De Dag

De Amerikaanse ruimtecapsule Orion heeft zijn eerste rondje om de maan afgelegd. Vijftig jaar nadat er voor het laatst een astronaut rondliep, is NASA weer op weg naar de maan. In die 50 jaar is er veel veranderd. Toen ging het de VS om de Sovjet Unie voor te zijn. Nu zijn er meer partijen die naar de maan willen. Niet alleen om daar onderzoek te doen. Mogelijk kunnen er ook zeldzame grondstoffen worden gewonnen. En de maan kan een tussenstation worden voor een veel langere reis … naar Mars. Wetenschapsjournalist Govert Schilling is al zijn hele leven gefascineerd door de maan. In de podcast vertelt hij hoe NASA te werk gaat, wat de volgende stappen zijn, en wat dit betekent voor deze nieuwe fase in de ruimtevaart. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Op de VN-klimaattop in Sharm-el-Sheikh werd anderhalve dag langer onderhandeld dan gepland, maar zonder het door Nederland gewenste resultaat. Het lukte niet om verdere afspraken te maken om klimaatverandering te beperken. En dat terwijl wetenschappers blijven waarschuwen dat snelle maatregelen noodzakelijk zijn om grote rampen te voorkomen. NOS- klimaatredacteur Heleen Ekker was bij de top, haar zevende. In de podcast legt ze uit waarom het nu niet lukte om nieuwe afspraken te maken. Op de top werd wél iets besloten waar ontwikkelingslanden al jaren om vroegen. Er komt een fonds, betaald door rijke landen, waarmee schade door klimaatverandering in arme landen kan worden vergoed. Maar ook daar zitten nog heel wat haken en ogen aan, vertelt Afrika-correspondent Elles van Gelder. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Vandaag helaas geen podcast De Dag, want er heerst griep op de burelen van De Dag. Als goedmakertje plukten we deze aflevering uit het archief. Maandag zijn we er weer, fijn weekend! De nieuwe Netflix-serie Monster: The Jeffrey Dahmer Story is dé true crime-hit van dit moment. Miljoenen kijkers wereldwijd smullen van het verhaal over een van de beruchtste seriemoordenaars van de VS. Maar er is ook verontwaardiging over ontstaan, onder meer omdat de nabestaanden van de slachtoffers niet vooraf betrokken zouden zijn en de moordenaar en zijn daden geromantiseerd zouden worden. Dat soort kritiek komt vaker voor in het populaire genre. True crime kent een problematische keerzijde. Hoe die keerzijde eruit ziet, vertelt criminoloog Janine Janssen in podcast De Dag. En Annelies Verhelst en Sylvia Mulder, van de true crime-podcast Al sla je me dood vertellen hoe je daar als maker mee omgaat. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het WK voetbal staat op 't punt van beginnen. Kijk je wel of niet? Dat is de worsteling van voetbalfans. De kritiek op gastland Qatar is groot. Het toernooi is door corruptie aan het land gegund, de arbeidsomstandigheden tijdens de bouw van de stadions waren onmenselijk en het land gaat anders om met vrouwen en lhbti'ers dan Nederland. Twee voetbalfans vertellen waarom ze wel en niet gaan kijken naar Oranje. Journalist Pepijn Keppel, die schrijft over sport voor Trouw en de Groene Amsterdammer. En schrijver Enzio Bakker, die in aanloop naar dit WK schreef over de donkere kanten van gastland Qatar. Wat zijn hun afwegingen om 't Nederlands elftal wel en niet te steunen? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Ruim 8 jaar nadat vlucht MH17 boven het Oosten van Oekraïne uit de lucht werd geschoten, krijgen vier verdachten die zijn aangeklaagd, morgen hun straf te horen. Ze zijn er niet bij in de rechtszaal en belanden bij een veroordeling in ieder geval op dit moment ook niet in de cel. Toch is deze uitspraak ontzettend belangrijk, niet alleen voor de nabestaanden, maar ook omdat de uitspraak onderdeel is van de grotere oorlog die nu gaande is in Oekraïne, zegt Nieuwsuur-verslaggever Gert-Jan Dennekamp in deze podcast. "In warfare is ook 'lawfare' een belangrijk wapen." Gert-Jan Dennekamp was was in 2014 als een van de eersten op de rampplek aanwezig, en deed voor Nieuwsuur in de loop der jaren meerdere keren onderzoek in Oekraïne, onder meer naar de verdachten die morgen terechtstaan.  Universitair docent internationaal strafrecht Marieke de Hoon volgt het juridische proces ook al jaren. Het is een ongelooflijk complex proces, zegt ze, dat teruggebracht naar de kern interessante vragen opwerpt over wat we als samenleving onder rechtvaardigheid verstaan. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Een meerderheid van de Republikeinen ziet liever de herkozen gouverneur van Florida, Ron DeSantis, als de Republikeinse presidentskandidaat in 2024 dan oud-president Donald Trump, blijkt uit een nieuwe peiling. Trump kondigt mogelijk vandaag aan dat hij opnieuw een gooi wil doen naar het presidentschap, maar DeSantis - een voormalige protegé van Trump - lijkt het bij de Republikeinse achterban beter te doen. Trump is 'not amused' en slijpt de messen. In podcast De Dag maakt Amerika-deskundige Paul Verhagen een profiel op van Ron DeSantis, die ook wel 'de Trump met hersens' wordt genoemd. Hij benadrukt dat DeSantis radicaal conservatief is en cultuuroorlogen voert die polariseren. In feite een gevaarlijkere Trumpist dan Trump zelf, aldus Verhagen. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het gastland van de G20-top, Indonesië, ziet gouden bergen in de toekomst. Nikkel-bergen, beter gezegd, want Indonesië zit op de grootste nikkelreserves ter wereld en juist die grondstof wordt gezien als 'het goud van 21e eeuw'. Nikkel cruciaal is voor de energietransitie, want het gaat onder meer in batterijen van elektrische auto's. Gedreven door de snel uitdijende nikkel-industrie hoopt Indonesië de komende jaren door te dringen tot misschien wel de top vijf van landen met hoogste inkomens ter wereld.  Maar er kleeft een grote paradox aan het nikkel-dossier. Om nikkel uit de grond te krijgen worden oerbossen op grote schaal gekapt, er wordt steenkool verbrand om fabrieken aan te drijven en vervuild water in zee gedumpt. De schade aan mens en milieu is zo groot dat de vraag rijst: is dit het wel waard?  In aanloop naar de G20-top deze week in Indonesië ging correspondent Mustafa Marghadi op onderzoek uit op Sulawesi, waar nikkel op grote schaal gemijnd wordt. Hij schrok van wat hij zag, vertelt hij in podcast De Dag. Maar, en dat is het goeie nieuws, er zijn ook mogelijkheden om het beter te doen. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het wordt gezien als een grote nederlaag voor de Russische president Poetin en een mogelijk keerpunt in de oorlog in Oekraïne. Rusland heeft z'n troepen teruggetrokken uit Cherson en Oekraïense militairen zijn al in de stad gesignaleerd. De strijdkrachten zouden zich in de laatste fase bevinden van het terugwinnen van de westelijke oever van de rivier de Dnepr.  Maar dat de bevrijding van Cherson nabij is, betekent niet het einde van de onzekerheid voor inwoners van de stad, vertelt journalist Robert van der Noorda in podcast De Dag. Zij vrezen voor wraakacties van Poetin of een valstrik. Robert van der Noorda kent Cherson goed, trouwde daar in 2007 en zijn schoonfamilie en veel vrienden wonen er nog. Sinds het uitbreken van de oorlog heeft hij intensief contact met hen. Hij vertelt in de podcast hoe zij bijna negen maanden lang nauwelijks buiten zijn geweest, en continu in angst leefden. "Voor het eerst in acht, negen maanden hebben we echt weer hoop dat het goed komt en dat iedereen het overleeft." Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het is een pittige week voor de VVD. De asielwet waar de partij zichtbaar mee worstelde, is er na een bezoek van de hoogste VVD'er doorheen. Mark Rutte moest de kritiek wegmasseren. Wat is er gebeurd? Volgens VVD-watcher en politiek verslaggever van de NOS Wilma Borgman zat de pijn voor VVD'ers dieper dan alleen die wet. Ze vertelt wat de gevolgen van deze pittige week zijn voor de partij die de afgelopen weken van lokaal tot landelijk kritiek kreeg. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Donald Trump stond niet op het stembiljet, maar domineerde wel de verkiezingen en hij zegt dat hij komende dinsdag met een belangrijke aankondiging komt. Alles wijst erop dat Trump over twee jaar weer president wil worden en dus waren de Amerikaanse tussentijdse verkiezingen ook een soort referendum over het Trumpisme en een peiling van hoe de Democraten ervoor staan. Het beeld is nu dat de kandidaten die zich aan Trump hebben verbonden het niet goed hebben gedaan. Maar ook dat de positie van de Democraten broos is. De vraag wordt: wie neemt het straks tegen Trump op? Amerika-journalist Laila Frank licht in podcast De Dag drie Democraten uit - opvallende stemmen in een partij die nu nog zwaar leunt op de oude garde en naarstig op zoek lijkt naar een 'nieuwe Obama'.  Laila Frank bespreekt de profielen van 'de man in de hoodie' John Fetterman, die in Pennsylvania een belangrijke Senaatszetel won, van Stacey Abrams - die een belangrijke rol speelt in Georgia, de staat waar de verkiezingen op 6 december over moeten, en van Pete Buttigieg, de man die president Biden als zijn gedroomde opvolger ziet. Maar is Amerika klaar voor een openlijk homoseksuele president?  Reageren? Mail dedag@radio1.nl