Bureau Buitenland

Onder druk van de Amerikaanse president Trump zijn in Belarus 52 politiek gevangenen vrijgelaten. Daartegenover staat onder andere een afzwakking van de sancties tegen de Belarussische luchtvaartmaatschappij Belavia. Het is een volgende stap in de opvallende toenadering tussen Trump en president Aleksandr Loekasjenka, een nauwe bondgenoot van Poetin. Of de vrijlating onverdeeld goed nieuws is voor de tegenstem in Belarus, is de vraag, zegt journalist Franka Hummels, die het land op de voet volgt.  (09:15) Europa Draait Door: internationaal recht Wat blijft er over van het internationale recht, nu in Gaza door de Israëlische bezetting zo veel kinderen sterven en Rusland Oekraïne aanvalt? Welke gevolgen heeft de afbraak van de internationale orde voor Europa? Marieke de Hoon, hoofddocent Internationaal strafrecht, vertelt het in een nieuwe aflevering van onze podcast. (11:01) Keniaanse sloppenwijken inspiratiebron voor democratie Kenia was deze zomer groot in het nieuws vanwege de protesten tegen de regering. Jongeren in Kenia snakken naar verandering. In een Keniaanse sloppenwijk nemen jongeren het heft in eigen hand. Ze bieden inspiratie voor het land. Daarover antropologe Naomi van Stapele, die onderzoek doet naar deze groep. Presentatie Laila Frank.

De reacties van politici buitelen over elkaar heen na de politieke moord op activist Charlie Kirk, boegbeeld voor jonge MAGA-aanhangers. Het is het zoveelste geval van politiek geweld in de Verenigde Staten de afgelopen jaren. Wat is daarvan het effect op de Amerikaanse politiek? En hoe dragen politieke reacties bij aan het verder verharden van de sfeer? We vragen het aan voormalig VS-correspondent voor de VRT Björn Soenens. (10:10) Europa buitenspel Het ‘mondiale zuiden’, oftewel de landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika, is met een opmars bezig. Inmiddels vormen die landen bijna de helft van de wereldeconomie, en dat aandeel zal alleen maar groter worden de komende jaren. Op geopolitiek toneel betekent dat ook verschuivingen. De Adviesraad voor Internationale Vraagstukken waarschuwt de Nederlandse overheid met klem dat ons land, en Europa als geheel, irrelevant dreigen te worden als we niet betere relaties aangaan met landen in het mondiale zuiden. Voorzitter van de commissie van het rapport Annelies Zoomers schuift bij ons aan. Presentatie: Laila Frank

Er gaat een schokgolf door de Arabische wereld: een Israëlische luchtaanval midden in Doha, de hoofdstad van Qatar, op klaarlichte dag. Doelwit waren belangrijke kopstukken van Hamas, die zich in Qatar hadden verzameld over een mogelijk wapenstilstand met Israël. Te gast is Joas Wagemakers van de Radboud Universiteit in Nijmegen, die al jaren onderzoek doet naar Hamas. (10:42) Rusland schendt het Poolse luchtruim; en nu?  Vanochtend heeft de Poolse luchtmacht Russische drones neergeschoten boven het eigen grondgebied. Dat met steun van onder meer Nederlandse F-35’s. Polen vraagt de Navo om artikel 4 in te roepen en de lidstaten bijeen te brengen voor overleg. Hoe zal de westerse reactie eruitzien? En hoe kan verdere betrokkenheid in de oorlog voorkomen worden? Daarover hoogleraar oorlogsstudies aan de Universiteit Leiden en voormalig gevechtsvlieger Frans Osinga en EU-correspondent Romana Abels.  Presentatie: Sophie Derkzen.

Vandaag dient de Franse premier Bayrou zijn ontslag in. De vertrekkende premier is het ook niet gelukt om de hoge staatsschuld terug te dringen. De kans op een zware economische crisis leidt tot sociale woede onder de Franse burgers. Dat laten ze morgen in een landelijke protestactie met stakingen zien. We praten verder met politicoloog en Frankrijkkenner Koen Damhuis van de Universiteit Utrecht. (11:23) Turkije en Israël op ramkoers in Syrië Syrië maakt zich op voor de eerste verkiezingen sinds de val van Assad. Intussen nemen de spanningen toe tussen Turkije en Israël. Tel Aviv versterkt de greep op het zuiden van het land en ziet de Turkse steun aan de nieuwe machthebbers in Damascus als een bedreiging. Zo dreigt Syrië uit te groeien tot een frontlinie tussen twee regionale grootmachten. Daarover Midden-Oostenkenner Abdou Bouzerda en Turkijekenner Cevahir Varan. Presentatie: Sophie Derkzen.

Een onaangename verrassing voor de Zuid-Koreanen, die net een handelsdeal hebben gesloten waarbij zij voor honderden miljarden gaan investeren in de Verenigde Staten. De Amerikaanse migratiedienst ICE besloot 300 Zuid-Koreaanse arbeidsmigranten uit te zetten. Wat het betekent voor de relaties tussen de twee landen, vertelt journalist en Korea-kenner Casper van der Veen. (12:23) Moet het VN-hoofdkwartier weg uit New York? Morgen begint in New York de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Dé plek waar wereldleiders elkaar ontmoeten. Maar als het aan de Amerikanen ligt is er dit jaar géén Palestijnse delegatie bij. Hun visa werden door de VS ingetrokken. En dat net nu er een belangrijk gesprek op de agenda staat over het erkennen van de Palestijnse staat. Is de VS nog wel een betrouwbaar gastland? Daarover VN-kenner en diplomatiek expert Robert van de Roer en oud-topdiplomaat Ed Kronenburg.  Presentatie: Nadia Moussaid

Volgens de Franse president Macron zijn 26 Europese landen bereid om troepen in te zetten bij een bestand in Oekraïne. Het Kremlin wil niks weten van Europese veiligheidsgaranties. En lijkt Poetin door te gaan met de oorlog. Toch stapelen de problemen zich op voor de Russen, met name op economie en manschappen. Daarover Ruslandkenner Helga Salemon.   (06:23) Frontlinie: De Ruslandroute Steeds vaker duiken Afrikaanse mannen op aan het Russische front in de oorlog tegen Oekraïne. Ze worden ingezet als soldaten, vaak zonder noemenswaardige militaire training – met desastreuze gevolgen. Velen sneuvelen kort na aankomst. In zijn nieuwste Frontlinie-reportage reist Bram Vermeulen af naar Kameroen, waar hij onder anderen spreekt met de families van deze jonge mannen. (13:19) Strijd voor het Amazonebehoud  De bescherming van de Braziliaanse Amazone is een oerwoud aan uitdagingen. Terwijl de huidige president Lula da Silva het beschermingsbeleid heeft aangescherpt, blijven problemen de kop op steken. Vooraan in de strijd voor bosbehoud staan de oorspronkelijke bewoners die tot diep in het woud wonen. Criminoloog en geograaf Tim Boekhout van Solinge ging met hen mee op patrouille en zag met welke uitdagingen zij te maken krijgen. Presentatie: Nadia Moussaid

Na ruim 25 jaar onderhandelen zette de Europese Commissie gisteren druk achter de goedkeuring tussen de handelsovereenkomst tussen Latijns-Amerika en de Europese Unie. Waar komt de haast vandaan en hoe heeft Brussel landen als Frankrijk en Italië toch overtuigd om goedkeuring te geven voor deze Mercosurdeal? Hierover EU-correspondent Romana Abels en politiek econoom Martijn Huysmans.    (14:43) Ook Italië worstelt met overvolle gevangenissen Net als Nederland kampt Italië met het probleem van overbevolking in de detentiecentra. Het aantal zelfmoorden onder gedetineerden is er bovendien schrikbarend hoog. Deze zomer presenteerde de regering een plan: het aantal cellen moet flink worden uitgebreid en er wordt gewerkt aan vervroegde vrijlating voor bepaalde gedetineerden. Correspondent Angelo van Schaik reisde naar Napels om in de gevangenis dáár te kijken en trof een situatie in crisis. Een reportage.   Presentatie: Sophie Derkzen

Het is een beproefde strategie voor meer zetels bij verkiezingen: de grenzen van kiesdistricten aanpassen. Maar niet eerder werd het zogenoemde gerrymandering zo schaamteloos ingezet. In reactie op de staat Texas, die met de voorgestelde nieuwe kaart vijf extra zetels zou kunnen veiligstellen voor de Republikeinen, gaan de Democraten nu de tegenaanval aan. Amerikakenner en jurist Kenneth Manusama vraagt zich af of het einde nu zoek is.  (13:20) Hongkong rekent af met laatste creatieve verzet Hongkong komt steeds verder in de greep van Beijing. De lokale autoriteiten willen nu ook het laatste beetje oppositie uitbannen: de zogenoemde ‘soft resistance’. Dat gaat om creatieve, vaak subtiele vormen van verzet tegen China, zonder dat er sprake is van strafbaar gedrag. Bijvoorbeeld onafhankelijke boekenbeurzen die nu worden weggezet als “subversief”. Sinoloog Ardi Bouwers legt uit wat dit betekent voor het laatste beetje vrijheid in de stad. Presentatie: Sophie Derkzen

India kreeg van Trump torenhoge handelstarieven tot vijftig procent opgelegd, een klap die niet zonder gevolgen blijft. Het land zoekt nu meer toenadering tot Rusland en China: begin deze week bracht de Chinese minister van Buitenlandse Zaken een officieel bezoek aan India, en morgen ontmoeten de Russische en Indiase ministers van Buitenlandse Zaken elkaar. Wat staat er op de agenda, en wat zeggen de ontmoetingen over de machtsverhoudingen op het wereldtoneel? NRC-correspondent Lisa Dupuy geeft inzicht vanuit India. Kan Europa aansprakelijk worden gesteld voor genocidaal geweld in Gaza? Premier Netanyahu maakt vanochtend bekend 60.000 extra duizend reservisten op te roepen voor de bezetting van Gaza Stad. Daarmee gaat Israël lijnrecht in tegen het advies van het Internationaal Gerechtshof om de bezetting juist te beëindigen. Europese landen veroordelen de plannen, maar slagen er niet in om de voortdurende militaire operatie te stoppen. Welke aansprakelijkheid valt hen ten deel? Daarover Midden-Oostenexpert en onderzoeker mensenrechten aan de Universiteit Gent, Brigitte Herremans.   Presentatie: Sophie Derkzen

Het was ‘het beste gesprek tot nu toe’ geweest met Trump, zei president Zelensky gisteren. Maar wat nu precies de uitkomst is, blijft nog behoorlijk vaag. De VS zouden bereid zijn om veiligheidsgaranties te geven bij een eventueel akkoord, maar wat die precies inhouden is niet duidelijk en moet nu worden uitgewerkt. Het zou niet de eerste keer zijn dat Oekraïne garanties toegezegd krijgt. Europa kijkt afwachtend naar Trump, maar kan het zelf niet meer initiatief nemen? En komt er echt een topontmoeting tussen Zelensky en Poetin? Daarover Oost-Europadeskundige van Clingendael Bob Deen. (13:56) Geld voor Libanon als Hezbollah zich ontwapent Het noodlijdende Libanon kan miljarden aan economische steun krijgen, voorwaarde is wel dat Hezbollah zich ontwapent. Dat is de kern van een Amerikaans voorstel om het land dat volledig aan de grond zit te helpen. Maar wil Hezbollah zich wel ontwapenen? Daarover Midden-Oosten journalist Eline Derakhshan. Presentatie: Sophie Derkzen