijkt verdeelder dan ooit. Bovendien is het in Frankrijk, Italië en Duitsland in eigen land allerminst rustig. En dus rijst de vraag wie in enorme crisistijd het voortouw gaat nemen in Europa. We bespreken het met correspondent Clara van de Wiel. Uitgelicht: Canada In de rubriek uitgelicht spreken we correspondent Tom Bijvoet over een bijzonder geval van cyber-criminaliteit in Canada. Presentatie: Sophie Derkzen

Frans parlement verdeeld, Franse president verlamd? Een nachtmerriescenario is uitgekomen voor Emmanuel Macron nu hij geen absolute meerderheid heeft behaald bij de parlementsverkiezingen. De linkse alliantie onder leiding van Melenchon boekte een flinke winst, net zoals de extreemrechtse partij van Le Pen, waardoor het voor Macron moeilijk wordt zijn plannen uit te voeren. Hoe gaat Macron de komende vijf jaar besturen als het parlement zo verdeeld is? En wat betekent deze uitslag voor de rest van Europa en de EU? We bespreken het met Frankrijk-deskundige Stefan de Vries. Michiel Driebergen in Mykolaiv Afgelopen weekend was niet alleen de Oekraïense president Zelensky in Mykolaiv, maar ook onze verslaggever Michiel Driebergen. Waarom bezocht Zelensky deze stad aan het zuidelijke front en hoe is de situatie daar? Buitenland Uitgelicht: Nigeria Een concert in Lagos met een hele rits supersterren trok veel bezoekers, maar alle fans hadden wel een héél bijzondere toegangskaart nodig. Correspondent Aida Grovestins vertelt ons meer! Presentatie: Sophie Derkzen

Colombia krijgt totaal andere president Colombia snakt naar verandering. De vraag is alleen: wie gaat daarvoor zorgen? Een links ex-lid van een rebellenbeweging of een populistische multimiljonair? Dat zijn de twee overgebleven presidentskandidaten die het zondag tegen elkaar opnemen in de beslissende ronde van de presidentsverkiezingen. Wie het ook wordt: Colombia krijgt vanaf volgende week een totaal ander soort president. Te gast is Volkskrantjournalist Robert-Jan Friele, schrijver van "De Pizarro’s" een dik boek over de geschiedenis van het land. Bedreigde zoetwaterkrokodil in Cambodja De zoetwaterkrokodil mag niet verloren gaan. Dat is een kleine zoetwatersoort, waar nog maar een paar honderd exemplaren van over zouden zijn. Om dat aantal weer te verhogen naar enkele duizenden, worden er nu dieren gekweekt en uitgezet in het wild. Het is meer dan “de natuur een pootje helpen”. De milieujongens spelen hier zelf voor moeder Natuur. Ze doen er alles aan om deze bijzondere krokodil niet te laten verloren gaan. Dat stelde Zuidoost-Azië correspondent Kris Janssens zelf vast. Een reportage van Kris Janssens vanuit Cambodja. Uitgelicht  Journalist Arja van den Bergh over het Servische realityprogramma Zadruga.