Europa draait door

Vanochtend sprak de Oekraïense president Zelensky onze Tweede Kamer toe. Hij sloot zijn betoog af met het persoonlijke verzoek aan zijn ‘vriend Mark’ om niet dwars te gaan liggen bij een eventuele toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie. Nederland zou namelijk, samen met andere landen, huiverig zijn voor een eventueel lidmaatschap van Oekraïne. Terwijl bij de start van de oorlog de EU een ongekende eenheid leek te tonen, lijken er toch langzaam scheurtjes te ontstaan, onder andere op dit dossier. Maar inmiddels lijkt er ook een groep landen te ontstaan, onder leiding van Frankrijk, dat nóg meer sancties wilt tegen Rusland. De andere groep, onder leiding van Duitsland, staat ondertussen juist op de rem. Waar kan dit toe leiden? We bespreken het met Brussel-correspondent Sander van Hoorn.

De oorlog in Oekraïne duurt inmiddels al meer dan een maand, en er lijkt vooralsnog geen einde in zicht. Poetin zal zich de invasie ongetwijfeld anders hebben voorgesteld: Russische strijdkrachten zouden kampen met te weinig eten en brandstof, en inmiddels zijn er al ruim tien duizend Russische militairen overleden. Daarom begint het nu ook in het Kremlin te rommelen: verschillende hooggeplaatste figuren moesten de afgelopen weken plots het veld ruimen. Naar wie luistert Poetin nog wel? Samen met Rusland-expert Helga Salemon gaan we Kremlin-watchen.

Oekraïense steden krijgen met de dag hevigere bombardementen te verduren. Met Russische raketten worden hele flatgebouwen platgebombardeerd. Gisteren vielen er zelfs raketten op een theater in de stad Mariupol, waar honderden vluchtelingen verbleven. Vanwege die voortdurende bombardementen wordt de roep steeds groter om een zogeheten ‘no-fly-zone’ in te stellen. Gisteren pleitte President Zelensky daar nogmaals voor bij het Amerikaanse Congres, maar er lijkt vooralsnog geen animo voor. Waarom is zo’n no-fly-zone zo controversieel? En als dát geen optie is, wat zouden westerse landen nog wel kunnen doen zodat Oekraïne zich beter kan verdedigen? We bespreken het met militair expert Peter Wijninga.

Al meer dan twee miljoen mensen zijn de afgelopen weken Oekraïne ontvlucht. Velen van hen steken de grens met Polen over. NOS-correspondent Arjen van der Horst doet verslag bij die grens en ziet hoe, ondanks de welwillendheid van velen, de druk in opvangcentra met de dag toeneemt. Tegelijkertijd ziet hij ook hoe stééds meer mensen in omgekeerde richting naar Oekraïne trekken: Oekraïners woonachtig in andere Europese landen blijken in grote getalen bereidt om hun land te verdedigen. Bovendien sluiten er ook stééds meer mensen uit andere landen zich aan bij de strijd in Oekraïne. Ondertussen neemt bij veel Polen de angst toe dat, als het Poetin lukt om Oekraïne in te nemen, zij als volgende aan de beurt zijn.

Sinds de Russische invasie rommelt het in eigen land. Burgers gaan uit protest de straat op, en invloedrijke oligarchen beginnen steeds meer te morren na de harde sancties uit het westen. Tegelijkertijd neemt de repressie binnen Rusland daarmee ook toe. Eerder werd al een decreet uitgevaardigd waarin het gebruik van woorden als ‘invasie’ en ‘oorlog’ verboden werd, en gisteren werd zelfs een van de laatste onafhankelijke radiostations uit de lucht gehaald. Met Derk Sauer, uitgever van the Moscow Times bespreken we wat deze repressie betekent voor zijn werk in Rusland.

Westerse inlichtingendiensten waarschuwden er al maanden voor: Rusland is Oekraïne binnengevallen. Door heel het land zijn verschillende steden en doelen het doelwit van luchtaanvallen en zijn er al tientallen doden gevallen. In deze speciale aflevering nemen we met militair expert Frans Osinga verschillende militaire scenario’s door. Daarnaast spreken we financieel journalist Mathijs Bouman over de financiële gevolgen van deze oorlog en de geplande sancties van de Europese Unie.

De spanningen in Oekraïne blijven maar oplopen. Bijna iedere dag melden Amerikaanse regeringsfunctionarissen dat Rusland nu toch écht binnen gaat vallen, waarna de Russen dat weer ontkennen. In deze aflevering bespreken we met Oost-Europa deskundige van het Clingendael instituut Bob Deen wat voor strategie hier precies achter zit. Daarnaast kijken we tot slot nog even naar de laatste fratsen van de Britse prins Andrew.

Door heel Europa lijken rechts-populistische partijen nog steeds te groeien. Lega, Le Pen, zelfs Portugal: overal in Europa zijn populisten een politieke kracht om rekening mee te houden. Heeft corona dit soort partijen een extra steuntje in de rug gegeven? En vallen er vergelijkingen te trekken met het interbellum? We bespreken het met historicus Wim Berkelaar.

Terwijl wereldleiders deze week de deur plat lopen in Oekraïne om militaire steun toe te zeggen, houdt Duitsland zich afzijdig. Het machtigste land van de Europese Unie wil voorlopig niets weten van wapenleveranties. 5000 helmen, meer is het niet. "Ze grappen hier: het is hetzelfde als dat Zwitserland 5000 fonduesets stuurt. Wat moeten ze ermee in Oekraïne?", vertelt NOS-correspondent Wouter Zwart als hoofdgast bij Tim en Arend Jan. Waarom blijft dat voor Duitsland zo lastig? En wat voor uitwerking heeft de Duitse afzijdigheid op het conflict tussen Rusland en Oekraïne? In deze Europa Draait Door alle antwoorden!

Terwijl de spanningen langs de Oekraïense grens oplopen en de dreiging enorm lijkt, lukt het Europa maar niet om met een mond te spreken. Welke rol is daar voor het Europees Parlement in weggelegd? We vragen het CDA-Europarlementariër Esther de Lange. We steken daarnaast ook nog even de Noordzee over om in te zoomen op de horrorweek van Boris Johnson, én blikken vooruit op de Portugese verkiezingen.