De Jortcast

Na twee jaar strijd in Gaza is er eindelijk een staakt-het-vuren en voorzichtig sprake van een bestand tussen de strijdende partijen van Israël en Hamas. Wat is er de afgelopen twee jaar gebeurd? Hoe en met wat trokken de Israëli's ten strijde en wat was het antwoord van Hamas? We vragen het prof. dr. Martijn Kitzen, hoogleraar bij de Defensie Academie en bijzonder hoogleraar Krijgswetenschappen bij de Universiteit Leiden. Ook heeft hij gediend in Afghanistan. Waarom zijn er geen parallellen te trekken tussen Hamas en Al-Qaida? En hoe is het Hamas gelukt om die sympathie te winnen onder grote delen van de bevolking? Waarom spreekt de onderdrukking van de Gazanen meer mensen aan dan de slachtoffers die vallen bij het gewapend conflict in bijvoorbeeld Soedan?

Het Centraal Planbureau (CPB) heeft het precies voor je uitgezocht; de plannen van de meeste politieke partijen die meedoen aan de verkiezingen van 2025. Hoeveel willen ze uitgeven aan onderwijs, zorg en defensie? En wat betekent dat voor je eigen inkomen? Het zijn honderden pagina's aan berekeningen getiteld 'Keuzes in Kaart' en je kunt ze zelf hier (https://www.cpb.nl/publicatie/keuzes-kaart-2027-2030) doorspitten. Jort Kelder heeft het al met veel plezier gedaan en is vereerd dat econoom dr. Pieter Hasekamp, directeur van het CPB een toelichting wil geven op die cijfers van de doorrekening in deze podcast.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder praat met prof. dr. Martijn Kitzen over de fragiele vrede in Gaza. Te gast is ook dr. Pieter Hasekamp, directeur van het Centraal Planbureau (CPB) die de cijfers achter de plannen van de politieke partijen. En dr. Chris Aalberts duidt de campagnetaal die we de afgelopen week hebben gehoord.

Jongeren zijn activistischer en hebben meer lef dan de oudere generatie. Zij gaan wél de barricades op, maar ja, ze hebben geen huis om in te wonen. De grootste crisis die deze generatie ervaart is die van de wooncrisis. Maar waarom willen dan ook al die joneren op een postzegel in de stad wonen? Wat zijn de best functionerende steden en wat gebeurt er met de centra van de stad als er vooral hoogeropgeleide mensen wonen, zoals nu in Amsterdam? Te gast in deze nazit bij Jort Kelder zijn neuropsycholoog, gespecialiseerd in het brein van de jongere, prof. dr. Eveline Crone (o.a. Erasmus) en econoom prof. dr. Coen Teulings (UU).  De podcast met prof. dr. Coen Teulings en Jort Kelder over de instituties is hier te vinden:  https://podcastluisteren.nl/pod/College-van-Kelder-and-Teulings

Het gaat niet goed met onze jongeren: ze bezwijken onder prestatiedruk, zijn gedesillusioneerd in de politiek, zitten uren achter een scherm en zijn kwetsbaar voor de radicale ideeën van Andrew Tate. Maar geen paniek, want volgens ontwikkelingspsycholoog prof. dr. Eveline Crone, denken volwassenen altijd dat de nieuwste generatie gedoemd is. Crone onderzoekt al zo’n twintig jaar de hersenen van jongeren en legt in de Jortcast uit waarom juist zij zo vatbaar zijn voor extreem gedachtegoed. Hersenen zijn volop in ontwikkeling en niet alle gebieden doen dat even snel. Het gevolg? Domme beslissingen en een mooie (maar soms naïeve) vorm van idealisme.

De ideale schoonzoon, de professor en bovenal een man met fatsoen. Lijsttrekker en fractievoorzitter van het CDA, drs. Henri Bontenbal, wordt door velen gezien als dé meest geschikte premierskandidaat van het moment. Maar wie is hij, naast organist en familieman, echt? En op welke manier past hij binnen de traditie van het CDA? Heeft Bontenbal hetgeen wat een leider van ons land nodig heeft? Iemand die verbindt, maar ook Poetin kan bellen als het nodig is? Te gast in deze XL-aflevering zijn Pieter Gerrit (PG) Kroeger, historicus en de CDA-chroniqueur. Ook aan tafel zit Bas Erlings, oud-campagnestrateeg van de VVD en auteur van het boek 'Het spel van de populist'. Jort vraagt de gasten de wederopstanding van het CDA te verklaren, want wie had dat nou nog gedacht?

Stijgende huizenprijzen? Juist heel goed, aldus prof. dr. Coen Teulings, econoom en universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Miljarden investeren in de sociale woningbouw en hiermee de marktwerking even niet z'n werk laten doen? Of stoppen met de hypotheekrenteaftrek zoals GroenLinks-PvdA, CDA, D66, Volt & ChristenUnie willen? Niet zo verstandig allemaal, vindt Teulings. Deze econoom legt uit wat er wél moet gebeuren, zodat de jongere generatie ook een betaalbaar huis vindt.   Lees hier het uitgebreide en uitstekende artikel van Jesse Frederik in De Correspondent over de woningbouw:  https://decorrespondent.nl/16290/het-woonprobleem-van-nederland-iedereen-wil-betaalbaar-wonen-maar-niemand-wil-het-betalen/aae4cacb-f263-021a-1236-a3ba7e16fb30

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van zaterdag 4 oktober waar Jort Kelder belt met Lisa Westerveld over hoe we eenzaamheid beter aan kunnen pakken. Te gast is econoom prof. dr. Coen Teulings over het wel of niet schrappen van de hypotheekrenteaftrek (en hoe we het huizentekort kunnen oplossen). De jonge dr. Nico Brinkel heeft een oplossing voor de netcongestie door slimmer je elektrische auto op te laden. En ontwikkelingspsycholoog  prof. dr. Eveline Crone doet onderzoek naar jongeren. Luistert de politiek wel genoeg naar ze?

We worden geregeerd door emotie, lijkt het wel als we naar de bolletjesregen van stemmingen over moties kijken deze week en natuurlijk met dat schuine oog ook naar de verkiezingscampagne. Hoe is dat ontstaan en hoe maken we feiten weer doorslaggevend in plaats van het onderbuikgevoel? Te gast bij Jort Kelder zijn socioloog prof. dr. Jan Willem Duyvendak en wetenschapsjournalist dr. Stan van Pelt.

Media-aandacht voor controversiële studies, zoals Trumps suggestie dat autisme en paracetamol met elkaar verbonden zouden zijn, en de opkomst van nepwetenschap maken het voor het publiek lastig om feiten van fictie te onderscheiden. Tegelijkertijd neemt de druk op onderzoekers om te presteren toe, met alle risico’s van dien. Dr. Stan van Pelt, neurowetenschapper, wetenschapsjournalist en docent wetenschapsjournalistiek aan de radbouduniversiteit in Nijmegen, bespreekt dit in de Jortcast. Deze week publiceerde hij zijn boek Sloppy Science, waarin hij blootlegt hoe fouten, slecht uitgevoerde studies en systemische druk het vertrouwen in wetenschap ondermijnen.