De Jortcast

We hebben net als apen een oerdrift om te domineren of gedomineerd te worden. In deze tijd van wereldwijde spanningen is het opvallend: de autoritaire leider is terug en klopt zichzelf vanuit die machtspositie bovenop de rots op de borst. Waarom hebben we sympathie voor Bokito's als Trump, Poetin en  Xi Jinping? Deze week geen gewone Jortcast, maar een speciaal college van prof. dr. Mark van Vugt, evolutionair psycholoog en directeur van het Amsterdam Leadership Lab (VU). Hij legt bloot waarom wij als kuddedieren vallen voor die autoritaire leiders die als haviken die boven ons cirkelen.

Hoe eerlijk is het Nederlandse belastingsysteem? En kan het niet leuker, of in ieder geval makkelijker? Dr. Reinier Kooiman is fiscalist en schrijver van het net uitgekomen boek: De sterkste schouders: wat de geschiedenis ons leert over (on)eerlijke belastingen. Kooiman stelt voor: schaf alle belastingen af en hef alleen 8,5% op het vermogen. Hoe eerlijk en realistisch is dit plan? En wat doen we met onze rijken die zo een vliegtuig pakken naar een fiscaal paradijs? Link boek Kooiman: https://www.atlascontact.nl/boek/de-sterkste-schouders/ (https://www.atlascontact.nl/boek/de-sterkste-schouders/)

Er is veel kritiek op de regering Trump, maar het uitgangspunt was; we gooien het roer om en gaan groots leven. We gaan met z'n allen naar Mars! Nu heeft de Italiaanse Meloni daar bij haar bezoek aan het Witte Huis aan toegevoegd 'Make The West great again'.  Maar moeten we dat wel willen en hoe groot is de kans dat dat lukt? Jort Kelder vraagt het aan dr. Maarten Boudry en prof. dr. Ewald Engelen.

Ondanks de radicale verbetering in armoede, kindersterfte, levensverwachting, welvaart en vrijheden zijn progressieven hun vooruitgangsgeloof kwijtgeraakt. Maar hoe is dit mogelijk? Zijn de zogenoemde ‘hockeystick curves’ niet onmiskenbaar bewijs van ons monumentale succes? De vijanden van de vooruitgang waren religieuzen, romantici, fascisten, communisten en anarchisten. Echter, momenteel zijn het de progressieven zelf, meent wetenschapsfilosoof dr. Maarten de Boudry.  Debat Noam Chomsky & Michel Foucault: https://www.youtube.com/watch?v=3wfNl2L0Gf8 (https://www.youtube.com/watch?v=3wfNl2L0Gf8) Stuk Tim Fransen de Correspondent: https://decorrespondent.nl/15310/het-gaat-beter-dan-ooit-roept-de-vooruitgangsdenker-maar-die-overtuiging-is-onjuist-en-vooral-gevaarlijk/be3076e6-6fa4-0d05-3b25-0d1bea36565a (https://decorrespondent.nl/15310/het-gaat-beter-dan-ooit-roept-de-vooruitgangsdenker-maar-die-overtuiging-is-onjuist-en-vooral-gevaarlijk/be3076e6-6fa4-0d05-3b25-0d1bea36565a)

Staan de Russen wel aan onze grenzen te morrelen? Misschien digitaal, maar nog niet met man en munitie aan onze landsgrenzen. En eigenlijk, volgens een spreadsheet van de NOS (https://app.nos.nl/nieuws/europese_defensie/) hebben wij genoeg qua ijzer in tanks en vliegtuigen om ons tegen Poetin te verdedigen. Waarom moeten we dan toch zo veel uitgeven aan defensie (800 miljard vanuit de EU) en waarom zijn links (traditioneel pacifistisch) en de vredesbeweging zo stil? Financieel geograaf prof. dr. Ewald Engelen (UvA) verbaast zich hierover.  https://www.nrc.nl/nieuws/2025/04/17/jd-vance-legde-de-vinger-op-de-zere-plek-de-eu-is-weinig-democratisch-a4890282

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van 19 april waar Jort Kelder belt met Laurens Dassen (VOLT) over een nationale investeringsbank. Te gast is prof. dr.  Ewald Engelen over het ontbreken van de vredesbeweging in deze roerige tijden. De jonge dr. Kian van der Enden (TU Delft) en heeft een baanbrekend onderzoek gedaan naar verbindingen tussen quantumcomputers. En dr. Maarten Boudry heeft een boek geschreven getiteld 'Het Verraad aan de Verlichting' dat gaat over progressieven die bijvoorbeeld technologische vooruitgang tegenhouden.

Iedereen heeft het erover na aanleiding van de Netflix-serie Adolescence: jonge mannen die op sociale media worden gegrepen door de manosphere. De grootste alfa-man op deze video's is de voormalige kickbokser Andrew Tate. Waarom is Tate populair ondanks zijn openlijk seksistische en misogyne opvattingen? Evolutionair psycholoog dr. Mark van Vugt legt uit wat dit zegt over onze samenleving. Is het waar dat deze lijdt aan feminisering? En klopt het dat 80% van de vrouwen zich aangetrokken voelt tot 20% van de mannen? Podcast Michiel Lieuwma over Adolescence: https://www.youtube.com/watch?v=mB1_K74wSQo (https://www.youtube.com/watch?v=mB1_K74wSQo)

Sinds de Tweede Wereldoorlog zijn radicaal-rechtse partijen niet meer zo succesvol geweest als nu. Denk in Europa alleen al aan de populaire partij van Marine Le Pen ((Rassemblement National), Alice Weidel (AfD) en die van Geert Wilders (PVV). Ook in het Europees Parlement hebben de twee uiterst rechtse fracties nu zo’n 131 zetels. Politiek socioloog dr. Matthijs Rooduijn (UvA) is gespecialiseerd in de populistische kiezer en onderzoekt het succes van deze partijen. Zijn de partijen milder geworden of is de kiezer radicaler? Of is populistisch-rechts gewoon hip?

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder belt met Henri Bontenbal van het CDA over de nationale Co2-heffing. Met dr. Matthijs Rooduijn spreekt hij  over de wereldwijde groei van de radicaal rechtse kiezer. De jonge dr. is Joes de Natris die onderzoek heeft gedaan naar de herdeling van de gemeenten in Nederland. En prof. dr. Mark van Vugt legt uit wat de manosphere is, namelijk een stroming op social media die nu erg in de belangstelling staat vanwege de Netflix-serie Adolescence.

Als eenvoudige Hollandse lompenboer hoef je geen financieel heil meer te zoeken in 'The Land of the Free'. Trumps nieuw gepresenteerde invoertarieven halen internationaal de headlines, ook al schroeft hij ze toch weer wat terug voor sommige landen. Legt hij hiermee een bom onder zijn economie of geeft hij de Amerikaanse volkshuishouding een impuls? Dat en meer bespreekt Jort Kelder met econoom en directeur van het Instituut voor Publieke Economie dr. Vinzenz Ziesemer.