Juridisch Geneuzel

Pesten op de werkvloer kan in verschillende vormen gebeuren: van flauwe grappen en roddelen tot het intimideren en buitensluiten van werknemers. Wordt er in Nederland veel gepest op de werkvloer? Welke verplichting heeft de werkgever om pesten te voorkomen? Wat is in dit kader de rol van een vertrouwenspersoon? Heeft de gepeste werknemer recht op loon als hij niet werkt vanwege de pesterijen? Kan de werkgever een pestende werknemer of de gepeste werknemer ontslaan? En wat als de gepeste werknemer zelf ontslag neemt? Inbellers: Lode Godderis (hoogleraar KU Leuven) en Laura Willemse (voorzitter Stichting Pesten op de Werkvloer).

Deze periode heeft veel raakvlakken met vakantie: niet alleen gaan werknemers veel op vakantie, maar op 1 juli vervallen ook de wettelijke vakantiedagen die zijn opgebouwd in 2022. Maar is dat altijd zo? Kunnen vakantiedagen tussentijds worden afgekocht? En wat bij uitdiensttreding? Welke rol speelt het Europese recht? Wat als een werknemer op vakantie ziek wordt? Of als een zieke werknemer op vakantie wil? En hoe werkt dit systeem bij organisaties die met onbeperkt vakantiedagen werken? Inbellers: Tim Klein Robbenhaar (eigenaar en directeur van Nerds & Company) en Jan-Pieter Vos (docent en promovendus Erasmus Universiteit Rotterdam).

In deze speciale aflevering, opgenomen in Brussel bij de Europese Commissie, schuift Joost Korte (Directeur-Generaal van Werkgelegenheid, Sociale Zaken en Inclusie) de gehele aflevering aan om het te hebben over de Europese Commissie, euroscepsis, het Europese sociale beleid en werken voor Europa. Waarom heeft de Europese Commissie minder aanzien dan vroeger? Welke invloed spelen lobbygroepen van werknemers en werkgevers voor het Europese beleid? En waar bemoeit Brussel zich eigenlijk mee?

Het kwalificeren van arbeidsrelaties houdt de (sociaalrechtelijke) juristen, fiscalisten, politiek en maatschappij al geruime tijd bezig. Dat heeft geresulteerd in verschillende kamerbrieven. Als kers op de taart mocht de Hoge Raad zich hier ook nog over uitlaten. In deze aflevering: welke plannen zijn in de kamerbrieven aangekondigd? Zijn die plannen wenselijk? Wat zijn de eerste bevindingen en lessen uit het Deliveroo-arrest? En hoe verhoudt dit arrest zich tot de kamerbrieven? Inbellers: Gerrard Boot (hoogleraar arbeidsrecht Universiteit Leiden) en Hanneke Bennaars (advocaat-partner Allen & Overy).

De proeftijdperiode wordt wel ervaren als spannende tijd. Wat is de invloed van deze periode op het gedrag van de werknemer? Wanneer mogen partijen een proeftijd afspreken? Vanaf welk moment begint deze te lopen? Wat zijn de consequenties van een ongeldig proeftijdontslag? Kan de werkgever de kosten van een assessment en opleiding in rekening brengen bij de opzeggende werknemer? En ligt zo’n proeftijdbeding nog wel voor de hand, gelet op de huidige arbeidsmarktkrapte? Inbellers: Tosca Gort (arbeidspsycholoog en oprichter van GORTgroep) en Barend Barentsen (hoogleraar sociaal recht Universiteit Leiden).

In deze speciale aflevering, opgenomen op het congres van Sine Labore Nihil in Leiden, schuift hoogleraar en raadsheer-plaatsvervanger Ruben Houweling de gehele aflevering aan om het te hebben over de rechtspraak. Hoe komen raadsheren in hoger beroep tot een gezamenlijke beslissing? Is het raadzaam om als advocaat onderzoek te doen naar de rechter? Moet er een specialist arbeidsrecht in de Hoge Raad komen? Zit de Hoge Raad soms op de stoel van de wetgever? Zo ja, is dat problematisch? En hoe kan de rechtspraak de komende jaren verder innoveren?

We vallen van crisis in crisis: corona, de oorlog in Oekraïne en tussendoor kwam ook nog het alarmerende klimaatrapport van het VN-klimaatpanel. Kortom: het zijn onzekere tijden, ook voor werkgevers. Met dit in het achterhoofd wordt een ronde gemaakt langs de ins and outs van het wijzigen van arbeidsvoorwaarden door de werkgever. Wat zijn de mogelijkheden om arbeidsvoorwaarden te wijzigen? Kan de werkgever het recht op de vervuilende leaseauto intrekken met het oog op het klimaatrapport? Wat te denken van minder loon in verband met de oorlog in Oekraïne? Hoe zien eigenlijk de te verwachten economische gevolgen eruit voor Nederland? En wat kunnen we leren van de rechtspraak uit de coronacrisis op dit gebied? Inbellers: Barbara Baarsma (directeur Rabo Carbon Bank van Rabobank en hoogleraar toegepaste economie UvA) en Sjef de Laat (voormalig kantonrechter rechtbank Midden-Nederland).

De werkmails en -apps blijven ook buiten werktijd binnenstromen. Ontstressen lijkt steeds lastiger te worden. Welke rol heeft de werkgever in deze kwestie? Wat zijn de regels over psychosociale arbeidsbelasting? Wat wil het wetsvoorstel ‘gesprek over de bereikbaarheid buiten werktijd’ veranderen? Is dit voorstel een goed idee? En hoe is dit eigenlijk in andere landen geregeld? Inbellers: Lauren Verster (programmamaakster, presentatrice en ambassadeur Gezonde Leefstijl) en Saskia Peters (hoogleraar arbeidsrecht RUG). Volgorde van deze aflevering Vanaf 0:53 - bedrijfsleider die medewerker op z’n gezicht timmert Vanaf 2:10 - hoe (on)bereikbaar wij zelf zijn Vanaf 4:00 - wat zijn de regels over bereikbaarheid Vanaf 5:30 - over Gijs van Dijk Vanaf 6:03 - het wetsvoorstel over de bereikbaarheid van werknemers buiten werktijden Vanaf 7:20 - Lauren Verster (programmamaakster, presentatrice en ambassadeur Gezonde Leefstijl) over afspraken rondom bereikbaarheid buiten werktijd Vanaf 9:22 - het probleem dat iedereen altijd aanstaat Vanaf 10:17 - het boek de burn-out bubbel Vanaf 11:50 - wat er gaat veranderen als het wetsvoorstel wordt aangenomen Vanaf 13:00 - recht op onbereikbaarheid in Frankrijk en andere landen Vanaf 13:57 - Saskia Peters (hoogleraar arbeidsrecht RUG) over het wetsvoorstel ’gesprek over de bereikbaarheid buiten werktijd’ Vanaf 16:55 - recht op onbereikbaarheid in cao’s Vanaf 17:40 - aandacht voor het minimale budget van de Autoriteit Persoonsgegevens Vanaf 18:24 - tip van de aflevering Vindplaatsen  Raar verhaal – Zaak bedrijfsleider slaat werknemer met burn-out een gebroken kaak (de uitspraak is niet gepubliceerd) Voorstel van wet over bereikbaarheid buiten werktijd  – Alle kamerstukken (kamerdossier 35 536) Wettelijke regels over psychosociale arbeidsbelasting en werk- en rusttijden  – Arbobeleid (art. 3 Arbowet) – RI&E (art. 5 Arbowet) – Maximale arbeidstijd (art. 5:7 ATW) – Minimale rusttijd (art. 5:3 ATW) Onderzoeken over werkstress en burn-outs  – Onderzoek TNO over aantal burn-outs – Onderzoek TNO over kosten burn-outs – Kritisch overzichtswerk over burn-outs (Schaufeli & Verolme, ‘De Burn-out bubbel’, Houten: Bohn Stafleu van Loghum 2022) – Onderzoek over ‘workplace pressure’ Voorbeelden cao’s waarin het recht op onbereikbaarheid is opgenomen – Art. 6:6 lid 5 Cao Gehandicaptenzorg 2019-2021 – Art. 4.3 Cao Kinderopvang 2021-2022

In deze special schuift topambtenaar Hans Borstlap de gehele aflevering aan om het te hebben over het regeerakkoord, in het bijzonder de arbeidsmarkt. Wat kunnen we verwachten van de nieuwe minister van SZW? Wat zijn de plannen om het gat tussen vast en flex te verkleinen? Gaat dit werken? Is de stapsgewijze verhoging van het minimumloon (te) karig of is dat te kort door de bocht? Hoe zit het met de kwalificatieproblematiek? Is een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen wel de beste keuze? Waarom is de loondoorbetaling bij ziekte nog steeds twee jaar? Gaan we eindelijk leven lang ontwikkelen? Waar halen we de mensen vandaan om al het werk uit te voeren? En kunnen we werkloosheid niet gewoon afschaffen? Iets minder leuk: de eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat de microfoon van Hans Borstlap niet goed was aangesloten en wij daar niet tijdig achter zijn gekomen, waardoor Hans Borstlap ietwat schel(ler) klinkt. Belangrijke aanpassing Rond minuut 22:59 zegt Niels iets over 20% minder loon en je hypotheek. Om feitelijke onjuistheden te voorkomen, brengen we hier graag de volgende nuancering op aan: het is niet duidelijk hoe de 20% ‘deeltijdontslag’ wordt opgevangen qua loon. Zo staat in het SER-advies dat de werknemer over deze 20% recht heeft op 75% loon. Dit zou betekenen dat de werknemer tijdelijk niet 20% achteruitgaat in zijn loon, maar 5% (80% + (20% * 0,75) = 95% loon). Volgorde van deze aflevering Vanaf 0:56 - raar verhaal Vanaf 5:40 - start van de Commissie-Borstlap Vanaf 11:04 - waarom er ook een SER MLT-advies tot stand kwam Vanaf 12:30 - verkleinen van de verschillen tussen vast en flex Vanaf 18:10 - over de budgettair neutrale deeltijd-WW Vanaf 23:54 - de verhoging van het minimumloon met 7,5% Vanaf 27:00 - wanner is iemand zelfstandig of werknemer Vanaf 34:20 - arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen Vanaf 38:20 - loondoorbetaling bij ziekte Vanaf 42:00 - over scholing en krapte Vanaf 47:50 - wat Hans Borstlap mist in het regeerakkoord Vanaf 50:00 - over forumshoppen uit het rapport van de commissie-Borstlap Vanaf 51:30 - aandacht voor Vanaf 52:18 - laatste vraag aan Hans Borstlap Vindplaatsen Regeerakkoord - ‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’ Commissie Regulering van Werk (Commissie-Borstlap) - ‘In wat voor land willen wij werken?’ SER MLT-advies - ‘Zekerheid voor mensen, een wendbare economie en herstel van de samenleving’   WRR - ‘Het betere werk. De nieuwe maatschappelijke opdracht’

Het was een bewogen jaar, ook op arbeidsrechtelijk gebied. Er ging nog weleens wat mis, zoals de verkeerde persoon cremeren. In deze aflevering blikken we aan de hand van eerdere fragmenten van inbellers terug op 2021 en kijken we vooruit naar 2022. Kunnen sancties aan werknemers worden gegeven voor het niet laten vaccineren? Hoe zit dit met het weigeren van een mondkapje of doen van een zelftest? Worden de kosten voor koffie en verwarming vergoed in 2022? Luidt 2021 de val voor platformen in? Wat kunnen we in 2022 op wetgevingsgebied verwachten? En, niet te vergeten: wat is de terugblik en voorspelling van Evert Verhulp (hoogleraar arbeidsrecht UvA)?