De Dag

Het is volgens analisten een gevaarlijke gok, en ook zeer de vraag of het lukt, maar wat de Russische president Poetin in Oekraïne wil, lijkt duidelijk: hij wil de huidige regering van president Zelensky omver werpen en vervangen door een pro-Russisch regime; een marionettenregime. Net zoals hij ook in landen als Belarus, Kazachstan en Tsjetsjenië leiders heeft zitten die naar zijn pijpen dansen. Rusland-deskundige en historica Laurien Crump vertelt in podcast De Dag wat er nodig is om zo'n marionettenregime op z'n plek te krijgen en hoe Poetin zich in dat kader nu aan Stalin lijkt te spiegelen. Stalin installeerde na de tweede wereldoorlog allerlei marionettenregimes, maar benadrukt Crump: wel in een totaal andere context én met steun die nu ontbreekt. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het is dag twee van de oorlog in Oekraïne en Russische militairen proberen hoofdstad Kiev in te nemen. Daar, en ook op allerlei andere plekken in het land, verlaten mensen huis en haard op zoek naar een veilige plek. Er is een grote vluchtelingenstroom op gang gekomen, maar er zijn ook Oekraieners én Nederlanders die niet kunnen of willen vertrekken. In een extra lange podcast de verhalen van vier Nederlanders die allemaal andere afwegingen maken en in verschillende fasen van hun vluchtplan zitten. Andre Homma, die vorige week in de podcast vertelde dat hij niet uit Oekraine wilde vertrekken, heeft gisteravond toch de auto gepakt en staat nu aan de Poolse grens. Hij spreekt over de meest angstige momenten uit zijn leven en raadt alle Nederlanders die nog twijfelen aan om zo snel mogelijk weg te gaan.  Arenda Vasyhenko Van de Ree blijft juist bewust wél. Haar geloof vertelt haar dat ze in Oekraïne thuishoort en het beste daar mensen kan proberen te helpen.  Inge Nammensa is sinds een week met haar kinderen in Nederland, maar haar man is weer teruggegaan naar Lviv. Ze maakt zich grote zorgen.  Tot slot een gesprek met journalist Michiel Driebergen die meereist met een konvooi Oekraïense vluchtelingen die het liefst ook in Oekraïne willen blijven. Hij heeft nog een lange reis voor de boeg en merkt dat de brandstof schaarser wordt.  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Vannacht gebeurde waar al weken voor werd gevreesd: het is oorlog in Oekraïne. Rusland heeft de aanval geopend. Niet alleen in het oosten, in de zelfverklaarde republieken Donetsk en Loegansk, maar uit het hele land komen meldingen van explosies en beschietingen. De woede in het Westen is groot en de eerder afgekondigde sancties worden verder opgeschroefd. Maar hoe raak je Rusland nog? Vandaag vertelt politicoloog en filosoof Haroon Sheikh in podcast De Dag welke sancties Rusland pijn doen. Strafmaatregelen moeten verder gaan dan alleen tegen banken of rijke Russen. De tech-industrie is bijvoorbeeld ook een plek waar het pijn kan doen voor Rusland. En is president Vladimir Poetin eigenlijk persoonlijk te treffen met sancties? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Rusland heeft deze week voor het eerst openlijk militairen de grens over gestuurd naar het oosten van Oekraïne, waar al sinds 2014 door Russische separatisten gevochten wordt voor onafhankelijkheid. Een vredesmissie, zegt hij president Poetin, maar met de gigantische troepenopbouw van de laatste maanden aan de grenzen van Oekraïne wordt rekening gehouden met een grote invasie en mogelijk oorlog in een heel Oekraïne. Als het op vechten aankomt, is de vraag: hoe sterk is het Russische leger? Generaal Mart de Kruif, voormalige commandant van de Koninklijke Landmacht, vertelt in de podcast De Dag hoe Poetin zijn leger de afgelopen twintig jaar heeft gemoderniseerd van een oude 'roestbak' tot de tweede grootste militaire macht ter wereld. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het zou eigenlijk nog de week van de diplomatie zijn, met donderdag mogelijk een ontmoeting tussen de Amerikaanse en Russische minister van buitenlandse zaken en er werd ook toewerkt naar top tussen de presidenten Poetin en Biden. Maar gisteren ging het opeens onverwacht hard in het conflict tussen Rusland en Oekraïne. Rusland erkende de onafhankelijkheid van twee deelrepublieken in het oosten van Oekraïne en stuurde daar ook meteen militairen naartoe. Over zijn beweegredenen sprak de Russische president Poetin in een lange, dreigende en ook opmerkelijke toespraak vol historische verwijzingen. Een toespraak die in feite een oorlogsverklaring was, zegt Rusland-deskundige Laura Starink in podcast De Dag. Zij zag een obsessieve man die vooral naar het verleden kijkt en niet meer redelijk handelt. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Late night shows zijn in de VS al jaren een ijkpunt in de televisieavond. Miljoenen televisiekijkers stemmen na elf uur 's avonds af op hun favoriete programma, waar met energie en humor de actualiteit van de dag wordt doorgenomen. In Nederland gaat De Avondshow met Arjen Lubach van start, een talkshow in de stijl van die Amerikaanse late night-programma's. Op1-verslaggever Thomas van Groningen is groot fan van het genre en zorgt dat hij bij iedere reis naar Amerika zeker bij één zo'n programma in het publiek kan zitten. In podcast De Dag vertelt hij over zijn liefde voor de late night en wat de shows volgens hem zo goed maken.  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De opluchting is bij velen groot nu Nederland de coronamaatregelen in stappen los laat. Eindelijk meer vrijheid, althans zolang er geen nieuwe, gevaarlijke variant ontstaat, waarschuwde minister Kuipers deze week in zijn persconferentie. Wetenschappers zoeken actief naar mutaties en op dit moment gaan er in Nederland ook al verschillende rond.  Matthijs Welkers is arts-microbioloog, verbonden aan het Amsterdam UMC en de GGD Amsterdam en gespecialiseerd in virus-evolutie. Hij is een van de wetenschappers die de wegen van het virus in de gaten houdt, terwijl wij het oude leven weer een beetje oppakken. Hij vertelt in podcast De Dag hoe het onderzoek naar mutanten in z'n werk gaat en wat de kans is op het ontstaan van gevaarlijke, nieuwe varianten. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Uit jarenlang onderzoek blijkt dat Nederland structureel extreem geweld gebruikte tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog in Indonesië eind jaren '40. De politici, legerleiding en rechters wisten ervan, maar stopten de plunderingen, martelingen en verkrachtingen niet en stopten de gebeurtenissen in de doofpot. Ruim 70 jaar na de oorlog worden de verhalen meer en meer verteld, in plaats van opgekropt. Iris van Santen merkte aan den lijve wat zwijgen generatie op generatie met je doet. Ze werkte aan de tentoonstelling Revolusi! in het Rijksmuseum en kwam erachter dat haar opa gruwelijke dingen meemaakte tijdens die oorlog. Samen met vriendin en podcastmaker Marjolijn van Heemstra ontdekt ze wat er gebeurt Als geschiedenis in je opstaat; zo heet hun podcast van NPO Radio 1-programma OVT. Vandaag vertellen ze in podcast De Dag hoe belangrijk het is om die geschiedenis, hoe gitzwart en pijnlijk ook, recht in de ogen aan te kijken. Reageren? Mail dedag@radio1.nl De podcast Als geschiedenis in je opstaat vind je hier: https://www.nporadio1.nl/fragmenten/ovt/7c353507-e789-4cf4-8b5e-42837177623a/2022-02-11-het-spoor-terug-als-geschiedenis-in-je-opstaat-1

In tegenstelling tot veel andere Europese landen is er in Italië nog altijd geen onderzoek gedaan naar seksueel misbruik in de Katholieke kerk. En dat terwijl juist daar, hét rooms-katholieke land bij uitstek, volgens onofficiële schattingen mogelijk de grootste aantallen slachtoffers zijn. Verschillende Italiaanse slachtoffergroepen hebben zich deze week verenigd en zijn onder de hashtag #Italychurchtoo een media-offensief begonnen om een onafhankelijk onderzoek naar misbruik binnen de kerk af te dwingen.  Correspondent Heleen d'Haens sprak met slachtoffers die de deksel proberen te lichten van wat zij zelf een doofpot noemen van niet alleen de kerk, maar ook van politiek en media. Ze vertelt in podcast De Dag hoe het kan dat Italië zo opvallend achterblijft en welke rol de paus daarin speelt.  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het kabinet roept Nederlanders in Oekraïne op om zo snel mogelijk te vertrekken. Het reisadvies staat op rood en het Witte Huis zegt dat er mogelijk deze week een Russische invasie komt. Maar de keuze om huis en haard te verlaten is niet makkelijk. In podcast De Dag vertellen twee Nederlanders die in Oekraïne wonen over hun afwegingen. André Homma woont en werkt in de buurt van Kiev en heeft besloten om voorlopig te blijven. En hij is niet de enige, zegt hij, er zouden nog ongeveer 150 andere Nederlanders zijn die niet willen vertrekken. Zij geloven niet dat de Russen echt gaan komen. "Dat is de algemene consensus." Inge Nammensma is met haar gezin wél in de auto gestapt en inmiddels aangekomen in Nederland. Zij zag de afgelopen weken steeds meer onrust ontstaan en wil zeker met het oog op haar kinderen het zekere voor het onzekere nemen.  Reageren? Mail dedag@radio1.nl