Europa draait door

Vanuit een bomvolle Florin in Utrecht nemen we een speciale aflevering op. Correspondenten Kysia Hekster en Michiel Driebergen deden de afgelopen maanden uitvoerig verslag vanuit Oekraïne. Hoe kijken zij terug op drie maanden oorlog, en zijn ze bang voor ‘oorlogsmoeheid’, als de oorlog nog lang door blijft slepen? Daarnaast besteden we natuurlijk aandacht aan de smeuïge details van de feestjes in Downing Street 10.

Terwijl de oorlog in Oekraïne voortwoedt, werpen de Russen ondertussen hun blik ook heel erg ergens anders op: Afrika. In verschillende Afrikaanse landen proberen de Russen namelijk steeds meer invloed te verkrijgen. Nergens wordt dat duidelijker dan in de Centraal Afrikaanse Republiek, waar schimmige huurlingen van de ‘Wagner Groep’ de President van dat land beschermen. Wat doen de Russen daar precies, en wat hopen ze te bereiken? Met gevaar voor eigen leven reisde Bram Vermeulen af naar de CAR, om voor het VPRO-programma Frontlinie daar een antwoord op te vinden. Met hem bespreken we dit bloedstollende verhaal.

In Europa geldt over het algemeen het adagium ‘never waste a good crisis’. Normaliter wordt de EU gezien als logge olietanker waar grote veranderingen maar moeilijk tot stand komen, maar juist tijdens grote crises wordt de Europese Unie het meest hervormd. Nu de oorlog in Oekraïne Europa op zijn grondvesten doet schudden, wordt de roep daarom steeds groter om grote veranderingen in de EU door te voeren, die ertoe moeten leiden dat de EU zijn mannetje kan staan op het wereldtoneel. Vooral de Italiaanse premier Draghi pleit regelmatig voor grootschalige hervormingen, zoals het afschaffen van het vetorecht voor lidstaten. Neemt de macht van Draghi in Europa langzaam toe? We bespreken het met Catherine de Vries, hoogleraar politieke wetenschappen aan de Bocconi Universiteit in Milaan. Daarnaast spreken we correspondent Arjen van der Horst over de historische verkiezingsoverwinning van Sinn Féin in Noord-Ierland.

Door heel Europa rijzen de prijzen de pan uit: in Spanje kunnen door de hoge dieselprijs vissersboten niet meer uitvaren, in Italië moet op last van de overheid de airco minder hoog, en in Duitsland wordt bier stukken duurder. Is de oorlog in Oekraïne simpelweg de reden hiervoor, of is er meer aan de hand? En wat kan een instituut als de Europese Centrale Bank hier nog aan doen? We bespreken het met econoom Mathijs Bouman. Daarnaast hebben we heuglijk nieuws! 26 mei, op Hemelvaartsdag, nemen we namelijk een aflevering live op in café The Florin in Utrecht, en jij kan daarbij zijn! Je hoeft je alleen maar aan te melden via onderstaande link: https://bit.ly/38V9biz

Ondanks alle sombere voorspellingen van Arend Jan, won Macron afgelopen zondag met een ruime voorsprong de verkiezingen in Frankrijk, en heeft hij weer een ruim mandaat. Tegelijkertijd heeft zijn Duitse collega, Olaf Scholz, het een stuk lastiger door zijn conservatieve opstelling jegens het leveren van wapens aan Oekraïne. Biedt dit een uitgelezen kans voor Macron om als absolute leider het Europees beleid van de komende jaren te gaan bepalen? We bespreken het met Europa-expert René Cuperus.

Terwijl de strijd in Oekraïne onverminderd doorgaat, voelen steeds meer Russen zich ook niet meer veilig in eigen land. Ze voelen de effecten van de sancties of lopen gevaar opgepakt te worden als ze zich uitspreken tegen de Russische invasie. En dus trekken duizenden Russen naar buurlanden, bijvoorbeeld Georgië. NOS-correspondent Iris de Graaf is net terug uit dat land, en vertelt ons hoe ze daar worden ontvangen. Daarnaast bespreken we hoe veel steun er nou werkelijk is van het Russische volk voor de oorlog, én laat Arend Jan zijn licht schijnen op de immer spannende presidentsverkiezingen in Frankrijk.

Dat het zeven weken na de grootschalige inval van Rusland niet op rolletjes loopt, dat is wel duidelijk. Maar deze week krijgt Poetin al helemaal grote tegenslagen te verduren: donderdag werd een groot Russisch schip zwaar geraakt door Oekraïense raketten, eerder deze week werd een vertrouweling van Poetin gevangengenomen, en het lukt de Russen maar niet om Mariupol in te nemen. Is Oekraïne aan de winnende hand? Of moeten we vrezen voor wraak van Poetin? We vragen het aan Bob Deen van Instituut Clingendael.

Aanstaande zondag gaan de Fransen naar de stembus voor de eerste ronde van de Presidentsverkiezingen. In de peilingen gaat het nek-aan-nek tussen de zittende President Macron en de uitdager op rechts Marine Le Pen. Hoe anders zag de wereld er enkele weken geleden uit, toen Macron omhoog schoot in de peilingen, onder andere door zijn optreden bij de oorlog in Oekraïne. Maakt Le Pen kans om te winnen? En wat betekent dat voor de Europese Unie? We bespreken het met Saskia Dekkers, die net terug is uit Frankrijk. Daarnaast spreken we diplomatie-expert Robert van de Roer over de verschrikkelijke beelden uit Boetsja en de Europese reactie daarop.

Vanochtend sprak de Oekraïense president Zelensky onze Tweede Kamer toe. Hij sloot zijn betoog af met het persoonlijke verzoek aan zijn ‘vriend Mark’ om niet dwars te gaan liggen bij een eventuele toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie. Nederland zou namelijk, samen met andere landen, huiverig zijn voor een eventueel lidmaatschap van Oekraïne. Terwijl bij de start van de oorlog de EU een ongekende eenheid leek te tonen, lijken er toch langzaam scheurtjes te ontstaan, onder andere op dit dossier. Maar inmiddels lijkt er ook een groep landen te ontstaan, onder leiding van Frankrijk, dat nóg meer sancties wilt tegen Rusland. De andere groep, onder leiding van Duitsland, staat ondertussen juist op de rem. Waar kan dit toe leiden? We bespreken het met Brussel-correspondent Sander van Hoorn.

De oorlog in Oekraïne duurt inmiddels al meer dan een maand, en er lijkt vooralsnog geen einde in zicht. Poetin zal zich de invasie ongetwijfeld anders hebben voorgesteld: Russische strijdkrachten zouden kampen met te weinig eten en brandstof, en inmiddels zijn er al ruim tien duizend Russische militairen overleden. Daarom begint het nu ook in het Kremlin te rommelen: verschillende hooggeplaatste figuren moesten de afgelopen weken plots het veld ruimen. Naar wie luistert Poetin nog wel? Samen met Rusland-expert Helga Salemon gaan we Kremlin-watchen.