De Jortcast

Omdat vaste presentator dr Kelder schoenen aan het passen is in Italië, neemt zaterdag een echte doctor de honneurs waar. Prof. dr. Maarten van Rossem geeft leiding aan de gesprekken.  Hollands welvaren aan het wegvaren?  Nederland was ooit het land van onder meer de grote gasbel, het gefortuneerde Unilever en het puissant rijke Shell. Nu hebben we bijvoorbeeld het florerende Veldhoven. Wordt ASML de levensader van Nederland, zorgen allerhande geopolitieke ontwikkelingen ervoor dat ons rijke landje alle zeilen economisch moet bijzetten en wat is de rol van Nederland op het internationale speelveld? Hoogleraar internationale economie, prof. dr. Steven Brakman (RUG) vertelt hoe de Nederlandse economie zich na de oorlog ontwikkeld heeft en richt zijn oog ook op de toekomst.  De gans is het nieuwe stikstof voor de boer Stikstof, D66, Frans Timmermans, Christianne van der Wal. De boeren zijn de laatste jaren geconfronteerd met ontwikkelingen die hen niet zinden. Tot overmaat van ramp brengt onze jonge doctor een ander probleem voor agrariërs aan het licht. De grazende gans. Jonge doctor (bijna dan) Nelleke Buitendijk hoopt aankomende week te promoveren aan de Universiteit van Amsterdam. Haar proefschrift gaat over ganzen die oogsten verpesten.  Ideale ideologie Politiek filosoof prof. dr. Govert Buijs, die verbonden is aan de Vrije Universiteit, vertelt welke ideologieën er na de Tweede Wereldoorlog rondwaarden in Nederland. Vervolgens probeert hij te schetsen wat die ideologieën betekenden voor het denken over bijvoorbeeld politiek en economie. Wat zorgde voor Europese eenheid en is die eenheid nu aan het afbrokkelen? Binnenkort verschijnt er ook een boek dat Buijs samen met oud-premier Jan Peter Balkenende heeft geschreven. Dit boek gaat over de toekomst van de Europese markteconomie. Dus ook met Buijs wordt er in de glazen bol gekeken.

Een academisch kwartiertje met voedingsdeskundige prof. dr. Jaap Seidell en historicus prof. dr. Ulbe Bosma over hoe de voedingsindustrie bepaalt wat we kopen.

We gebruiken het elke dag en eten er 40 kg van per jaar: suiker. Maar waarom willen we alles tegenwoordig zo zoet? Hoe is dat gegroeid en hoe krachtig is die suikerlobby? Prof. dr. Ulbe Bosma van het IISG heeft er een boek over geschreven getiteld 'The World of Sugar: How the Sweet Stuff Transformed Our Politics, Health, and Environment over 2,000 Years'.

We worden allemaal dikker, ondanks ons toegenomen bezoek aan de sportschool en onze gezond-eterij. Prof. dr. Jaap Seidell (VU Amsterdam) is dé voedingsdeskundige van Nederland en legt uit waarom de wereldbevolking in omvang toeneemt.  Aanleiding voor dit gesprek was de column van Jort in het FD en de reacties daarop, want hoe groot is de rol van genen en omgeving op ongezonde gewichtstoename? (hier gratis te lezen) https://fd.nl/opinie/1474673/de-spekpandemie-kost-vet-veel-geld

In deze uitzending voor een van de grootste problemen van deze tijd (een waar je niks over mag zeggen want kwetsend): vet. De wereld is te dik, we bewegen te weinig, we vreten te veel en vooral te ongezond. In een ijdele poging het tij te keren nodigt dr Kelder een hoogleraar Voeding en Gezondheid uit, geflankeerd door een suikerprofessor die weet hoe het zoete goedje politiek, omgeving en gezondheid drastisch veranderde over een tijdsspanne van tweeduizend jaar.

Een aanzienlijk deel van ons leven zijn we aan het werk, en dat maakt werkgeluk een niet te onderschatten factor voor onze totale geluksgevoel. Wat maakt ons gelukkig op werk, en hoe is dat aan het veranderen? Een academisch kwartiertje napraten met prof. dr. Meike Bartels en prof. dr. Mark Levels.

Het is niet eenieder gegeven gelukkig te worden: je moet je genen een beetje mee hebben. Maar ook omgevingsfactoren spelen een rol. En ja, een opgewekt en symmetrisch gezicht helpt ook. In gesprek met prof. dr. Meike Bartels over hoe je ondanks alles wat al voor je bepaald is, toch nog een beetje gelukkig kan wordt. Want wees eerlijk, dat is toch het hoogste doel in het menselijk leven?

Banenveranderend, -vernietigen én -creëren. De invloed van robotisering op onze banen is groot, en de overheid doet te weinig aan voorbereiding daarop. In gesprek met prof. dr. Mark Levels licht toe.

Nu echt het einde van het werkende leven dankzij nieuwe robots? Tips om gelukkig te worden en te blijven. En de een zijn dood is de historicus zijn brood.  Tot slot bellen we met een Tweede Kamerlid over Turkmenistan.  Stop met werken! Nu Chat GPT op bijna elke thuis pc is geïnstalleerd, gaan we dan nu echt stoppen met het zware denkwerk? En wanneer wordt de fysieke arbeid overbodig? Naast Elon Musk en Bill Gates waarschuwt ook onze prof. dr. Mark Levels van de Universiteit Maastricht voor de grote gevolgen van robotisering. Help, professor, nooit meer werken, is dat leuk? En hoe moeten we onze maatschappij inrichten?  Geluk zit in hele kleine dingen We leven in een maatschappij waar geluk voor iedereen bereikbaar lijkt te zijn. Doe de juiste mindfulness cursus of laat de juiste operatie uitvoeren en je kunt baden in endorfine. Maar werkt het wel zo? Is dat gelukzalige moment of liever nog, langere periode haalbaar voor iedereen? Heb je soms gewoon genetisch domme pech dat vrolijkheid en tevredenheid nauwelijks in je leven ontspruiten? Geluksprofessor Meike Bartels van de VU te Amsterdam kan je uitleggen hoe iedereen toch gratis geluk kan vinden.  Dood aan de Amsterdamse grachten Tegenwoordig denken we in kloven, van regio tot platteland en van hypergezond tot morbide obese. En die scheidslijnen kunnen dan ook nog in kaart worden gebracht. Maar hoe zat dat vroeger, in de 19e eeuw? Was die sociale kaart ook zo helder en duidelijk? Jonge dr. Owen Lammertink deed onderzoek naar de doodsoorzaken van de bewoners van Amsterdam in die periode. De conclusies die daaruit getrokken kunnen worden, zullen je verbazen….

Dr Kelder gaat verder waar hij gebleven was met de premier. Aan bod: de dwarsigheid van Bolkestein, het stoïcisme van Thatcher en president Lyndon B. Johnson, over wie de meningen verdeeld waren, en meer. Videomateriaal: Helmut Schmidt versus Helmut Kohl, 1980 (https://youtu.be/IXfdciNyLmE?t=1251) Angela Merkel over excuses voor omgang met Poetin, 2023 (https://www.ardmediathek.de/video/ttt-titel-thesen-temperamente/altkanzlerin-angela-merkel-zu-besuch-auf-der-leipziger-buchmesse/das-erste/Y3JpZDovL21kci5kZS9iZWl0cmFnL2Ntcy8xZWYzMGMxNS1iYzZjLTQ3ZWUtYTMxNy1hZGRiYjc3OWVkZWU) Margareth Thatcher over de Brighton Bombing, 1984 (https://www.youtube.com/watch?v=Pw1qKy97VT0&t=2s) Frits Bolkestein in gesprek met Paul Rosenmöller, 2004 (https://youtu.be/Frbk0fPPkSI?t=1290) Jessica Ardern kondigt haar vertrek aan, 2023 (https://www.youtube.com/watch?v=TBrmC7-tSVQ) LBJ, documentaire over Lyndon B. Johnson (https://www.youtube.com/watch?v=Cm2UW624YWY)