Podcast
Duurzaam | BNR
BNR Nieuwsradio
BNR Duurzaam is dé groene weg naar 2030. Harm Edens onderzoekt elke week hoe we snel en effectief de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs kunnen halen. Het doel De aarde warmt in recordtempo op en op veel plekken staat de natuur onder grote druk. We staan voor de enorme uitdaging om onze economie en maatschappij snel te verduurzamen. Zo is in het Klimaatakkoord van Parijs afgesproken dat de temperatuurstijging onder de 1,5 graden moet blijven. Lukt dat niet, dan zijn de gevolgen enorm. Een stijgende zeespiegel, meer weersextremen en naar verwachting honderden miljoenen klimaatvluchtelingen, om maar eens wat voorbeelden te noemen. In BNR Duurzaam hoor je elke week wat er moet gebeuren om dit te voorkomen. De onderwerpen Kan de wereld al zonder fossiele subsidies? Hoe goed werken CO2-stofzuigers? Wordt kernfusie een bron van groene energie? En welke risico's kleven er aan mijnbouw op de bodem van de oceaan? Dit zijn typische vraagstukken die in BNR Duurzaam worden behandeld. De thema's gaan van klimaat tot natuur. Van groene innovaties tot nieuwe wetenschappelijke inzichten. En van circulair tot klimaatneutraal. De gasten In het radioprogramma is elke week één hoofdgast. Dat kan een wetenschapper zijn, de CEO van een bedrijf of de founder van een duurzame startup bijvoorbeeld. Vaak gaat het om toonaangevende mensen zoals Jan Rotmans, Jooyeta Kupta en Bénédicte Ficq. Daarnaast schuift er wekelijks een co-host aan, wat in dit programma 'het groene geweten' wordt genoemd. Dit gaat om Aniek Moonen, Nikki Trip, Muriel Arts, Kelly Ruigrok, Klaske Kruk en Yvette Watson. De presentator BNR Duurzaam is onlosmakelijk verbonden met Harm Edens. Toen hij in 1999 op Spitsbergen was, zag hij daar het ijs voor z'n neus afbrokkelen. Die reis maakte veel indruk op hem. Sindsdien zet hij zich in voor een schoner milieu en maatregelen die de opwarming van de aarde tegengaan. Dat doet hij onder meer als ambassadeur voor het Wereld Natuur Fonds én als presentator van BNR Duurzaam dus. Verder is Edens nog tv-presentator en een veelgevraagd dagvoorzitter. De formule Het format bestaat uit een aantal vaste onderdelen. Zo begint elke aflevering met een persoonlijke noot van Harm Edens. Hij vertelt wat hem de afgelopen week is opgevallen. Dat kan een klein, duurzaam bericht zijn, maar ook een groot thema waarover al veel is gezegd en geschreven. Dit deel is opiniërend, Edens steekt hierbij zijn mening niet onder stoelen of banken. Vervolgens nemen hij en zijn co-host twee duurzame nieuwtjes door. De onderwerpen zijn heel divers, maar hebben wel een duurzame component. Dan komt het moment waarop Edens het belangrijkste thema van de uitzending aankondigt en de gast voorstelt. Die interviewt hij, samen met zijn co-host. Helemaal aan het einde van elke aflevering is er een zogeheten uitsmijter. Een actueel thema, waarvoor hij nog even de aandacht vraagt.
Lees meer
Afleveringen - Pagina 6
22 jul. '24
Zomerserie | Werner Schouten: 'Bedrijven maken shift van winst naar impact'
Werner Schouten maakte naam als voorzitter van de Jonge Klimaatbeweging. Zijn nieuwe initiatief heet Impact Economy Foundation, daarmee wil hij ons land een flinke zet in de duurzame richting geven.Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van Merei Wagenaar van het UN Global Impact Network Nederland.See omnystudio.com/listener for privacy information.
15 jul. '24
Zomerserie | Piet Sprengers (ASN Bank): ‘Het geld rolt de verkeerde kant op’
Piet Sprengers studeerde af als bioloog, maar maakte een carrièremove naar de financiële sector. Inmiddels geeft hij richting aan de duurzame koers van ASN Bank.Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van Werner Schouten van de Impact Economy Foundation.See omnystudio.com/listener for privacy information.
1 jul. '24
De opwarming van de aarde is een hoax (en nog 5 klimaatfabels)
Het internet wordt overspoeld met desinformatie over het klimaat. Volgens filosoof Mario Veen is er zelfs sprake van een georganiseerde campagne op grote schaal, bedoeld om twijfel te zaaien.Deze aflevering in het kort:⇨ De patronen van klimaatdesinformatie⇨ Is groen beleggen activistisch?⇨ Veel mensen willen ambitieuzer klimaatbeleidDit is er één: klimaatverandering komt niet door mensen. Of deze: de opwarming van de aarde is een hoax, bedacht door leden van het World Economic Forum. Op Facebook, LinkedIn en zelfs in de Tweede Kamer vertellen mensen dat het met de opwarming van de aarde wel meevalt. En dat heeft meer invloed dan je misschien zou denken, vertelt Mario Veen. Hij is gesprekswetenschapper en filosoof, verbonden aan de Hogeschool Utrecht en hij doet veel onderzoek naar klimaat-desinformatie.Luister ook | Dit zijn de klimaatscenario’s voor 2048Veen legt uit dat klimaatontkenners vaak gebruik maken van dezelfde argumenten. Van ‘het klimaat verandert altijd’ tot ‘CO2 is juist goed voor planten’ en ‘onder wetenschappers is twijfel over de vraag of CO2-uitstoot wel de hoofdoorzaak is van klimaatverandering’. Na dat laatstgenoemde argument volgt dan meestal een zogenaamde nobelprijswinnaar die het IPCC in twijfel trekt. Veen legt uit hoe je deze patronen herkent en hoe groot de impact is van de misleidende campagnes. Lees ook | Tips om klimaatdesinformatie te herkennenHarm verwijst intussen naar een onderzoek onder inwoners van 77 landen maar liefst. Daaruit blijkt dat de meerderheid een ambitieuzer klimaatbeleid van zijn of haar regering verlangt. Ook in landen die bekendstaan als veel-uitstoters zoals de Verenigde Staten en China. The Peoples’ Climate Vote heet het onderzoek en het is representatief voor 90 procent van de wereldbevolking. Wat verder opvalt? In sommige nogal vervuilende landen zijn vrouwen een stuk bezorgder dan mannen. En maar liefst 86% van de respondenten vindt dat landen hun geopolitieke verschillen opzij moeten zetten en samen moeten werken om de gevolgen van klimaatverandering het hoofd te bieden. See omnystudio.com/listener for privacy information.
24 jun. '24
Hoe klimaatverandering ons leven gaat beïnvloeden
Dat het klimaat verandert staat wetenschappelijk vast. Maar wat gaan wij daar als Nederlanders de komende decennia van merken? 'Er kunnen nieuwe oorlogen komen door waterschaarste.'Deze aflevering in het kort⇨ Het klimaat door de bril van Bart Verheggen⇨ Treint scoort tijdens dit EK⇨ Steeds meer Parkinson, verband met bestrijdingsmiddelen?Bart Verheggen werkt als klimaatwetenschapper bij het KNMI. Zijn focus ligt op atmosfeeronderzoek en de invloed van menselijke activiteiten op het klimaat. Hij heeft een doctoraat in de natuurwetenschappen en werkte aan verschillende universiteiten en onderzoeksinstituten. Verheggen blogt al sinds 2008 over het klimaat en schreef het boek ‘Wat iedereen zou moeten weten over klimaatverandering’. Hij schetst hoe een wereld die met 2,5 graden is opgewarmd er zal gaan uitzien.Luister ook | Jan Rotmans: we naderen het oog van de stormWatertekorten en onbewoonbare gebieden door hittegolven kunnen volgens hem gaan leiden tot nieuwe conflicten. ‘Klimaatverandering raakt alles, van gezondheid tot waterschaarste en voedselopbrengsten. Deze ontwikkelingen kunnen ongelooflijke spanningen in de wereld teweegbrengen en daarover kunnen grootschalige oorlogen worden gevoerd’, aldus Verheggen. Grote zorgen maakt hij zich verder over het maatschappelijke klimaatdebat, waarin feiten en onwaarheden vaak door elkaar worden gehaald.Luister ook | Dit zijn de klimaatscenario’s voor 2048Harm is blij dat er tijdens het EK voetbal in Duitsland veel met de trein wordt gereisd. Hij noemt het een mooie opsteker voor het internationale treinverkeer. De redenen laten zich raden. De meeste stadions liggen in de buurt van een station, veel supporters willen drinken tijdens het juichen en gratis parkeren blijkt bijna nergens meer mogelijk. De Deutsche Bahn heeft voor het EK speciale acties in het leven geroepen. Zo kunnen bezitters van een wedstrijdkaartje gratis reizen op veel regionale en lokale lijnen. Voor Europese fans is er een speciaal treinkaartje waarmee ze makkelijk naar de speelsteden kunnen.See omnystudio.com/listener for privacy information.
3 jun. '24
Brussel als de motor van nieuw klimaatbeleid
De grote contouren van het klimaatbeleid voor Nederland worden niet in Den Haag bepaald, maar in Brussel. Deze aflevering in het kort:⇨ Duurzaam beleid komt van de EU⇨ Landbouwhervormingen op komst⇨ Fossiele bedrijven veranderen te traagAlle reden dus om in deze week van de Europese verkiezingen te onderzoeken welke grote klimaat- en milieu-kwesties daar de komende jaren gaan spelen. Dat doen we met Anna Strolenberg, kandidaat Europarlementariër van Volt. We zoomen in op de Europese Green Deal en de onderdelen uit dat pakket waarover nog gestemd moet worden. Dat gaat onder meer over het mest- en pesticidenbeleid en de Natuurherstelwet. Strolenberg is niet erg hoopvol over de richting die dit debat opgaat.Luister ook | Wat zijn de klimaatambities van China?Een belangrijk agendapunt voor de komende jaren in Brussel is landbouw. Nu nog wordt deze enorme subsidiepot vooral verdeeld op basis van grond. Hoe groter het bedrijf, hoe meer geld er wordt overgemaakt. In de praktijk vloeit zo heel veel geld naar de veeteelt. En dat is nou net de bedrijfsactiviteit die de natuur zo belast. In 2027 wordt het landbouwbudget herzien en dan gaat het erom spannen. Volt pleit ervoor om het systeem op de schop te gooien en boeren te belonen die inzetten op verduurzaming. Het wordt nog een zware kluif om dat er doorheen te krijgen, gelet op de belangen en lobbygroepen, die in Brussel veel macht hebben. Luister ook | Dringend gezocht: een oplossing voor het mestoverschotGrote oliebedrijvenHarm komt opnieuw met opzienbarend nieuws uit The Guardian. Dat gaat over de acht grootste Europese olie- en gasbedrijven, waaronder BP, ExxonMobil, Shell en TotalEnergies. Zij doen al jaren grote beloften over het aanpakken van de klimaatcrisis, maar komen allemaal niet in de buurt van de afgesproken prestaties. Dit blijkt uit een onderzoek van onderzoeks- en belangengroep Oil Change International. Geen van de acht bedrijven heeft bijvoorbeeld plannen om de exploratie van fossiele brandstoffen te stoppen of de goedkeuring van nieuwe winningsprojecten te staken.See omnystudio.com/listener for privacy information.
27 mei '24
Hoe krijgen we nog meer verpakkingen gerecycled?
De hele verpakkingsketen circulair krijgen. Met dat doel sloegen vijf organisaties eerder dit jaar de handen ineen. Ze gaan nu samen verder als Verpact, met een C dus. Deze aflevering in het kort:⇨ De uitdagingen van de verpakkingssector⇨ De Critical Raw Materials Act⇨ Duurzaam alternatief voor pesticidenNederland scoort Europees gezien best goed als het om het recyclen van verpakkingen gaat. Zo’n driekwart krijgt al een nieuwe bestemming. Toch liggen er nog wel de nodige obstakels op de weg naar een circulaire toekomst. Zo doen de Belgen het bijvoorbeeld beter dan wij. Dat heeft volgens Hester Klein-Lankhorst vooral te maken met de manier van inzamelen. Zo maken onze zuiderburen geen gebruik van ondergrondse vuilcontainers, zoals in veel Nederlandse steden gebruikelijk is. ‘In die bakken ligt er soms tot 50 procent rommel en dat zit een goede recycling dwars’, aldus Klein-Lankhorst. We praten uitgebreid met haar over de belangrijkste recycle-uitdagingen van de verpakkingssector.Check ook | 6 meest gestelde vragen over gerecycled plasticOns groene geweten Yvette Watson gaat in op de Critical Raw Materials Act, kort gezegd CMRA. Dit is een wet waarmee de Europese Unie de waardeketen van kritieke metalen hier wil houden. Denk aan grafiet, gallium, nikkel, lithium en bauxiet, metalen die hard nodig zijn voor de energietransitie. Er zijn voor 2030 een paar belangrijke doelstellingen geformuleerd, waaronder een minimum van 10 procent eigen productie. Ze roept bedrijven op om…Luister ook | De strijd van Benedicte Ficq tegen grote vervuilersHarm heeft het intussen over hoopvol nieuws uit Wageningen. Daar hebben wetenschappers een biologisch alternatief ontwikkeld voor giftige pesticiden. Het gaat om een piepklein vleesetend plantje dat bolletjes kleverige stof maakt om kleine vliegjes te vangen. De wetenschappers hebben plantaardig rijstolie-afval omgetoverd tot plaksel en dat kan op gewassen worden gespoten.See omnystudio.com/listener for privacy information.
20 mei '24
De planeet gaat richting 2,5 graden in het rood
Maximaal anderhalve graad opwarming, spraken wereldleiders af tijdens de Klimaattop van 2016 in Parijs. Dat doel lijkt inmiddels onhaalbaar.Deze aflevering in het kort:⇨ Anderhalve graad onhaalbaar geworden⇨ Extreem weer is onderweg⇨ Wat zeg je tegen een klimaatontkenner?Een paar honderd vooraanstaande klimaatwetenschappers verwacht dat het aan het einde van deze eeuw zo’n 2,5 graden warmer is op aarde dan honderd jaar geleden. Dat blijkt uit de resultaten van een enquête die door de Britse krant The Guardian is uitgezet. De anderhalve graad is daarmee ver uit zicht geraakt.Politieke wilDetlef van Vuuren is lid van het IPCC, het internationaal klimaatpanel van de Verenigde Naties. Hij is één van de bijna 400 wetenschappers die de vragenlijst heeft ingevuld. Met hem bespreken we de gevolgen van dit scenario. Maar weinig wetenschappers denken dat de wereld alle inspanningen gaat leveren die nodig zijn om het tij te keren. Grootste oorzaken? Een gebrek aan politieke wil en gevestigde bedrijfsbelangen. > Luister ook | Wat zijn de klimaatambities van China?KlimaatontkennersToch zijn er in Nederland nog steeds veel mensen die stellen dat het met die opwarming uiteindelijk wel mee zal vallen. Maar wat zeg je eigenlijk tegen klimaatontkenners als er een discussie ontstaat? Dat blijkt zo eenvoudig nog niet. Ons Groene Geweten Aniek Moonen heeft het medicijn op drie kwesties waarover regelmatig wordt gedebatteerd: het klimaat verandert altijd, het echte probleem is overbevolking en hoeveel impact kan een klein land als Nederland nu eigenlijk maken? > Luister ook | De natuur als CEO van een bedrijfSee omnystudio.com/listener for privacy information.
13 mei '24
Feike Sijbesma: aan klimaatrechtszaken kleven ook risico's
Feike Sijbesma snapt de motieven van organisaties die klimaatrechtszaken voeren. Wel waarschuwt hij voor onbedoelde, negatieve bij-effecten.Deze aflevering in het kort:⇨ Hoe Feike Sijbesma naar klimaatuitdagingen kijkt ⇨ Wildgroei aan CO2-certificaten⇨ Wereld gaat naar 2,5 graden in het roodShell, de Nederlandse overheid en ING hebben milieuorganisaties achter zich aan. Die verwijten hen dat afspraken over CO2-beperking niet worden nagekomen. 'Ik snap dat organisaties als Milieudefensie en Extinction Rebellion dit doen en toch moet je ook over de risico's nadenken', aldus Sijbesma. 'Het gevolg is namelijk dat bedrijven besluiten om geen klimaatdoelstellingen meer uit te spreken en belangrijke documenten te ondertekenen. Dan zijn we op de verkeerde manier bezig.' Feike Sijbesma is oud DSM-topman en thans de CEO van The Climate Alliance.CO2-beprijzingVerder heeft hij het nodige aan te merken op de manier waarop CO2 wordt beprijsd. ‘Maar 25 procent van de wereldwijde emissies valt onder zo’n systeem. zoals het ETS. Dat is veel te weinig’, aldus Sijbesma. Daarnaast is er de vrijwillige beprijzing, waarbij bedrijven bijvoorbeeld bomen laten planten als compensatie voor hun eigen uitstoot. ‘Daarbij is het probleem dat er veel te veel organisaties zijn die deze certificaten uitgeven. Dat tast de geloofwaardigheid aan.’ Hij pleit voor één wereldwijd instituut dat deze CO2-certificaten gaat uitgeven.Een dystopische wereldHarm windt zich intussen op over een nieuwe enquête van de Britse krant The Guardian. Honderden vooraanstaande klimaatwetenschappers verwachten dat de wereldwijde temperatuur deze eeuw met minstens 2,5 graden zal stijgen. De gevolgen zijn enorm. Denk aan extreme hittegolven, voedselschaarste, conflicten en immigratie op een schaal die we niet eerder hebben gezien. ‘Een dystopisch beeld en binnen vijf jaar kunnen we de eerste grote ontwrichtingen al verwachten’, aldus Harm.See omnystudio.com/listener for privacy information.
6 mei '24
Wat zijn de klimaatambities van China?
Van steenkoolmijnen tot zonneparken. China is naast mega-vervuiler ook ‘s werelds grootste investeerder in groene technologie. Hoe kijken ze in dat land naar klimaatverandering? Deze aflevering in het kort:⇨ Het klimaatbeleid van China⇨ Duurzame beleggingen zijn niet altijd even groen⇨ Oliebedrijven houden vast aan affakkelenDe Chinese overheid mikt op een klimaatneutrale economie in 2060. De komende zes jaar mag de uitstoot van CO2 nog groeien, zo heeft de regering gezegd. Maar de transitie gaat sneller dan verwacht en de verwachting is daarom dat er dit jaar al voor het eerst een historische daling is. Wereldwijd was de CO2-uitstoot vorig jaar zo’n 37 miljard ton. China jaagt verreweg de meeste CO2 de atmosfeer in, zo’n 12 miljard ton. Ter vergelijking: de EU zit op ongeveer 3 miljard ton uitstoot, de Verenigde Staten op 5 miljard. China stoot in vier dagen meer CO2 uit dan Nederland in een heel jaar. Toch is dat niet het hele verhaal, waarschuwt ons groene geweten Nikki Trip.Productie van zonne-energieOver de klimaatambities van China praten we uitgebreid met FD-correspondent Anouk Eigenraam. De aandacht voor dit thema is de laatste jaren groter geworden, als gevolg van hittegolven en overstromingen. En ja, er is ook nog de smog in grote steden, maar die bestaat al veel langer. De regering investeert miljarden in de productie van schone energie, van windmolens tot zonneparken. Zo wordt bijvoorbeeld in de provincie Shanxi een zonnepark gebouwd dat een paar miljoenensteden van groene energie gaat voorzien. Ook in de straten van haar woonplaats Beijing ziet ze veranderingen. Zo is een groot deel van het verkeer inmiddels geëlektrificeerd.AffakkelenHarm windt zich intussen op over een onderzoek naar affakkelen. Onderzoek naar satellietbeelden wijst uit dat energiebedrijven bij olie- en gasvelden gesloten fakkels gebruiken. Zo kunnen wetenschappers via satellieten niet zien hoeveel broeikasgassen en verontreinigende stoffen worden uitgestoten. Deze methode wordt onder meer toegepast door bedrijven in Amerika, Engeland, Duitsland en Noorwegen. Bij het verwijderen van onrendabel aardgas, het zogenaamde affakkelen, komen methaan, kooldioxide, giftige stoffen en kankerverwekkende chemicaliën vrij. See omnystudio.com/listener for privacy information.
29 apr. '24
De impact van kunstmatige intelligentie op het klimaat
De één zegt dat kunstmatige intelligentie de opwarming van de aarde kan stoppen. De ander is vooral bezorgd over de energiehonger van deze technologie.Deze aflevering in het kort:⇨ De impact van AI op het klimaat⇨ Energieslurpers versus slimme oplossingen⇨ Katoenplantages is BraziliëGaat AI het klimaatprobleem oplossen of juist verergeren? Die vraag staat centraal in deze aflevering van BNR Duurzaam. Te gast is Remy Gieling van AI.nl. Kunstmatige intelligentie blijkt een soort dubbelzijdig zwaard als het gaat om klimaatimpact. De technologie slurpt aanzienlijke hoeveelheden elektriciteit voor datacentra en dat leidt tot meer CO2-uitstoot. Alle datacenters in de Verenigde Staten gebruiken straks net zoveel stroom als heel Japan. Laat dat even op je inwerken.Slimme oplossingenAan de andere kant biedt AI veelbelovende mogelijkheden om klimaatverandering tegen te gaan. Zo wordt AI al op tal van plekken ingezet voor duurzamere processen. Denk aan slim energiebeheer waarbij AI helpt bij het optimaliseren van het energieverbruik in smart grids. Ook kijken we naar AI-gedreven monitoring van ecosystemen, waarbij algoritmes worden gebruikt om de gezondheid van oceanen te volgen. Het Wereld Natuur Fonds zet deze technologie in om ontbossing tegen te gaan. En in de precisielandbouw helpt AI om water en meststoffen efficiënter te gebruiken, wat de impact op het milieu vermindert.Earthsight Harm windt zich intussen op over katoenplantages in Brazilië en de kledingfabrikanten in Azië die leveren aan H&M en Zara. De Britse onderzoeks-ngo Earthsight deed hier ruim een jaar lang onderzoek naar. Ze hebben satellietbeelden geanalyseerd, gerechtelijke uitspraken en transportgegevens doorgrond en ze zijn undercover gegaan op wereldwijde beurzen. ‘De katoenplantages in Brazilië waar ze uitkwamen, zijn van een paar steenrijke families en worden in verband gebracht met grootschalige illegale ontbossing, landroof, geweld en corruptie’, aldus Harm.See omnystudio.com/listener for privacy information.
