De Dag

Duizenden bezoekers zagen de afgelopen week de 28 schilderijen van Vermeer, die voor het eerst bij elkaar zijn in het Rijksmuseum. Alle kaartjes voor de komende maanden waren razendsnel uitverkocht. Vermeer is immens populair. En zijn ook andere Nederlandse schilders, uit zijn tijd en van veel later. Van Rembrandt tot Van Gogh: tentoonstellingen trekken heel veel publiek. Vanwaar die populariteit? Is het PR of verkopen de schilderijen zichzelf? En welke rol speelt geld bij de keuzes die musea maken?   In de podcast vertelt kunsthistoricus Joke de Wolf over de verering van deze nationale helden. Want dat zijn deze schilders geworden, net als popmuzikanten.  Ze vertelt hoe dat zo gegroeid is. En hoe dit soort tentoonstellingen  - en alles wat daar omheen georganiseerd wordt – ook nieuw publiek enthousiast kan maken.  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het gevoeligste oorlogsarchief van ons land wordt gedigitaliseerd. Het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging moet over een paar jaar digitaal doorzoekbaar zijn. Het is een monsterklus die een paar jaar gaat duren. In het archief vind je informatie over 300.000 mensen die fout waren in de oorlog. Een klein deel werd daadwerkelijk veroordeeld.  Het is een archief dat voor nabestaanden van collaborateurs pijnlijk is om in te duiken. Greg Nottrot kwam er bij toeval achter dat zijn oma ook in het archief te vinden is. Hij vertelt in podcast de Dag wat dat met hem deed. En onderzoeker bij het NIOD en bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Utrecht, Ismee Tames legt uit waarom het belangrijk is dat informatie die mensen jarenlang liever geheim hielden, toch openbaar wordt. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Heel Nederland komt in actie voor de aardbevingsslachtoffers nu vandaag met Giro 555 geld wordt opgehaald. Daarmee kunnen mensen in Turkije en Syrië worden geholpen aan eten, medicijnen, onderdak en kleding. En waar die hulp in Turkije al op gang komt, gaat dat in Syrië veel moeilijker. Het land wordt al twaalf jaar verscheurd door een burgeroorlog. Maar er is al wel hulp aanwezig. Marjanne van Vliet werkt bij hulporganisatie ZOA en ze vertelt hoe ze Syriërs op dit moment kan helpen in Aleppo. De Nederlands-Syrische Khaled Al Shareef ziet hoe slecht het gaat in z'n oude thuisland. Hij vindt dat er teveel naar Turkije is gekeken sinds de aardbeving en dat de wereld Syrië is vergeten. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het Witte Huis heeft een verklaring naar buiten gebracht dat er geen indicatie is dat er aliens betrokken waren bij de vier vliegende objecten die de VS inmiddels uit de lucht heeft geschoten. Het land is al een paar weken in de ban van vliegende objecten, waarvan vermoed wordt dat het Chinese spionagebalonnen zijn. Waar kijken we naar, is de vraag. Een hype misschien, politieke stemmingmakerij, of het begin van een koude oorlog tussen de VS en China? Volgens spionage-expert Ben de Jong van de Universiteit van Leiden zijn er inderdaad overeenkomsten met de koude oorlog tussen de VS en Sovjet Unie, maar moeten we de gelijkenissen ook niet overdrijven. Wel staan de ballonnen in een lange traditie van spionage uit de lucht door allerlei landen, inclusief de VS zelf. De gebeurtenissen van nu geven volgens De Jong vooral een interessant kijkje achter de schermen die meestal gesloten blijven. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De Turkse president Erdogan was op weg naar opnieuw een klinkende verkiezingsoverwinning bij de presidentsverkiezingen in mei. Maar door de aardbeving wordt ook het politieke veld in Turkije opgeschud. De kritiek op Erdogan groeit met de dag, ook onder zijn eigen aanhangers. Tegelijk spelen er in het aardbevingsgebied - dat een achtergesteld oppositie-gebied is waar veel Koerden wonen, én waar aan de Syrische kant van de grens ook nog oorlog woedt - allerlei geopolitieke belangen. Zaken waar de Russische president Poetin zich ook nog eens actief mee bemoeit.  In deze podcast schetst Turkije-deskundige Nienke van Heukelingen van Instituut Clingendael de politieke context van de aardbevingsramp. President Erdogan wordt misschien wel meer dan ooit op de proef gesteld. Zodanig dat de vraag rijst: overleeft Erdogan deze ramp zelf wel? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

NOS-buitenlandredacteur Gulsah Ercetin werd maandagochtend vroeg door de redactie gebeld met de vraag of ze snel naar Hilversum kon komen, want er was een aardbeving geweest in Turkije. Ze is zelf van Turkse afkomst en spreekt de taal. En, zo realiseerde ze zich toen ze het nieuws bekeek, in de regio die het zwaarst is getroffen woont haar eigen familie. Gulsah is inmiddels in Turkije en doet daar verslag van de ramp. Voor podcast De Dag heeft ze een audiodagboekje bijgehouden van haar reis naar het rampgebied. Een reis, zo zegt ze, die persoonlijk en fysiek zwaar is. Deels door de hindernissen en haar eigen zorgen, maar vooral door wat ze ziet en de verhalen die ze hoort. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

In Brussel praten regeringsleiders over migratie. Premier Rutte heeft zelf sterk aangedrongen om het onderwerp op deze Europese top te bespreken. De vraag is of de lidstaten het eens kunnen worden dezer dagen. Verschillende landen willen meer hekken op de buitengrenzen van de EU. Maar wat doet zo'n hek eigenlijk? Maartje van der Woude vertelt erover in podcast de Dag. Ze is hoogleraar rechtssociologie aan de Universiteit Leiden en gespecialiseerd in grenstoezicht en migratie. Volgens haar is zo'n grenshek vooral symboolpolitiek en moeten politici meer kijken naar de binnengrenzen. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Pim Lammers trekt zich terug als schrijver voor de Kinderboekenweek. Hij zou een gedicht maken, maar ziet daar na doodsbedreigingen vanaf. Op sociale media werd een fragment uit een ander verhaal van hem voor volwassenen volop gedeeld waarna Lammers van pedofilie werd beschuldigd. Het leidde tot Kamervragen en grote verontwaardiging. Journalist en data-analist Robert van der Noordaa doet onderzoek naar online haatcampagnes en podcast de Dag vroeg hem om te kijken naar wat er op Twitter is gebeurd rond Pim Lammers. Twee politieke partijen hebben de hoofdrol en dat vreet volgens van der Noordaa aan de democratie. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Een gebied twee keer zo groot als Nederland, in puin. Er wordt rekening gehouden met mogelijk twintigduizend doden of meer. De omvang van de aardbevingsramp in het zuiden van Turkije en het noorden van Syrië is bijna niet te bevatten. Na een angstige en ijskoude nacht vol naschokken gaat op de dag na de rampdag het zoeken naar overlevenden onder het puin door. Soms met succes, vaak ook niet.  Bram Vermeulen, tot 2013 correspondent in Turkije, kent de getroffen gebieden goed. Hij reisde er voor zijn serie De grenzen van Turkije doorheen en heeft daar nog veel contacten. Hij spreekt in podcast De Dag over de impact van 'the big one', een allesverwoestende beving waar altijd al voor werd gevreesd, en die nu in Turkije en Syrië is gekomen. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Voor het eerst hielden PvdA en GroenLinks dit weekend op dezelfde plek en dezelfde tijd partijcongressen, waar leden ook truien droegen met de tekst 'linkse wolk' erop. De term is door hen inmiddels omarmd als geuzenaam, want niet alleen de VVD profiteert van Ruttes aanval op het linkse blok, maar óók die linkse partijen zelf. Op het partijcongres van het CDA benadrukte partijleider Wopke Hoekstra juist dat hij weg wil blijven van 'kunstmatige spelletjes over linkse of rechtse wolken.' In plaats van mee te gaan in Ruttes campagnefocus op links, is het interessant om in de gaten te houden wat er in het rechtse blok gebeurt, zegt politicoloog Tom van der Meer in podcast De Dag. Daar zit de ruimte en beweging, zeker nu de grote verkiezingswinst van Forum voor Democratie bij de Provinciale Statenverkiezingen van vier jaar geleden lijkt te verdampen. Maar Rutte zwijgt over een 'rechtse wolk'. Waarom? Met nog vijf weken tot de verkiezingen te gaan, de politieke campagnes die op stoom komen en landelijke partijen die hun posities aan het innemen zijn, rijst de vraag: welke politieke strijd wordt er de komende tijd nou eigenlijk écht gevoerd? Reageren? Mail de dag@radio1.nl