De Jortcast

Alles is politiek, maar is politiek ook alles? Deze Jortcast gaat minder over alledaagse Haagse malheur, haperende coalitieakkoorden en ontevreden landgenoten, alswel over het ambacht van politicus. Word je daarvoor geboren, of valt 't te leren? Drs. M. Rutte, over het premier worden, zijn, en het vooralsnog dertien jaar lang blijven. Videomateriaal: Speech van Winston Churchill in Den Haag, 1948 (https://www.facebook.com/beeldengeluid/videos/toespraak-van-churchill-op-het-congres-van-den-haag-1948/10153502898386688/) Ruud Lubbers in debat met Wim Kok, 1989 (https://www.youtube.com/watch?v=12lYZ7DYSws&t=461s)

Boven de partijen, vastberaden, onverstoorbaar, simpel ingetogen en principieel principeloos. Dat zijn de kenmerken van een polderpremier met zitvlees. Maar is er ook zoiets als een houdbaarheidsdatum? Met prof. dr. Wim Voermans, hoogleraar Staats- en bestuursrecht, preludeert dr Kelder op het gesprek dat hij zal hebben met drs. M. Rutte. Ze bespreken voorgangers als Balkenende en Colijn, de constitutie en dissen Kamer-anekdotes op. Het boek van prof. dr. Wim Voermans: 'Onze constitutie: de geschreven en ongeschreven regels van het Nederlandse staatsbestel' (https://www.universiteitleiden.nl/nieuws/2023/03/wim-voermans-brengt-nieuw-boek-uit-onze-constitutie-de-geschreven-en-ongeschreven-regels-van-het-nederlandse-staatsbestel)

Wanneer zal de lijn van ons positieve humeur weer stijgen ? Komt er een einde aan de discussie over polarisatie en verdeeldheid van stad en platteland? Dr Kelder vraagt het de professoren Marcel Canoy en Will Tiemeijer in dit academisch kwartiertje. De 15 minuten die we niet willen verkwanselen aan te laat komen of de tas uitpakken van de studieboeken in de collegezaal, maar aan oplossingen.

Bier zuipen, zwaaien naar Zijne Majesteit en Zelensky weren van ónze Dodenherdenking, is dat het enige wat we nog samen kunnen in ons verdeelde land? Ofwel: wie zijn wij, wat bindt ons, en hebben wij in ons land nog een gemeenschappelijke toekomst? Een gesprek met prof. dr. Will Tiemeijer over zijn essay 'Project Nederland' en binding met de natie. Project Nederland: link (https://www.wrr.nl/publicaties/verkenningen/2021/02/04/project-nederland-van-feitelijke-naar-gewenste-nationale-identiteit)

In het begin werkte het goed, maar vele jaren, toeslagen, regels, fraudemaatregelen en aanpassingen later is de bedrading van onze welvaartsstaat zó complex geworden dat het voor veel kwetsbaren moeilijk is om hulp te krijgen. Een basisinkomen zorgt dat we bevrijd worden van het ingewikkelde toeslagensysteem, denkt prof. dr. Marcel Canoy.

Basisinkomen Toeslagen aanvragen, toeslagen terugbetalen, toeslagen toch rechtmatig verkregen blijven te hebben, toeslagen en compensatie aanvragen. Wie snapt het nog? Schaf alles af en voer een basisinkomen in. Het kan - zeggen ze. In gesprek met prof. dr. Marcel Canoy over een gulle overheid. Een duwtje in de goede richting De mens wordt een rationeel wezen geacht, maar in de praktijk blijken we niet altijd slimme keuzes te maken. In zijn proefschrift legt dr. Tom Bouwman uit hoe nudging kan bijdragen aan het beschermen van consumenten bijvoorbeeld bij het doen van aankopen, zonder afbreuk te doen aan hun autonomie. Je moet het allemaal immers helemaal zelf weten. Échte Nederlanders Koningsdag zit erop en mocht dat als jaarlijkse dosis Nederlandsheid niet afdoende zijn, kunt u zich vast verheugen op Dodenherdenking en Bevrijdingsdag. Broodnodig voor ons verdeelde land! Tenzij u juist walgt van alles wat nationale identiteit ademt, dat vulgaire construct dat slechts uitsluiting en discriminatie bewerkstelligt. Prof. dr. Will Tiemeijer uit waarom mensen behoefte hebben aan een gezamenlijk verhaal, en hoe we dat verhaal vorm zouden kunnen geven.

Vrienden en vijandschappen voor het leven ontstaan vaak op de middelbare school, en dat is het snijvlak van vriendschapsexpert prof. Dr. Beate Völker en dr. Marieke Smulders, die promoveerde op elitevorming op de katholieke jongensinternaten in Nijmegen, waar een politiek kopstukken als Hans van Mierlo zijn jeugd doorbracht.

Liefde is uit, vriendschap is in. Althans, als we de culturele scene moeten geloven: er valt opvallend veel te lezen en zien over vrienden. Dr Kelder legt het voor aan Beate Völker en vraagt meteen op wat voor vrienden we vallen, en wat vriendschap in deze tijden betekent.

Het in november gelanceerde ChatGPT van het bedrijf OpenAI maakte de snelste gebruikersgroei ooit door. De AI-tool is ongekend populair, maar er is ook reden tot zorg. Zo deed een bot zich op social mediaplatform Snapchat zich voor als mens. Er is in algemene zin een gebrek aan transparantie, en dat is een probleem, legt prof. dr. José van Dijck uit.

Chatten met Chat GPT, slim of best dom?  Alle kinderen en pubers hebben de hele week gechat met de nieuwe bot van Snapchat, een app die door meer dan 4 miljoen Nederlanders wordt gebruikt. De bot deed geloven dat het een echt persoon was en gaf menselijke antwoorden, inclusief geflirt. Voor de iets oudere generatie, de studenten, is Chat GPT al helemaal ingeburgerd om de scripties en werkstukken te schrijven. Wat doet met ons brein en hoe betrouwbaar is al deze makkelijk leesbare informatie die we in een seconde krijgen voorgeschoteld? We vragen het prof. dr. José van Dijck, de deskundige in Nederland op het gebied van technologie, onderwijs en media, verbonden aan de UU. Echte vrienden.. Vriendschap wordt in een tijd met een groeiend aantal singles steeds belangrijker. Het is ook makkelijker om iemand te ontmoeten, we zijn én met meer mensen én je kunt makkelijk een online match vinden. Maar toch voelen we ons eenzamer dan een paar jaar geleden. Wat heb je aan vrienden en wanneer zijn ze echt? Is daar wetenschappelijke consensus over?  En heb je de meeste hechte vriendschap met de mensen die je het langst kent? Kunnen mannen en vrouwen onderling even goede vrienden zijn? Kunnen we nog wel vriendschappen sluiten nu we ons verstoppen achter de telefoon? We praten erover met sociologe prof. dr. Beate Völker, van de UU.  De elite, dat ben jij, katholiek jongetje van het internaat Een uitzending met alleen maar vrouwen en dan bespreken we een onderwerp dat alleen maar over mannen gaat, namelijk de elitevorming op de katholieke jongensinternaten in Nijmegen. Een politiek kopstuk als Hans van Mierlo heeft er ook zijn jeugd doorgebracht en zo nog meer mensen die later tot de bovenlaag van Nederland behoorden. Hoe wordt je gevormd als je tot je 18e nauwelijks contact hebt met je ouders, veel moet bidden en sporten (over de rest zwijgen we) en stevig aan het huiswerk moet? Onze jonge dr. Marieke Smulders heeft er maar liefst 17 jaar onderzoek naar gedaan aan de Radboud Universiteit te Nijmegen,