De Jortcast

Vrienden en vijandschappen voor het leven ontstaan vaak op de middelbare school, en dat is het snijvlak van vriendschapsexpert prof. Dr. Beate Völker en dr. Marieke Smulders, die promoveerde op elitevorming op de katholieke jongensinternaten in Nijmegen, waar een politiek kopstukken als Hans van Mierlo zijn jeugd doorbracht.

Liefde is uit, vriendschap is in. Althans, als we de culturele scene moeten geloven: er valt opvallend veel te lezen en zien over vrienden. Dr Kelder legt het voor aan Beate Völker en vraagt meteen op wat voor vrienden we vallen, en wat vriendschap in deze tijden betekent.

Het in november gelanceerde ChatGPT van het bedrijf OpenAI maakte de snelste gebruikersgroei ooit door. De AI-tool is ongekend populair, maar er is ook reden tot zorg. Zo deed een bot zich op social mediaplatform Snapchat zich voor als mens. Er is in algemene zin een gebrek aan transparantie, en dat is een probleem, legt prof. dr. José van Dijck uit.

Chatten met Chat GPT, slim of best dom?  Alle kinderen en pubers hebben de hele week gechat met de nieuwe bot van Snapchat, een app die door meer dan 4 miljoen Nederlanders wordt gebruikt. De bot deed geloven dat het een echt persoon was en gaf menselijke antwoorden, inclusief geflirt. Voor de iets oudere generatie, de studenten, is Chat GPT al helemaal ingeburgerd om de scripties en werkstukken te schrijven. Wat doet met ons brein en hoe betrouwbaar is al deze makkelijk leesbare informatie die we in een seconde krijgen voorgeschoteld? We vragen het prof. dr. José van Dijck, de deskundige in Nederland op het gebied van technologie, onderwijs en media, verbonden aan de UU. Echte vrienden.. Vriendschap wordt in een tijd met een groeiend aantal singles steeds belangrijker. Het is ook makkelijker om iemand te ontmoeten, we zijn én met meer mensen én je kunt makkelijk een online match vinden. Maar toch voelen we ons eenzamer dan een paar jaar geleden. Wat heb je aan vrienden en wanneer zijn ze echt? Is daar wetenschappelijke consensus over?  En heb je de meeste hechte vriendschap met de mensen die je het langst kent? Kunnen mannen en vrouwen onderling even goede vrienden zijn? Kunnen we nog wel vriendschappen sluiten nu we ons verstoppen achter de telefoon? We praten erover met sociologe prof. dr. Beate Völker, van de UU.  De elite, dat ben jij, katholiek jongetje van het internaat Een uitzending met alleen maar vrouwen en dan bespreken we een onderwerp dat alleen maar over mannen gaat, namelijk de elitevorming op de katholieke jongensinternaten in Nijmegen. Een politiek kopstuk als Hans van Mierlo heeft er ook zijn jeugd doorgebracht en zo nog meer mensen die later tot de bovenlaag van Nederland behoorden. Hoe wordt je gevormd als je tot je 18e nauwelijks contact hebt met je ouders, veel moet bidden en sporten (over de rest zwijgen we) en stevig aan het huiswerk moet? Onze jonge dr. Marieke Smulders heeft er maar liefst 17 jaar onderzoek naar gedaan aan de Radboud Universiteit te Nijmegen,

Napraten met sociaalpsycholoog Aart Bontekoning en ecomodernist Hidde Boersma, over de nieuwe ruimdenkende, generatie die het op veel plekken steeds meer voor het zeggen krijgt. Zonder dat ze de baas spelen, uiteraard.

Na de komst van millennials betreedt nu Gen-Z de werkvloer. Sociaalpsycholoog Aart Bontekoning bestudeert leeftijdsgroepen en hun gedrag, en weet alles over de nieuwe generatie kantoorknuppels. Wat kenmerkt hen, wat zijn hun idealen en natuurlijk: waar krijgen ze nu écht energie van?

De wereldbevolking dijt uit, de vraag naar voedsel neemt toe maar de ruimte voor landbouw neemt af. Als we doorboeren op de huidige manier dan zijn we dom bezig. Hoog tijd voor een intelligent geluid, ditmaal afkomstig van ecomodernist dr. Hidde Boersma. Dr. Boersma's film 'Paved Paradise' draait op moment van schrijven in meerdere bioscopen. Zijn film 'Well Fed' is te bekijken via [link].

Generatie Z - lekker, leuk en easy? Millennials jong? Time to really move over, want de nieuwste generatie Z start nu ook op de werkvloer en brengt gelijk een andere atmosfeer - veel minder hiërarchie en veel meer vrolijkheid. En dat terwijl ze zo weinig hoop hebben op een eigen huis of zelfs pensioen. Hoe doen ze dat? We vragen het de generatie expert dr. Aart Bontekoning.   Vers eten uit een fabriek, dat is wat we willen Voor wie dacht dat er geen ruimte meer is voor de boeren, nou, die blijkt er in ons postzegel landje zeker wel te zijn. Als het aan ecomodernist dr. Hidde Boersma ligt, kunnen alle agrariërs de laarzen aanhouden en meteen beginnen in de nieuwe fabriek. Ja, u leest het goed: de toekomst van ons voedsel is niet biologisch, onder de zon en dicht bij wuivende bomen gegroeid, maar keihard geteeld in een raamloos laboratorium en in de fabriek. Dan houden we ruimte over voor bossen vol dassen, herten en wolven. Of wacht, nee, dat is weer een andere discussie… Even lekker sporten tijdens de chemo Je moet er maar puf voor hebben, maar het schijnt toch echt handig en verstandig te zijn om tijdens de behandeling tegen kanker al te sporten. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van onze jonge dr. van dienst, Gabriela van der Schoot. Steeds meer mensen ontdekken dat ze kanker hebben en krijgen chemotherapie. Is een extra rondje op de hometrainer dan wel zo verstandig? Moet je het bij een beetje extra houden, of je krachten sparen en na de behandeling volle kracht vooruit? En kun je ook te veel sporten?

Dat machtsverhoudingen in de wereld verschuiven, betekent niet dat we acute dreiging uit China hoeven te voelen. In de nazit stelt dr Kelder aan dr. Friso Stevens de hamvraag: is er een nieuwe wereldoorlog aanstaande? De parallellen met 1913 vallen volgens Stevens wel degelijk te trekken. Een cursusje Chinees voor gevorderden. ----- Lijst met namen (toelichting van dr. Friso Stevens) Deng Xiaoping: de tweede 'paramount leader' (de de facto dominante leider nadat hij de interne partij struggle won van de door Mao's benoemde opvolger, Hua Guofeng -- eind jaren 70 tot midden jaren 90). Li Peng: conservatieve hardliner die premier was en de opdracht van Deng uitvoer om de protesten op het Plein van de Hemelse Vrede neer te slaan.  Jiang Zemin: sociaal-conservatief en partij loyalist. Werd na de Tiananmen Square Massacre haastig benoemd als opvolger van de sociaal-liberale algemeen secretaris Zao Ziyang (die samen met Wen Jiabao naar de studenten op het plein ging om ze tot een compromis te brengen). Het zijn Jiang and Li geweest die beslissend zijn geweest in het in het 17e Staand Committee van het Politburo (2007-2012) brengen van conservatieven, waaronder Xi Jinping and Zhou Yonkang. Assertief nationalisme in het buitenland beleid is de andere kant van diezelfde conservatieve munt.  Zeng Qinghong -- zat in het Politburo en lange tijd op het Organisatie Departement, dat verantwoordelijk is voor de benoemingen van het Centraal Commiteé (200+ leden, waar de 7 leden van het Staand Commiteé en de overige 18 leden van het Politburo ook deel van uitmaken). Hij was liberal-leaning maar ook de rechterhand van Jiang. Met andere woorden: het pad naar Chinese assertiviteit, dat startte in 2009-2010 toen Hu Jintao en zijn rechterhand Wen Jiabao samen met Xi Jinping en Zhou Yongkang in het hoogste beslisorgaan van het land zaten, de Staand Commiteé van het Politburo.

Volgens dr. Friso Stevens zijn de zorgen over de vermeende wereldheerschappij van China lichtelijk overtrokken. Eind vorige maand promoveerde de jonge doctor op de opkomst van Xi Jinping en diens assertiviteit. Westerse media reduceren China's buitenlandstrategie vaak tot een prestigeproject van de leider - ten onrechte, meent Stevens. Link programma 'Langs de Nieuwe Zijderoute' : https://www.npostart.nl/langs-de-nieuwe-zijderoute/VPWON_1305647