21 apr. '23
Luisteraars! We spraken Marnix van Rij (CDA), staatssecretaris van Financiën.
Dat de Belastingdienst het zwaar heeft is geen nieuws. Het is zelfs stokoud nieuws. De staatssecretaris van Financiën was de afgelopen jaren een soort politieke crashtestdummy. Iemand die elk moment weer de laan uit kon worden gestuurd, omdat er ergens bij de Belastingdienst weer een lijk uit een kast donderde (de toeslagenaffaire, de vertrekregeling, totaal verouderde ICT).
Daadkrachtige bewindslieden kondigden al heel wat daadkrachtige actieplannen aan: de Brede agenda (2014); de Investeringsagenda (2015); de Herijkte investeringsagenda (2017); Beheerst vernieuwen (2018); Beheerst vernieuwen/Zichtbaar beter (2019); de splitsing van de Belastingdienst (2020). Maar veel beter hebben al die structuuringrepen de situatie niet gemaakt; integendeel.
Marnix van Rij legt in de podcast uit dat hij het anders gaat doen: hij wil namelijk niks doen. Geen grote ingrepen, rust in de tent, en eindelijk al het achterstallige onderhoudswerk afronden.
Of nu ja, er zijn misschien nog wel een paar dingen om af te schaffen. Nederland kent meer dan honderd fiscale regelingen – belastingdouceurtjes voor Jan en alleman. Kwarttarieven voor kampeervoertuigen, accijnsvrijstellingen voor kleine brouwerijen, hypotheekrentaftrek voor woningbezitters.
Als er al een doel is van zulk belastingbeleid, dan wordt dat doel vaak tegen grote kosten behaald. In een Kamerbrief kondigde Van Rij aan dat hij ‘negatief geëvalueerde regelingen [wil] afschaffen, versoberen of aanpassen’. Dat zijn revolutionaire teksten, als je beseft dat slechts een fractie van de fiscale regelingen positief is geëvalueerd door economen.
Maar zal het versoberen en afschaffen van regelingen ook echt lukken? Er liggen nu namelijk negatieve evaluaties van het verlaagde btw-tarief op geneesmiddelen, voedingsmiddelen en cultuur. Zullen die populaire belastingkortingen werkelijk verdwijnen? Er is grote politieke druk om het btw-tarief op groente en fruit verder te verlagen (hoewel een vooronderzoek nu al laat zien dat het moeilijk is een juridisch houdbare, gezondheidsbevorderende en doelmatige variant te verzinnen).
En wat als een regeling negatief wordt geëvalueerd, maar de regeling wel de achterban van de staatssecretaris raakt? Houdt hij dan de rug recht? Wat bijvoorbeeld te denken van de bedrijfsopvolgingsfaciliteit, een belastingregeling waardoor erfgenamen van bedrijfseigenaren geen belasting zijn verschuldigd over de bedrijven die zij erven (negatief geëvalueerd)? Of de landbouwvrijstelling, waardoor boeren geen vennootschapsbelasting betalen over de winst op hun landbouwgronden (negatief geëvalueerd)?
Tot slot bespraken we nog de rol die Nederland speelt in het internationale systeem van belastingontwijking door multinationals. Is Nederland nog altijd een soort belastingparadijs, of is er inmiddels vooruitgang geboekt?
Leesvoer bij deze aflevering
• We noemden meerdere malen de toeslagenaffaire. Jesse schreef hier eerder een boek over: 'Zo hadden we het niet bedoeld'. (https://corr.es/toeslagenaffaire)
• Ook bespraken we een interview met Van Rij in NRC in navolging van de uitslagen van de Provinciale Statenverkiezingen: Staatssecretaris Marnix van Rij over de hervormingen bij de Belastingdienst: ‘Ik vind het veel te lang duren’. (https://corr.es/29c0a9)
• De erfbelasting kwam ook aan bod. Meer daarover lees je in dit stuk van Jesse: 'Hoe een goedbedoelde belastingregel voor de bakker op de hoek een goudmijn voor de allerrijksten werd'. (https://corr.es/578c7d)
• Met betrekking tot de afschaffing van de btw op groente en fruit noemden we dit artikel van Marjolein Moorman in Trouw: 'Nul btw op fruit en groente is haalbaar én effectief'. (https://corr.es/0f9063)
• Aan het einde grepen we even terug op een eerdere aflevering van De Rudi & Freddie Show, waarin we spraken met belastingexpert Gabriel Zucman. (https://corr.es/2d1419)
