Bureau Buitenland

De Turkse politie heeft Ekrem Imamoglu, de burgemeester van Istanbul, gearresteerd op beschuldigingen van omkoping, fraude, het leiden van een criminele organisatie en het steunen van een terroristische organisatie. Imamoglu, een belangrijke politieke rivaal van president Erdogan, en andere oppositieleiders beschuldigen de regering Erdogan er nu van een ‘coup’ te plegen door hem uit te schakelen van deelname aan de verkiezingen. De arrestatie vindt plaats op een moment dat de Europese Unie Erdogan hard nodig heeft voor de stabiliteit in Syrië, maar ook een eventuele troepenmacht in Oekraïne. Collega en Turkijekenner Cevahir Varan over dit opmerkelijke nieuws. (12:00) Kan premier Starmer de Britse gezondheidszorg nog redden? De Britse publieke gezondheidszorg, de NHS, verkeert in zwaar weer: eindeloze wachtlijsten, overwerkte artsen en chronische onderfinanciering. Premier Keir Starmer wil het tij keren en heeft een ambitieuze reorganisatie aangekondigd waarmee hij de bureaucratie flink hoopt te beperken. We spreken arts en hoogleraar Marcel Levi over de vastgelopen Britse gezondheidszorg en wat eraan gedaan kan worden om de situatie te verhelpen. Levi stond jarenlang aan het hoofd van één van de grootste ziekenhuizen van het Verenigd Koninkrijk.

Al langer werd door Israël aan het staakt-het-vuren gemorreld dat twee maanden geleden is ingegaan. De grenzen werden gesloten, en zelfs de elektriciteit werd afgesloten. Inmiddels is van een bestand niets meer over. De laatste aanval wordt zelfs gesteund vanuit de VS. Wat betekent dit voor de toekomst van de Gazanen? We bespreken het met Peter Malcontent, onderzoeker aan de Universiteit Utrecht gespecialiseerd in het Israëlisch-Palestijns conflict. (12:51) Is de tijd van de ‘roofbaronnen’ terug in de VS? Eind negentiende eeuw hadden rijke zakenlui als Andrew Carnegie en J.P. Morgan een enorme invloed op de Amerikaanse politiek. Is dat vergelijkbaar met de huidige tijd, waarin de kopstukken van Big Tech onder de regering-Trump steeds meer macht naar zich toe trekken? Met journalist en VS-kenner Casper Thomas onderzoeken we welke parallellen er zijn met de 'Gilded Age' en wat we daarvan kunnen leren. Presentatie: Tim de Wit

Het staatsbezoek van koning Willem-Alexander en koningin Máxima aan Kenia roept veel vragen op. Waarom een officieel bezoek aan Kenia als de mensenrechtensituatie er niet goed is en de Keniaanse politie demonstranten keihard aanpakt? Daarbij zijn tientallen mensen gedood en ontvoerd. Het bezoek wordt door veel Kenianen gezien als een goedkeuring van het beleid van president Ruto. Afrika-correspondent Joost Bastmeijer is in Nairobi om verslag te doen van het bezoek, en Jaya Khamala, oprichter van de petitie 'Opposing the Dutch Royals', vertelt over het gebrek aan mensenrechten in Kenia. (14:07) Waarom de EU Servische demonstranten niet in de steek moet laten In hoofdstad Belgrado gingen honderdduizenden mensen de straat op. Het was daarmee de grootste demonstratie ooit in Servië, en dat is uniek. Er wordt door studenten, boeren en andere burgers al drie maanden geprotesteerd tegen de regering en haar corruptie. Maar volgens historicus Geert Luteijn houdt de EU zich veel te afzijdig. En dat is volgens hem niet zonder risico. Presentatie: Tim de Wit

In Bosnië en Herzegovina is het Srebrenica Memorial Center voorlopig gesloten, omdat de veiligheid van bezoekers en medewerkers niet gegarandeerd kan worden. Intussen is een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen Milorad Dodik, de leider van de Servische deelrepubliek, die met zijn separatistische wetten een ramkoers inzette tegen de landelijke regering. Hoe hoog lopen de etnische spanningen op? En wat moet de internationale gemeenschap doen? Daarover journalist en Balkankenner Marjolein Koster. (09:39) Europa aan de bom? Door het optreden van president Trump zijn de Europese landen in een paar weken tijd niet alleen heel onzeker over de steun aan Oekraïne, maar ook over de eigen veiligheid. Er wordt daarom hard gewerkt aan het versterken van de eigen defensie. En omdat ook aan de Amerikaanse nucleaire paraplu wordt getwijfeld, zijn kernwapens daarbij geen taboe. Zo bood Frankrijk al aan het eigen nucleaire arsenaal ‘te delen’. Duitsland staat daarvoor open, maar ook Polen. In het derde deel van onze geopolitieke serie De oplossing van het Westen: Putin, Xi en Trump in strijd met Europa, de vraag of Europa aan een eigen bom gaat. Daarover te gast: defensie-expert Paul van Hooft en hoogleraar internationale politiek Tom Sauer. Presentatie: Bram Vermeulen

Oekraïne stemt in met een voorstel van de regering-Trump voor een staakt-het-vuren van 30 dagen in de oorlog met Rusland. De Verenigde Staten hervatten per direct met hun militaire hulp aan Oekraïne, en het delen van inlichtingen. Nu ligt de bal bij Rusland. Is hiermee een nieuwe fase aangebroken in de oorlog? We vragen het correspondent Michiel Driebergen en Ruslandkenner Helga Salemon. (14:20) Venezuela laat critici verdwijnen Het ontvoeren van politieke tegenstanders is in Venezuela staande praktijk geworden. President Nicolás Maduro laat activisten, politici en kritische militairen niet alleen oppakken, maar ook voor korte of langere tijd verdwijnen. Een praktijk die doet denken aan de zwarte dagen van militaire junta’s in Latijns-Amerika. Het aantal verdwijningen is sinds de verkiezingen in juli vorig jaar explosief toegenomen. Collega Edwin Koopman zocht uit wat er gaande is.

De Filipijnse oud-president Rodrigo Duterte is gearresteerd, nadat het Internationaal Strafhof een arrestatiebevel tegen hem had uitgevaardigd. Dit vanwege het ongekende geweld dat hij liet plegen onder het mom van een oorlog tegen drugs, waarbij duizenden onschuldige burgers gedood werden. Hoewel de Filipijnen geen lid meer zijn van het Internationaal Strafhof, besloot de huidige president Ferdinand Marcos Junior toch tot arrestatie over te gaan. Is hier sprake van een politieke afrekening? En is er onder het nieuwe beleid eigenlijk echt iets veranderd? Daarover journalist Noël van Bemmel. (12:45) ‘Coalition of the willing’ moet handen en voeten krijgen in Parijs Vandaag komen in Parijs de Europese en Britse legerleiders bijeen om de woorden van de afgelopen weken proberen om te zetten in concrete stappen. De grote vraag is hoe deze mozaïek van landen een gecoördineerde missie kan opzetten om een eventueel staakt-het-vuren in Oekraïne te beschermen, waarbij het inzetten van Franse kernwapens niet wordt uitgesloten. Over de vragen die op tafel liggen en de leidende rol van Frankrijk spreken we correspondent Eva Rammeloo en Jens Franssen, defensiespecialist bij de VRT. Presentatie: Sophie Derkzen

Volgens het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten zijn de afgelopen dagen meer dan 1300 doden gevallen bij geweld tegen de Alewieten, de minderheid waartoe de afgezette dictator Assad behoort. Wat begon als een opstand van loyalisten van het Assad-regime ontspoorde in wraakacties tegen de burgerbevolking. Wat is er gaande en wat betekent dit voor de transitie van het land? We spreken erover met Midden-Oosten correspondent Jenne Jan Holtland. (10:43) Het einde van de Amerikaanse goodwill  Eén van de eerste aankondigingen van de nieuwe regering Trump veroorzaakte een schokgolf over de hele wereld: het voornemen om USAID te sluiten. Programma’s voor HIV bestrijding in Kenya, voedselhulp voor vluchtelingen, of onderwijs voor meisjes, moeten acuut stoppen. Aan de gedachte dat Amerika, als machtigste land ter wereld ook "a force for good" moet zijn, lijkt met het lamleggen van USAID een einde gekomen. Wat zijn de gevolgen en wat betekent dit, ook voor ons in Europa? We vragen het James Kennedy, historicus aan de Universiteit Utrecht. Presentatie: Sophie Derkzen

Zes mensen zijn in Roemenië gearresteerd vanwege hun betrokkenheid bij het beramen van een staatsgreep. De groep zou steun hebben ontvangen van Rusland, en twee diplomaten van de Russische ambassade zijn het land uitgezet. Călin Georgescu, de uiterst-rechtste en pro-Russische kandidaat die eind vorig jaar onverwacht de eerste ronde van de presidentsverkiezingen won, zou banden met deze groep hebben, wat grote zorgen oproept over de stabiliteit van Roemenië. We spreken met Roemenië-kenner Stefan Popa over deze arrestaties en de implicaties voor het land. (10:03) Onder Trump is zelfverrijking heel gewoon Techmiljardairs zijn blij met het aantreden van Trump: nadat ze zijn campagne hebben gesteund, voert de president nu veranderingen door die hen goed uitkomen. Het roept vragen op: is hier sprake van belangenverstrengeling? Tegelijkertijd zijn er zorgen over het opschorten van het internationale anti-corruptieprogramma. Lousewies van der Laan, directeur van Transparency International, legt uit waarom dit zo problematisch is. (22:09) Europa Draait Door: breuk tussen de VS en Europa Er is weer een aflevering van onze podcast Europa Draait Door. Europa-correspondent Kysia Hekster is te gast over de relatie tussen Europa en de VS. En het valt haar op hoeveel moeite Europese landen hebben om zich écht af te zetten van de Amerikanen. Presentatie: Chris Kijne

(01:15) Boze liederen, protest bij de Amerikaanse ambassade en een weerzin tegen producten uit de VS: in Canada laat men van zich horen, sinds het buurland fikse importheffingen instelde. Scheidend premier Justin Trudeau weet die Canadese strijdlust woorden te geven, en ziet zijn partij daardoor stevig in populariteit toenemen. Maar, geeft hij toe, dit gaat een zware tijd worden voor het land. Welke gevolgen zal de handelsoorlog hebben voor beide landen? Daarover Canada-correspondent Tom Bijvoet en senior VS-strateeg bij de Rabobank Philip Marey. (14:53) De treinen rijden op tijd in Oekraïne De Russische invasie van Oekraïne is inmiddels zijn vierde jaar ingegaan, reden voor journalist Jelle Brandt Corstius om eens dieper in te gaan op de vraag: wie zijn dat nu eigenlijk, dé Oekraïners? En kun je eigenlijk wel spreken van dé Oekraïners? In deel 3 van de VPRO-serie Van Moskou tot Maidan ziet hij hoe belangrijk de spoorwegen zijn voor de strijd tegen de Russen. Presentatie: Chris Kijne

Na aanvang van de tweede termijn van president Trump zijn de geopolitieke verhoudingen in razend tempo aan het veranderen. Het Westen zoals dat sinds de Tweede Wereldoorlog is opgebouwd, lijkt op te lossen. In onze nieuwe serie: 'De oplossing van het Westen: Putin, Xi en Trump' in strijd met Europa vragen wij ons af wat het betekent als Amerika zich tegen Europa keert. In aflevering één doen we dat met Bob Deen, Oost-Europadeskundige aan Instituut Clingendael. Met hem kijken we vooruit naar de ingelaste EU-top van morgen, waar zal worden besproken hoe Europa zijn defensie kan opschalen en Oekraïne ook zonder de VS kan blijven steunen. Is de urgentie van de zaak nu tot de Europese leiders doorgedrongen?   (14:55) Het leven van een Palestijnse oorlogsjournalist Hoe is het om als journalist in Gaza te werken, terwijl je twee kleine kinderen thuis hebt zitten? De Palestijnse journaliste Amal Helles ging dagelijks de straat op, en moest haar kinderen achterlaten bij familie en vrienden. Tot zij vorig jaar naar Egypte wist te vluchten met haar twee kinderen. Via Cairo kwam ze uiteindelijk in Amsterdam terecht. Hier werkt ze als onderzoeker bij het NIAS en richt ze zich op de rol van vrouwelijke journalisten in Gaza. Collega Max Smedes sprak met haar. Presentatie: Chris Kijne Volg ons op: Instagram (https://www.instagram.com/vpro_bureaubuitenland/), Linkedin (https://www.linkedin.com/company/vpro-bureau-buitenland/)en Bluesky (https://bsky.app/profile/bureaubuitenland.bsky.social).