De Dag

Rusland-correspondent Iris de Graaf stond op 2 maart voor het laatst vanaf haar balkon in Moskou het NOS achtuurjournaal te woord. Twee dagen later was ze terug in Nederland: halsoverkop vertrokken uit het land waar ze van houdt en waar ze iets meer dan een jaar werkte als correspondent voor de NOS. Door de repressie was het voor haar en de mensen om haar heen niet meer veilig om te blijven. In podcast De Dag vertelt Iris over haar plotse vertrek, over haar persoonlijke band met het land en hoe ze Rusland zag veranderen van een land dat hip, vrij en kosmopolitisch kon zijn, tot een plek waar bijna niemand meer openlijk durft te praten. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De militaire steun van Westerse landen voor Oekraïne is ongekend. Alleen al de VS heeft sinds eind vorig jaar omgerekend 1,8 miljard euro vrijgemaakt en de EU zit nu op een fonds van 1 miljard euro. Het leidt tot een gigantische opeenstapeling van wapens in Oekraïne. En dat is precies het omgekeerde van wat de Russische president Poetin voor ogen had, hij wil het land immers demilitariseren. Daarnaast zie je ook een grote militaire opbouw aan de NAVO-grenzen met Rusland. Defensieonderzoeker Adája Stoetman van het Clingendael Instituut vertelt in podcast De Dag welke risico's er volgens haar kleven aan deze wapenopbouw en het herschikken van de defensiestructuren. Want waar is het Westen nou eigenlijk mee bezig: verdedigen, afschrikken, provoceren of zijn dit voorbereidingen voor een veel grotere oorlog? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De Amerikaanse president Biden en zijn minister van buitenlandse zaken Blinken noemen de Russische president Poetin een oorlogsmisdadiger. EU-buitenlandchef Borell voegde daar vanochtend aan toe dat Rusland zich volgens hem in Oekraïne schuldig maakt aan 'enorme oorlogsmisdaden'.  Vrijwel niemand twijfelt eraan dat Rusland zich in Oekraïne schuldig maakt aan oorlogsmisdaden. En als politiek leider kan de Russische president Poetin ook berecht worden voor het internationaal Strafhof in Den Haag.   In Oekraïne worden de bewijzen al op grote schaal verzameld, vertelt Universitair docent internationaal strafrecht Marieke de Hoon in podcast De Dag. Nooit eerder is volgens haar zo flagrant duidelijk geweest dat er op het slagveld sprake was van oorlogsmisdaden. Maar hoe bouw je een zaak tegen Poetin op en hoe krijg je hem vervolgens in Den Haag? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Poetin zegt dat hij zijn land wil zuiveren van tuig en verraders: Russen die in zijn ogen geen patriotten zijn en te Westers denken of leven. Volgens kenners zegt de Russische president nooit zomaar iets en aangenomen wordt dat de opmerkelijke en dreigende woorden die hij deze week uitsprak op de staatstelevisie nog meer repressie in Rusland inluidt. Ook voor het Westen belooft het radicaliserende taalgebruik van Poetin weinig goeds. De VS waarschuwt al dat Poetin binnenkort met meer kernwapendreigementen komt. Rusland en Poetin-kenner Hubert Smeets ontleedt in deze podcast stap voor stap wat Poetin deze week precies zei en vertelt wat die woorden volgens hem impliceren. Voor Rusland. En voor het Westen. "Het is het taalgebruik van een dictator." Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De opmars van de Russen mag dan langzaam gaan, de horror van de oorlog wordt er niet minder op. Vooral uit Marioepol, dat al drie weken aanhoudend wordt gebombardeerd en beschoten, maar ook uit Charkov komen schokkende berichten en beelden. De stad Cherson staat al onder controle van Rusland. Hoe is het leven in deze gebieden? Correspondent Michiel Driebergen is na een kort verblijf in Nederland weer teruggekeerd in Oekraïne, onder meer om antwoord te zoeken op die vraag. Maar contact met inwoners in deze belegerde steden is vaak moeilijk. Er zijn bijna geen journalisten en de communicatielijnen liggen plat. In podcast De Dag schetst hij aan de hand van berichten van zijn persoonlijke contacten en video's en foto's die wel naar buiten komen zo goed en zo kwaad als het kan een beeld van hoe het nu is in Marioepol, Charkov en Cherson. Reageren? Mail dedag@radio

Dictator van Belarus Aleksandr Loekasjenko zegt dat zijn leger niet betrokken is bij de oorlog van Rusland in Oekraïne, maar internationaal klinken andere geluiden. De Belarussische soldaten zouden het Russische leger op allerlei manieren beveiligen en helpen. Betrokkenheid ontkennen, kan niet meer volgens voormalig Luitenant-Generaal van de Koninklijke Landmacht Mart de Kruif. Het is een oorlog waar de bevolking van Belarus in meerderheid niet achterstaat. De strijd van Oekraïne is de strijd van Belarus, klinkt het. Belarussen vechten zelfs mee tegen Rusland, vertelt journalist en Belaruskenner Franka Hummels. Vandaag in podcast de Dag hoe Belarus Rusland militair helpt en civiel dwarsboomt.  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het is het verhaal van de aangekondigde vernietiging: de slag om de Oekraïense hoofdstad Kiev. Een colonne Russische tanks omsingelt de stad en vanuit de lucht worden al woonwijken bestookt. Ongeveer de helft van de inwoners is gevlucht, de rest kan of wil niet. In podcast De Dag een gesprek met twee journalisten die net met pijn in het hart uit Kiev vertrokken zijn. Step Vaessen sprak dit weekend voor al Jazeera met president Zelensky midden in dat bedreigde bastion. En Bruno Beeckman van de VRT stapte na drie intense weken in Kiev gisteravond op een overvolle trein met vluchtelingen naar Slowakije. Beiden zijn zeer aangedaan door wat ze gezien en gehoord hebben. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Er gaan veel verhalen rond over de Russische president Poetin, die niet meer rationeel zou handelen. Hij zou een geïsoleerde 'gek' zijn geworden met de vinger aan de rode knop. Maar wat er zich afspeelt achter de Kremlinmuren weet eigenlijk niemand, Poetin houdt de buitenwereld zoveel mogelijk op afstand. Het is zelfs niet duidelijk of hij wel echt achter die Kremlinmuren zit en van waaruit hij de oorlog aanstuurt. De vraag rijst: waar is Poetin eigenlijk? En hoe beveiligt hij zichzelf? Ruslandkenner en Poetin-watcher Helga Salemon, van het Haags Centrum voor Strategische Studies, vertelt in podcast De Dag over de bubbel waar Poetin in leeft en waarom hij niet hoeft te vrezen voor bijvoorbeeld een aanslag op zijn leven. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Duizenden Nederlanders denken erover om Oekraïense vluchtelingen in huis te nemen. Gerard Elshof en Josja Gunnink uit Zwolle hebben inmiddels daad bij de gedachte gevoegd en hebben er sinds deze week drie huisgenoten uit Oekraïne bij. Voor De Dag hielden ze een audio-dagboek bij en in de podcast vertellen ze over de achtbaan waarin ze terecht zijn gekomen.  'Veel tijd om na te denken was er niet,' zegt Josja, 'het ging allemaal ontzettend snel.' In een paar dagen tijd regelde ze met hulp van de buurt dat er allerlei spullen voor het gezin kwamen en werd er ook een bankrekening voor ze geopend waar gedoneerd geld op staat.  Dinsdag was het zo ver: toen stonden een Oekraïense moeder met haar twee dochters in Zwolle op de stoep. 'Je zag wel de ontreddering in de ogen en ook het verdriet,' vertelt Gerard Elsfhof. 'Je laat ze dan maar even bijkomen.'  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Oekraïners houden tanks tegen, maken molotovcocktails en hun president Zelenski gaat de strijd aan met felle retoriek vanuit z'n kantoor in hoofdstad Kiev. Het beeld ontstaat van een sterk en strijdvaardig Oekraïne, dat met alles wat ze in zich hebben vecht tegen Rusland. Daarmee wint Oekraïne de slag in de propagandaoorlog, vertelt Bob Deen in podcast De Dag. Hij is Oost-Europadeskundige en defensiespecialist aan het Clingendael Instituut. De Oekraïense regering weet precies welke informatie, foto's en video's het met Rusland en de rest van de wereld moet delen. En vooral ook welke dingen ze beter voor zichzelf kunnen houden. Reageren? Mail dedag@radio1.nl