Europa Draait Door

Een speciale aflevering van Europa Draait Door vanuit Tivoli Vredenburg, aangemoedigd door ruim 500 man publiek. Samen met Oost-Europa expert Bob Deen kijken we terug op de eerste maanden oorlog in Oekraïne en leidt hij ons langs het front. Afgelopen week liep bovendien de spanning tussen Rusland en Litouwen hoog op, vanwege die Suwalki-corridor. Wat speelt daar precies, en waarom is het zo gevaarlijk als het juist daar uit de hand loopt? En neemt de druk op Boris Johnson weer toe nu zijn partij twee desastreuze verkiezingsnederlagen leed afgelopen week? Dat, en nog véél meer, in een extra aflevering van Europa Draait Door.

Deze week buigen lidstaten van de Europese Unie zich over de vraag of Oekraïne een kandidaat-status zou moeten krijgen. Terwijl er in eerste instantie veel hobbels op de weg lagen, lijkt de weg nu geplaveid voor een Oekraïens kandidatuur. De snelheid waarmee dit echter gebeurt leidt tot jaloezie bij een aantal landen, vooral op de Balkan. Verdienen landen als Servië en Albanië dan niet ook zo’n status? En wat voor risico’s zitten er aan eventuele uitbreiding? We bespreken het met Europa-correspondent Clara van de Wiel.

Zondag gaan de Fransen naar de stembus voor de tweede ronde van de Parlementsverkiezingen. Voor Macron is het van groot belang om een absolute meerderheid te behalen, maar het is nog maar de vraag of hem dat lukt. Sinds de Presidentsverkiezingen verloor het Franse staatshoofd namelijk miljoenen kiezers, bleek uit de eerste ronde. Macron zelf lijkt zich weinig zorgen te maken; deze week bracht hij een bezoek aan onder andere Oekraïne. Wat vinden de Fransen daar van? We bespreken het met een vriendin van de show: Saskia Dekkers.

De carrière van Boris Johnson hing deze week aan een zijde draadje. Na de geruchtmakende onthullingen uit het rapport van Sue Gray over de feestjes op Downing Street 10, waren er namelijk genoeg Conservatieven die van hem af wilden. Daarom kwam het deze week tot een vertrouwensstemming, die BoJo maar nipt wist te overwinnen. Toch betekent dat niet dat daarmee de storm voor hem gaat liggen, al zou hij dat zelf graag willen. Tim zijn boek ‘Wankel Koninkrijk’ ligt volgende week in de schappen: een perfect moment om samen ‘ouderwets’ een aflevering over het Verenigd Koninkrijk te maken.

Na maanden van gesteggel leek het er deze week eindelijk van te komen: een boycot van Russische olie door de Europese Unie. De Hongaarse premier Orban lag maanden dwars omdat hij stelde geen alternatief voor de Russische olie te kunnen vinden. Deze week werd eindelijk een compromis gesloten, waarbij Hongarije voorlopig vrijgesteld werd van de sancties. Maar toen besloot Orban nóg een konijn uit de hoge hoed te toveren om het pakket nogmaals te traineren. De laatste maanden profileert hij zich steeds vaker als ‘paria’, door zijn softe opstelling jegens Rusland. Ondertussen brokkelt hierdoor de relatie met het normaal gesproken vriendschappelijke Polen af. Waar kan dit toe leiden? We bespreken het met Hongarije-correspondent Tijn Sadée.

Vanuit een bomvolle Florin in Utrecht nemen we een speciale aflevering op. Correspondenten Kysia Hekster en Michiel Driebergen deden de afgelopen maanden uitvoerig verslag vanuit Oekraïne. Hoe kijken zij terug op drie maanden oorlog, en zijn ze bang voor ‘oorlogsmoeheid’, als de oorlog nog lang door blijft slepen? Daarnaast besteden we natuurlijk aandacht aan de smeuïge details van de feestjes in Downing Street 10.

Terwijl de oorlog in Oekraïne voortwoedt, werpen de Russen ondertussen hun blik ook heel erg ergens anders op: Afrika. In verschillende Afrikaanse landen proberen de Russen namelijk steeds meer invloed te verkrijgen. Nergens wordt dat duidelijker dan in de Centraal Afrikaanse Republiek, waar schimmige huurlingen van de ‘Wagner Groep’ de President van dat land beschermen. Wat doen de Russen daar precies, en wat hopen ze te bereiken? Met gevaar voor eigen leven reisde Bram Vermeulen af naar de CAR, om voor het VPRO-programma Frontlinie daar een antwoord op te vinden. Met hem bespreken we dit bloedstollende verhaal.

In Europa geldt over het algemeen het adagium ‘never waste a good crisis’. Normaliter wordt de EU gezien als logge olietanker waar grote veranderingen maar moeilijk tot stand komen, maar juist tijdens grote crises wordt de Europese Unie het meest hervormd. Nu de oorlog in Oekraïne Europa op zijn grondvesten doet schudden, wordt de roep daarom steeds groter om grote veranderingen in de EU door te voeren, die ertoe moeten leiden dat de EU zijn mannetje kan staan op het wereldtoneel. Vooral de Italiaanse premier Draghi pleit regelmatig voor grootschalige hervormingen, zoals het afschaffen van het vetorecht voor lidstaten. Neemt de macht van Draghi in Europa langzaam toe? We bespreken het met Catherine de Vries, hoogleraar politieke wetenschappen aan de Bocconi Universiteit in Milaan. Daarnaast spreken we correspondent Arjen van der Horst over de historische verkiezingsoverwinning van Sinn Féin in Noord-Ierland.

Door heel Europa rijzen de prijzen de pan uit: in Spanje kunnen door de hoge dieselprijs vissersboten niet meer uitvaren, in Italië moet op last van de overheid de airco minder hoog, en in Duitsland wordt bier stukken duurder. Is de oorlog in Oekraïne simpelweg de reden hiervoor, of is er meer aan de hand? En wat kan een instituut als de Europese Centrale Bank hier nog aan doen? We bespreken het met econoom Mathijs Bouman. Daarnaast hebben we heuglijk nieuws! 26 mei, op Hemelvaartsdag, nemen we namelijk een aflevering live op in café The Florin in Utrecht, en jij kan daarbij zijn! Je hoeft je alleen maar aan te melden via onderstaande link: https://bit.ly/38V9biz

Ondanks alle sombere voorspellingen van Arend Jan, won Macron afgelopen zondag met een ruime voorsprong de verkiezingen in Frankrijk, en heeft hij weer een ruim mandaat. Tegelijkertijd heeft zijn Duitse collega, Olaf Scholz, het een stuk lastiger door zijn conservatieve opstelling jegens het leveren van wapens aan Oekraïne. Biedt dit een uitgelezen kans voor Macron om als absolute leider het Europees beleid van de komende jaren te gaan bepalen? We bespreken het met Europa-expert René Cuperus.