Bureau Buitenland

Europa heeft een 'sterk plan' om de Verenigde Staten terug te slaan in de handelsoorlog. Daarmee reageerde de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen op de draconische tarieven die Donals Trump afgelopen nacht heeft afgekondigd. Voor producten uit de Europese Unie (EU) geldt een tarief van 20%, Europese auto’s treft een heffing van 25%. Maar hoe gaat Europa dan reageren? Zeker met verschillende belangen en zorgen binnen de lidstaten. Daarover Rob Heirbaut, VRT-correspondent in Brussel. (11:00)De foute vrienden van Europa in Centraal-Azië Europa wil flink meer gaan samenwerken met landen als Kazachstan, Kirgizië en Turkmenistan. Lang lagen de Centraal-Aziatische landen in de geopolitieke schaduw van Rusland, maar de afgelopen jaren groeit hun rol op het wereldtoneel. Vandaag en morgen vindt in Oezbekistan zelfs de eerste EU-Centraal-Azië-top plaats. Waarom juist nu? En is daarbij ook aandacht voor de grote mensenrechtenschendingen in deze landen? In het zesde deel van onze serie 'De oplossing van het Westen. Xi, Poetin en Trump in strijd met Europa' kijken we naar Europa’s zoektocht naar nieuwe vrienden in een veranderende wereldorde. Journalist Thijs Broekkamp en Fabienne Bossuyt, Centraal-Azië-kenner aan de Universiteit Gent, schuiven aan. Bescherm de Publieke Omroep Laat de Publieke Omroep niet wegbezuinigen, ga naar beschermdepubliekeomroep.nl (https://beschermdepubliekeomroep.nl/) Presentatie: Chris Kijne

De immigratiedienst van Berlijn wil vier jonge inwoners deporteren naar hun landen van herkomst: de VS, Polen en Ierland. Dit omdat ze hebben meegedaan aan pro-Palestijnse demonstraties. Geen van de vier is veroordeeld voor een misdrijf. Het is een stap die zorgen oproept over de vrijheid van meningsuiting in Duitsland. Daarover o.a. VRT-correspondent Jeroen Reygaert.  (15:45) Muzikant in oorlogstijd Wat doe je als kunstenaar, als zich in jouw land een tragedie afspeelt? De Syrische klarinettist en componist Kinan Azmeh studeerde aan het prestigieuze Juilliard en woonde al jaren in de VS toen in zijn land de oorlog uitbrak. Hij nam zich voor niet langer van de zijlijn toe te kijken. In de bioscoop is nu de film Half Moon te zien, over het werk van Azmeh, en deze week treedt hij op in Nederland. Redacteur Djuna Kramer sprak hem. Presentatie: Tim de Wit

Marine Le Pen, boegbeeld van het Franse radicaal-rechts, is schuldig bevonden aan het verduisteren van miljoenen euro’s Europees geld. In het vonnis dat vanmiddag werd uitgesproken wordt ze 5 jaar onverkiesbaar verklaard, waardoor ze niet mag deelnemen aan de presidentsverkiezingen van 2027. Bovendien krijgt ze 4 jaar celstraf, waarvan 2 voorwaardelijk. We spreken met Trouw-correspondent Eva Rammeloo en voormalig correspondent in Frankrijk Stefan de Vries over de deze historische veroordeling. (13:38) Noodhulp aan Myanmar kent vele dilemma's Myanmar kampt met een ramp van enorme omvang. De aardbeving heeft zeker 1700 mensen het leven heeft gekost en de kans is groot dat het aantal verder oploopt. En dat alles komt bovenop een land dat al verscheurd is door een burgeroorlog. De noodhulp komt moeizaam op gang - en dat heeft alles te maken met de militaire junta in Myanmar - die alle touwtjes strak in handen wil houden. Hoe moet je je als hulporganisatie opstellen? Daarover Thea Hilhorst, hoogleraar humanitaire studies aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Presentatie: Tim de Wit

Het is al jaren een vurige wens van premier Netanyahu: hij wil meer grip op de benoeming van rechters en lijkt nu daarin zijn zin te krijgen. Het Israëlische parlement is akkoord met een nieuwe wet, waardoor de aanstelling van het hooggerechtshof na de volgende verkiezingen onder politieke controle komt te staan. De beslissing voert de grootschalige protesten tegen de regering van Netanyahu verder op, al de hele week gaan mensen in Israël de straat op uit woede over het schenden van het staakt-het-vuren. Antropoloog en Israël-kenner Erella Grassiani is te gast. (09:53) Wat moeten de bolsonaristen zonder Bolsonaro? Het houdt de gemoederen in Brazilië flink bezig: oud-president Jair Bolsonaro moet terechtstaan voor het beramen van een staatsgreep. Dat besloot het hooggerechtshof unaniem. Wat betekent het voor de toekomst van Bolsonaro’s uiterst rechtse beweging? En wie zal er voor zijn partij dan aan het roer staan bij de verkiezingen volgend jaar? Daarover Marc Bessems, Braziliëkenner en voormalig correspondent Latijns-Amerika. (22:06) Europa draait door Er is weer een nieuwe aflevering van onze podcast Europa Draait Door. Daarin Rusland-kenner Helga Salemon over de onderhandelingen voor vrede. En die opgebloeide relatie tussen Trump en Poetin.  Aan Helga de vraag: hoe lukt het Poetin om Trump te bespelen? Presentatie: Tim de Wit

President Trump heeft in korte tijd de wereldorde opgeschud. Bondgenoten zoals Canada en Denemarken zijn geschokt over Amerikaanse inlijvings- en annexatieplannen, zoals die voor Groenland. Dit trekt ook een grote wissel op de NAVO, het bondgenootschap waarbij vertrouwen – het idee dat het ene lid voor het andere opkomt – zo belangrijk is. Canada en Denemarken, beide lid van de NAVO, voelen zich nu juist bedreigd. In het vijfde deel van onze serie 'De oplossing van het Westen. Xi, Poetin en Trump in strijd met Europa' staat de vraag of de NAVO nog een toekomst heeft centraal. In hoeverre kunnen Europese landen nog op bescherming van de VS rekenen? Daarover te gast: voormalig generaal Tom Middendorp en hoogleraar geopolitiek Bastiaan van Apeldoorn, vicevoorzitter bij de SP.   Presentatie: Chris Kijne

Plannen voor radicale verscherping Duits asielbeleid In Duitsland slaan centrumlinks en centrumrechts de handen ineen voor het strengste migratiebeleid in decennia. De beoogde Duitse coalitie wil met nieuwe plannen een kantelmoment in de binnenlandse veiligheid bereiken. Het toeval wil dat het plan nogal lijkt op het hoofdlijnenakkoord van de Nederlandse regering. Maar is het ook haalbaar? We bespreken het met Marja Verburg van het Duitsland Instituut. (10:36) Hoever kan Trump gaan met zijn deportaties? Volgens de Amerikaanse president Donald Trump zijn het de grootste bad guys denkbaar: de Venezolaanse migranten die zijn uitgezet naar een megagevangenis in El Salvador. Maar of het echt om criminelen gaat, is de vraag: ze kregen namelijk geen enkele vorm van proces. Het leidt tot felle confrontatie tussen de president en de rechterlijke macht. Hoe ver kan Trump gaan? Daarover Lou Errens, expert op het gebied van Amerikaans recht, verbonden aan de Uva en ngo justice for property.  Presentatie: Maaike Schoon.

De Palestijnse filmmaker Hamdan Ballal, mede-maker van de Oscarwinnende No Other Land, is in zijn geboortedorp op de Westelijke Jordaanoever mishandeld door kolonisten en daarna opgepakt. Zijn film gaat over precies dat geweld.  Frederieke van Dongen van Artsen Zonder Grenzen kent het dorp goed en vertelt over de humanitaire ramp die zich daar nu afspeelt. Britse bezuinigingen op komst: ‘Met het mes in de publieke sector’ De Britse minister van Financiën Rachel Reeves presenteert morgen haar langverwachte voorjaarsverklaring. Verwacht wordt dat zij miljarden gaat schrappen op de rijksbegroting. Het mes gaat in de publieke sector, terwijl de defensie-uitgaven juist stijgen. Binnen Reeves’ eigen Labour-partij klinkt forse kritiek. Over het gemor binnen de regeringspartij is oud-correspondent Hieke Jippes te gast.   Presentatie: Sophie Derkzen

In Turkije is een nationale protestgolf losgebarsten na de arrestatie van Ekrem İmamoğlu, de populaire burgemeester van Istanbul en geduchte rivaal van president Erdogan. Volgens veel betogers is dit meer dan een incident – zij spreken van een kantelmoment. Een moment waarop Turkije definitief dreigt af te glijden van democratie naar autocratie. Collega en Turkijekenner Cevahir Varan sprak met demonstranten die waarschuwen: als we nu niet in verzet komen, raken we onze vrijheden voorgoed kwijt. (16:00) Opera in oorlogstijd De Oekraïense havenstad Odessa ligt al dagen onder zwaar Russisch vuur. Toch wordt er, tussen de raketinslagen door, gewerkt aan een opera- en dansvoorstelling. De Nederlander Gerard Mosterd nam de choreografie voor zijn rekening en toert in april met het gezelschap uit Odessa door Nederland. Maar hoe doe je dat, een voorstelling maken in een stad waar alles wordt kapotgeschoten? Collega Edwin Koopman vroeg het aan Mosterd zelf, die net terug is uit Odessa. Presentatie: Sophie Derkzen

Terwijl er wordt gesproken over vrede in Oekraïne, gaat de oorlog voorlopig gewoon nog door. Ook voor de bijna 18-jarige Zenja. Op haar 14e, moest ze op een vroege ochtend in 2022 halsoverkop Kharkiv ontvluchten voor de naderende Russen. Nu, ruim drie jaar later, wordt de stad nog steeds regelmatig beschoten, maar is het dagelijkse leven weer hervat. Daarom mag Zenja van haar moeder één weekendje terug naar de stad. Om haar eigen kamertje te bezoeken en een vriendin, die achterbleef, opnieuw te ontmoeten. Correspondent Michiel Driebergen ging met haar mee en maakte een reportage. (10:27) Een vredesjournalist in oorlogstijd Voor een stage bij The Times of Israel vertrok de 22- inmiddels 23-jarige Marokkaans-Joodse Gilad Perez naar Tel Aviv. En toen was daar plots de aanval van Hamas op 7 oktober en werd Gilad in één klap correspondent, veel eerder dan hij had verwacht. Hoe blijf je in tijden van oorlog trouw aan journalistieke principes? En hoe doe je als jonge journalist naar eer en geweten verslag van Israel en Palestina. In zijn boek “Hummus en Hamas” beschrijft Perez zijn onverwachte correspondentschap en over zijn journalistieke worsteling. Presentatie: Maaike Schoon

Er lijkt een sprankje hoop te ontstaan in de bloedige oorlog die woedt in Congo tussen het nationale leger en de door Rwanda gesteunde M23-milities. Gisteren ontmoetten de presidenten van beide landen elkaar in Qatar en beloofden samen te werken aan een ‘langdurige vrede’. Begin dit jaar veroverden de M23-milities veel grondgebied in Congo, wat leidde tot een grote humanitaire crisis. We spreken met Elien Spillebeen, Congo-kenner en journalist bij MO Magazine, over deze toenadering en wat het betekent voor deze regionale oorlog. (08:46) China ziet kansen met Trump Nu de Verenigde Staten zich van ons afkeert, is de wereldorde zoals we die kenden aan het verschuiven. Welke ruimte ontstaat daarbij voor China, dat al langer de wens uitspreekt om meer macht wereldwijd krijgen? In het vierde deel van onze geopolitieke serie ‘De Oplossing van het Westen’ richten we onze blik oostwaarts. Dat doen we met Ingrid d'Hooghe, hoofd Chinacentrum bij Instituut Clingendael, en Nicole Sprokel, die voor Amnesty International jarenlang China volgde. Presentatie: Sophie Derkzen